İş Yeri Hekimi Ve İsg Uzmanı Bulundurma Zorunluluğu

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Uyarınca; Yasal düzenlemelerde belirtilen özellikleri taşıyan kurumlardan 50 kişi ve üzeri personel çalıştıran iş yerlerinin; iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırması zorunluluğu vardır. Bugünkü yazımızda İş Yeri Hekimi ve İş Sağlığı Güvenliği Uzmanlığı hakkında akla takılan soruları yanıtlayacağız.

İŞ YERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI BULUNDURMA ZORUNLULUĞU NEDİR?

İş sağlığı ve güvenliği Kanunu ve 1 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe giren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma zorunluluğu hakkındaki yönetmelik gereği işyerlerinde iş yeri hekimi ve iş sağlığı ve güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir. 1 Temmuz 2016 tarihinden beri 50 kişiden az işçi bulunduran küçük işyerleri için ve 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren de 50 kişi ve üzeri personel çalıştıran işyerlerinde bu zorunluluk uygulanmaya başlanmıştır. Bahsettiğimiz yükümlülüklere uymayan işyerleri hakkında idari para cezası öngörülmüştür.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAPSAMINDA İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İşverenin iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükleri vardır. Bu yükümlülüklere;

• Mesleki bilgi ve eğitim verilmesi,
• Mesleki risklerin önlenmesi için gereken tedbirlerin alınması,
• Değişen durumlara uyum sağlama açısından güvenlik önlemleri alınması,
• Alınan tedbirlere uyulup uyulmadığının denetlenmesi

Örnek olarak gösterilebilir.

6331 İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nun 4. Maddesinde bu yükümlülükler sıralanmıştır.

HANGİ İŞYERLERİNDE İŞYERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI BULUNDURMAK ZORUNLUDUR?

6331 İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nda yer alan koşulları taşıyan tüm işyerlerinde işyeri hekimi ve İSG Uzmanı bulundurmak zorunludur. Kanun ve ilgili yönetmeliklere göre 50 kişi üzeri çalışan işçiye sahip işyerlerinde işyeri hekimliği yönetmeliği uyarınca hekim bulundurulması zorunlu bir unsurdur. 50 kişiden daha az işçi bulunan ancak az tehlikeli, tehlikeli ya da çok tehlikeli sınıfında yer alan tüm işyerlerinde iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu vardır. Yasal zorunluluğu olan işletmelerde iş yeri hekiminin olmaması durumunda her ay idari ceza yaptırımı uygulanır.

Yine İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ndan yola çıkılarak söylemek gerekir ki;

• Az tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 100 çalışan için 1 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. Az tehlikeli işyerlerine örnek olarak bürolar, perakendeciler, lokantalar, oteller örnek gösterilebilir.
• Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 2 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. Tehlikeli sınıfını haiz bazı işyerlerine örnek olarak; mobilya üretimi, diş hekimliği, deterjan üretimi vd. gösterilebilir.
• Çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 4 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. Çok tehlikeli işyerlerine ise hastaneler, ağır sanayiler, petrol istasyonları örnek teşkil eder.
• Bu istihdamı işveren kendisi sağlayabileceği gibi OSGB’den hizmet alması da mümkündür.

İŞYERİ HEKİMİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI NELERDİR?

Öncelikle İşyeri Hekimi tabirini tanımlamak gerekir. Özetle iş yeri hekimi; İşyerinde çalışan kişilerin işlerine bağlı sağlık sorunları yaşamamaları, meslek kazası ve meslek hastalıklarından korunmaları için ve çalışanların sağlıklarının iyileştirilmesi için meslek faaliyetlerini icra eden hekimlerdir. İşyeri hekimlerinin görev ve sorumluluklarını saymak gerekirse;

• Çalışanların İşe girişleri sürecinde, işe uyumlarının sağlanması, işten kaynaklı olabilecek sağlık tehlikelerinin personel açısından tespit edilmesi, işe yeni başlayan işçilerin güvenli çalışmaları için iş uyumunun sağlanması,
• Çalışma esnasında işten kaynaklı çalışanlarda oluşabilecek zararların, daha sorun ortaya çıkmadan tespit edilmesi için düzenli olarak kontrol edilmesi,
• İşyerinin ortamı ve olumsuz unsurlarla ilgili tespitler yapılması ve gelişebilecek durumların planlanıp sonuçlarının da değerlendirilmesi,
• Ayakta tanı koyma ve tedavi etme,
• İşyerindeki çalışanlara; işyerinde gelişebilecek olası sağlık sorunlarına karşı korunma, olumsuz davranışlardan kaçınma bilgilerinin verilmesi ve bu kapsamda kendini koruma becerilerinin kazandırılması,

Gibi iş ve işlemler işyeri hekimlerinin temel görevlerindendir.

