GENEL VE ÖZEL AF NEDİR?

Af, hukuk sistemlerinde suçluların cezalarının hafifletilmesi veya tamamen ortadan kaldırılması anlamına gelir. Bu bağlamda, iki temel af türü bulunmaktadır: genel ve özel af, belirli bir suçlu veya suçlular grubuna yönelik çıkarılır ve genellikle kişisel durumlar veya özel gerekçelerle sınırlıdır. Diğer yandan, genel af, geniş bir kitleyi kapsayan ve genellikle belirli bir suç türü veya suçlu grubu üzerinde uygulanan bir düzenlemedir. Bu iki af türü arasındaki farklar, yasal süreçler ve toplumsal etkiler açısından önemli farklılıklar yaratır. Bu yazıda, özel ve genel af kavramlarının detaylarına inerek, her iki türün hukuki ve sosyal boyutlarını ele alacağız.

TÜRK CEZA HUKUKUNDA AF NEDİR?

Türk ceza hukukunda af, suçlulara veya belirli suçlara ilişkin verilen cezaların tamamen veya kısmen ortadan kaldırılması, hafifletilmesi veya cezaların infazının durdurulması anlamına gelir. Af, genel olarak yasalarla düzenlenmiş ve devletin yetkili organları tarafından alınan bir karardır. İki ana türü vardır:

1. Genel Af: Belirli suçları veya suçluları kapsayan geniş kapsamlı bir affı ifade eder.
2. Bireysel Af: Belirli bir kişi için uygulanan, genellikle Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile verilen affı ifade eder.

Af, genellikle sosyal veya insani nedenlerle uygulanır ve ceza sisteminde değişiklikler yapabilir.

GENEL AF VE ÖZEL AF NEDİR?              

Türk Ceza Kanunu çerçevesinde, Genel ve Özel Af kavramları suçlulara yönelik cezaların değiştirilmesi veya kaldırılması anlamında önemli düzenlemeler sunar. Genel ve Özel Af arasındaki farklar, bu af türlerinin kapsamı ve uygulanma şekli ile ilgilidir.

Genel Af, belirli bir suç grubunu veya geniş bir suçlu kitlesini kapsayan geniş ölçekli bir düzenlemedir. Türk Ceza Kanunu’na göre, Genel ve Özel Af uygulamaları genellikle yasayla belirlenir ve tüm suçlulara veya belirli suçlara yönelik olarak uygulanabilir. Bu tür bir af, adalet sisteminde köklü değişiklikler yaparak, geniş bir kitle üzerindeki ceza yükünü hafifletir

Öte yandan, Özel Af, belirli bir kişi için uygulanan bireysel bir affı ifade eder. Türk Ceza Kanunu bağlamında, Özel ve Genel Af arasında ayrım yapmak, afların hangi suçlulara veya suçlara yönelik olduğunu anlamak açısından kritik öneme sahiptir. Özel Af, genellikle Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya diğer yetkili organlar tarafından yürütülen düzenlemelerle belirli kişilere özgü olarak uygulanır. Bu tür bir af, kişinin durumuna özel olarak cezanın tamamının veya bir kısmının kaldırılmasını sağlar.

Genel ve Özel Af arasındaki bu farklılıklar, afların uygulama biçimini ve toplumsal etkilerini belirler. Genel ve Özel Af düzenlemeleri, ceza hukukunda önemli değişiklikler yaratabilir ve bu değişiklikler, adalet anlayışının yanı sıra toplumsal barış ve düzen üzerinde de etkili olabilir. Genel ve Özel Af kavramlarının doğru anlaşılması, hukukun işleyişi ve ceza sistemindeki adaletin sağlanması açısından kritik bir öneme sahiptir.

GENEL VEYA ÖZEL AF ÇIKARMA YETKİSİ KİMDEDİR? KANUNİ DAYANAKLARI NELERDİR?

Genel ve Özel Af çıkarma yetkisi, Türk hukuk sisteminde farklı mercilere verilmiştir ve bu af türlerinin yasal dayanakları da buna göre belirlenmiştir. Genel ve Özel Af düzenlemeleri, suçlulara yönelik cezaların kaldırılması veya hafifletilmesi amacıyla yürürlüğe girer. Genel ve Özel Af çıkarma yetkisi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenmiştir.