İŞ YERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI BULUNDURMA ZORUNLULUĞU

İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLERİ VE İŞYERİNDEKİ ROLÜ

İş güvenliği uzmanı, iş yeriyle alakalı sağlık, güvenlik ve çevre düzenlemeleriyle alakalı uygunluk denetimi yapar. Çalışan kişilere; oluşabilecek bir zarardan korunmaları için, hastalanmalarını, yaralanmalarını önlemek için eğitimler verir. Tüm bunların yanında fiziksel, biyolojik, kimyasal tehlikelerin önüne geçmek için de gerekli denetimleri yapar ve iş yerinde çalışanlar da dâhil olmak üzere çevredeki insanların zarar göreceği durumların önüne geçmeye çalışır. İSG Uzmanlarının iş yerindeki rolüne ve görevlerine bakacak olursak;

• İş yerindeki donanımlar ile yapılan uygulamaların mevzuatlarda yer verilen iş sağlığı ve güvenliği standartlarına uygun olup olmadığını incelemek,
• İş yerindeki olası tehlikeleri tespit etmek,
• Zehirli olabilecek materyalleri ve o materyallerin örneklerini analiz etmek için toplamak,
• İş yerindeki çalışanların, olası tehlike içeren durumlardan korunmasını sağlayacak izlekleri belirlemek,
• Gerçekleşen kazaların sebeplerini bulmak ve ileride tekrarlamaması için neler yapılabileceğini tespit etmek,
• Gerekli teknik sağlığa uygunluk programlarını araştırmak, geliştirmek ve devam ettirmek,
• Acil durumlara karşı hazırlık ve çalışanların acil durumlara karşı hazırlıklı olması için çeşitli alanlarda eğitimler vererek çalışanları bilgilendirmek,
• Tehlikeli durumlar ya da donanım için kontrolleri sağlamak, gerekli önlemleri almak üzere teknik eleman, mühendis, doktor gibi uzmanlarla işbirliğinde bulunmak.

İŞYERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI ÇALIŞMA SÜRELERİ VE YASAL DÜZENLEMELER

İşyeri hekimi uygulamasının zorunlu tutulduğu süreler 1 Ocak 2016 tarihinde netleştirilmiştir. 6331 İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’ndan hareketle bu süreleri açıklamak gerekirse;

• Az tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına 5 dakika,
• Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına 10 dakika
• Çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına ise ayda minimum 15 dakikaişyeri hekimi çalıştırma uygulaması yapılmalıdır.

Basit bir hesaplama ile İş Kanunu gereği bir işçi haftada 45 saat çalışma yapmak zorundadır. Dolayısıyla tehlikeli sınıfında çalışılan işyerlerinde 1 ayda en az 150 saatlik işyeri hekimi hizmeti verilmesi gerekir.

Yine İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ndan yola çıkılarak söylemek gerekir ki;

• Az tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 100 çalışan için 1 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. İstihdam edilen İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman’ının çalışan başına ayda minimum 10 dakika çalışma yapması gereklidir.
• Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 2 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. İstihdam edilen İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman’ının çalışan başına ayda minimum 20 dakika çalışma yapması gereklidir.
• Çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 4 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir. İstihdam edilen İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman’ının çalışan başına ayda minimum 40 dakika çalışma yapması gereklidir.

TEHLİKE SINIFINA GÖRE İŞYERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI GÖREVLENDİRME ŞARTLARI

Tehlike sınıflandırması ifadesine İSG temelinde bakarsak; bahsi geçen işin niteliği, işin çeşitli aşamalarında kullanılan materyaller, iş takımları, üretim yöntemleri, çalışma ortamı ile şartları ve diğer birçok hususun dikkate alınması sonucu o iş yeri için belirlenen tehlike gruplandırmasıdır. Bu tehlike gruplandırması az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Az tehlikeli iş yerlerine otel, yurt, mağaza örnek verilebilir. Tehlikeli iş yerine ise kasap, mobilya üretim atölyesi, fabrika örnek verilebilir. Çok tehlikeli iş yerine de inşaat sektörü, kimya sanayisi, metal sanayisi örnek gösterilebilir.

İşyeri Hekimi açısından;

Kamu kurumları ve özel sektör olarak faaliyet gösteren işyerlerinden 50 kişiden az çalışan barındıran ve az tehlikeli sınıfında yer alan işyerleri de muhakkak işyeri hekimi çalıştırmak zorundadır.

• Az tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına 5 dakika,
• Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına 10 dakika
• Çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde çalışan işçi başına ise ayda minimum 15 dakikaişyeri hekimi çalıştırma uygulaması yapılmalıdır.

İSG Uzmanı açısından;

• Az tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 100 çalışan için 1 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir.
• Tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 2 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir.
• Çok tehlikeli sınıfındaki işyerlerinde 1000 çalışan için 4 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir.

İSG HİZMETLERİNİN SAĞLANMAMASI DURUMUNDA İŞVERENİN KARŞILAŞACAĞI CEZALAR

İşverenini İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nda yer alan sorumluluklara uymaması durumunda karşılaşacağı bazı yaptırımlar vardır. Bu yaptırımlar; idari para cezası, işyerinin geçici kapatılması veya kalıcı kapatılması, kamu ihalesinden yasaklanama olarak sayılabilir. Bunların yanında İşverenin gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini sağlamamasının doğurabileceği sonuçları da göz ardı etmemek gerekir. Örneğin iş kazası ya da meslek hastalığı sebebiyle bir işçi zarar görür veya ölürse işveren gerekli sorumluluklarını yerine getirmediği için sanık olarak yargılanabilir. Veya başka bir örnekle; Türk Borçlar Kanunu uyarınca işverenin yerine getirmesi gereken yükümlülükleri yerine getirmemesi durumunda işçinin zarar gördüğü veya öldüğü bir senaryo gerçekleşmiş ise; işçinin ailesi maddi manevi zarar tazminatı talep edebilir.

Ortak Sağlık Güvenlik Birimi (OSGB) Nedir? Avantajları Ve Yasal Düzenlemeler

OSGB; Ortak Sağlık Güvenlik Birimi anlamına gelmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinde tanımına yer verilmiş olan bu birim, 1 işçinin veya daha fazla işçinin çalıştığı sanayi sayılan veya sanayi sayılmayan her türlü iş yerinin iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ihtiyacını karşılayan bir kurumdur.

25 Kasım 2009 Tarihinde 27417 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanmıştır. Ortak Sağlık Güvenlik Birimi iş yerinin iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ihtiyacını karşılayan bir kurum olması buradan iş yerinin gereksinimini duyacağı fiziksel ve tıbbi donanıma da sahip olduğu anlamını çıkarmak mümkündür.

 İŞYERİ HEKİMİ VE İSG UZMANI BULUNDURMA MALİYETLERİ VE DEVLET DESTEKLERİ

OSGB Hizmetleri için 2025 yılı ücret tarifesi tehlikeli-az tehlikeli-çok tehlikeli sınıflandırmasına göre değişkenlik göstermektedir.

• Az tehlikeli çalışma grubu için kişi başına 200 TL- 250 TL
• Tehlikeli çalışma grubu için kişi başına 400 TL-500 TL
• Çok tehlikeli çalışma grubu için kişi başına 750 TL-1000 TL olarak

Bir fiyatlandırma çıkmaktadır. 1 kişi ile 5 kişi arasında çalışanı olan az tehlikeli ve tehlikeli çalışma gruplarında asgari tutar 4000 TL + KDV Ücreti şeklinde olacaktır. 1 kişi ile 5 kişi arasında çalışanı olan çok tehlikeli çalışma gruplarında asgari tutar 5000 TL+ KDV Ücreti şeklindedir.

İSG Hizmet desteklerinden yararlanmak için ise tehlikeli ve çok tehlikeli gruplandırmasına giren iş yerlerinden olmak gerekir. Bu gruplandırmaya giren iş yerleri destekten yararlanmak için iş yerlerinin tescil edildiği SGK Kurumlarına başvurmalıdırlar. İş hukuku avukatımızdan detaylı bilgi alabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

İş Güvenliği Uzmanı Ve İş Yeri Hekimi Bulundurma Zorunluluğu İçin Personel Sayısı Ne Olmalıdır?

Bu zorunluluk az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli gruplandırmasına göre değişiklik göstermektedir. Az tehlikeli grubuna giren iş yerleri için 1000 işçi için 1 İSG Uzmanı, tehlikeli sınıflandırmasına giren iş yerleri için 500 kişi için 1 İSG Uzmanı, çok tehlikeli sınıflandırmasına giren iş yerleri için de 250 işçi için 1 İSG Uzmanı çalışması gerekmektedir.

İş Yeri Hekimi açısından ise az tehlikeli gruplandırmasına giren işyerleri için 2000 kişi adına 1 iş yeri hekimi, tehlikeli iş yerleri için her 1000 kişiye 1 iş yeri hekimi, çok tehlikeli sınıfında yer alan iş yerlerinde ise 750 kişi için 1 iş yeri hekimi çalışmalıdır.

Kimler İş Güvenliği Uzmanı Bulundurmak Zorunda?

İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu uyarınca 50 kişiden az personeli dahi olsa az tehlikeli sınıfındaki iş yeri sahipleri için iş güvenliği uzmanı bulundurmak kanuni bir zorunluluk haline getirilmiştir.

İşyerleri İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırmak Zorunda Mı?

Az tehlikeli sınıfındaki iş yerleri iş yeri hekimi ve iş sağlığı ve güvenliği uzmanı çalıştırmak zorundadır.

İşyeri Hekimi İçin Kaç Çalışan Gerekir?

Az tehlikeli gruplandırmasına giren işyerleri için 2000 kişi adına 1 iş yeri hekimi, tehlikeli iş yerleri için her 1000 kişiye 1 iş yeri hekimi, çok tehlikeli sınıfında yer alan iş yerlerinde ise 750 kişi için 1 iş yeri hekimi çalışmalıdır.

İşveren İşçiyi Resmî Tatillerde Çalıştırabilir Mi?

İşçilerin resmî tatillerde çalışma zorunluluğu yoktur. Ancak sözleşmede kararlaştırılmış ise veya sözleşmede kararlaştırılmış ancak işçinin onayı alınmış ise işveren İşçiyi resmi tatillerde çalıştırabilir.

Az Tehlikeli İşyerleri Nelerdir?

Az tehlikeli iş yerlerine; ofisler, bürolar, restoranlar, okullar, oteller örnek gösterilebilir.

İşyerinin Tehlike Sınıfını Nasıl Öğrenirim?

Bu konuda çalıştığınız iş yerinin SGK sicil numarası yardımcı olacaktır. İşyerinin SGK sicil numarasının soldan 2.rakamından 7.rakamına kadar olan rakamlar iş yerinin Tehlike Sınıfını gösteren kodu içermektedir. .

İş Yeri Tehlike Sınıfı Neye Göre Belirlenir?

Kıstas alınan şey iş yerindeki asıl iş ve işlemlerin tehlike düzeyidir. Yapılan asıl iş, İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’nde yer aldığı kategoriye göre ilgili Tehlike sınıfına dahil olacaktır.

İş Sağlığı Ve Güvenliğinden Kim Sorumludur?

Bu hususta asıl sorumluluk işverendedir. Zira yukarıda da yer verdiğimiz üzere işverenin bazı sorumlulukları vardır o sorumluluklardan biri de İşçilerin güvenliğini sağlamaktır. İşveren  bu  güvenliği  gerek koşulları daha iyi hale getirerek gerek denetimlerle sürekli olarak sağlar. Doğal olarak aksi bir halde sorumluluk işverende olacaktır.

İş Sağlığı Ve Güvenliği NACE Kodu Nedir?

NACE Kodu İşyerinin Tehlike sınıfını öğrenmeyi sağlayan bir koddur. Bu kodu bulmak ise sanıldığı kadar zor değildir. İşyerinin SGK sicil numarasının soldan 2.rakamından 7.rakamına kadar olan rakamlara iş yerinin Tehlike Sınıfını gösteren NACE kodunu içermektedir. .

İş Güvenliğini Kim Denetler?

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu madde 24(1) gereği iş güvenliğinin denetim ve kontrollerini; teftiş yapma yetkisine sahip olan bakanlık çalışanları yapmaktadır.

İşyeri Hekimi Başka Yerde Çalışabilir Mi?

Tehlike sınıflandırmasına göre iş yeri hekimlerinin çalışabilecekleri yerler sayılmıştır. Örneklendirmek gerekirse; İşyeri hekimleri az tehlikeli sınıfına giren okul başta olmak üzere çok tehlikeli sınıfına giren kimya sanayisi gibi birçok uzmanlık isteyen özel ve devlet işyerlerinde çalışabilirler.

İşyeri Hekimi Kaç Tane Olmalı?

İş Yeri hekiminin hangi iş yerinde kaç tane olması gerektiği Tehlike sınıflandırmasından anlaşılmaktadır. Az tehlikeli gruplandırmasına giren işyerleri için 2000 kişi adına 1 iş yeri hekimi, tehlikeli iş yerleri için her 1000 kişiye 1 iş yeri hekimi, çok tehlikeli sınıfında yer alan iş yerlerinde ise 750 kişi için 1 iş yeri hekimi çalışmalıdır. Tanımdan anlaşılacağı üzere  tehlikeli sınıfına giren 5000 kişi için 5 iş yeri hekimi çalışması gerekecekken, çok tehlikeli sınıfındaki bir işyerinde çalışan 5000 kişi için 6 veya 7 iş yeri hekimi çalışması gerekmektedir.

Stj. Av. Fatma Melis Yaralı