Genel Af çıkarma yetkisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) aittir. TBMM, genel af düzenlemelerini yasama yetkisi çerçevesinde çıkarabilir. Bu tür aflar, geniş bir suçlu grubunu veya belirli suçları kapsayan düzenlemelerle gerçekleştirilir. Genel ve Özel Af uygulamalarında, genel af yetkisi yasama organına bağlıdır ve genellikle özel durumlar için yürürlüğe girer. Buna karşılık, Özel Af çıkarma yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na aittir. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile uygulanan bu af türü, belirli bir kişi veya belirli durumlar için geçerli olabilir. Genel ve Özel Af arasındaki bu fark, afların kapsamını ve hedef kitlesini belirler. Özel Af, bireysel olarak belirli suçlulara yönelik olarak düzenlenir ve kişisel durumları göz önüne alır.

Genel ve Özel Af düzenlemelerinin kanuni dayanakları, Anayasa’nın 87. ve 104. maddelerinde ve Ceza Kanunu’nda yer alır. Genel ve Özel Af düzenlemeleri, bu maddelere dayanarak yürürlüğe girer ve adalet sisteminde önemli değişiklikler yaratabilir. Bu düzenlemeler, suçluların durumlarını belirlerken, hukukun üstünlüğü ve adaletin sağlanması açısından kritik bir rol oynar.

Sonuç olarak, Genel ve Özel Af çıkarma yetkileri ve yasal dayanakları, hukuk sisteminde farklı roller üstlenir ve bu afların uygulanması, adalet anlayışını ve ceza sisteminin işleyişini etkiler. Genel ve Özel Af kavramlarının anlaşılması hem yasama hem de yürütme organlarının işleyişini anlamak açısından önemlidir.

GENEL VE ÖZEL AF ARASINDAKİ FARKLAR

Genel ve Özel Af arasındaki farklar, Türk ceza hukukunda af düzenlemelerinin kapsamını ve uygulama biçimini belirler. Her iki af türü de suçlulara yönelik cezaların değiştirilmesini veya kaldırılmasını sağlar, ancak uygulanma biçimleri ve etki alanları bakımından belirgin farklılıklar gösterir.

Genel Af, geniş bir suçlu kitlesini veya belirli bir suç grubunu kapsayan, topluca uygulanan bir düzenlemeyi ifade eder. Türk Ceza Kanunu ve Anayasa çerçevesinde düzenlenen Genel Af, yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından çıkarılır. Genel ve Özel Af arasındaki bu fark, genel afların geniş bir kitleye hitap etmesi ve tüm bu kişilerin cezalarının kapsamlı bir şekilde etkilenmesi anlamına gelir. Genel af, belirli bir dönemde işlenen suçları kapsayabilir ve bu suçlara verilen cezalar tamamen veya kısmen ortadan kaldırılabilir veya hafifletilebilir.

Özel Af, ise belirli bir kişi için uygulanan bireysel bir düzenlemedir. Genel ve Özel Af arasındaki temel fark, özel afların Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya benzeri yetkili organlar tarafından kişisel durumlar göz önüne alınarak düzenlenmesidir. Özel Af, belirli bir kişinin cezasının tamamının veya bir kısmının kaldırılmasını sağlar ve bu karar genellikle suçlunun kişisel durumuna, sağlık durumuna veya diğer özel koşullara dayanır. Bu tür aflar, adaletin bireysel ölçekte sağlanması amacıyla uygulanır ve genel aflardan farklı olarak, tüm suçluları kapsamaz.

Genel ve Özel Af arasındaki farklar, adalet sisteminin işleyişini ve toplumsal etkilerini önemli ölçüde etkiler. Genel Af, adaletin geniş ölçekli bir şekilde sağlanmasına yönelik düzenlemeleri içerirken, Özel Af daha çok bireysel durumlara hitap eder ve kişisel değerlendirmelerle yürütülür. Bu iki af türü arasındaki ayrımlar, ceza hukukunda adalet anlayışının ve uygulama yöntemlerinin çeşitliliğini ortaya koyar.

Sonuç olarak, Genel ve Özel Af arasındaki farkların anlaşılması, ceza hukukunda adaletin nasıl sağlandığını ve afların toplumsal üzerindeki etkilerini anlamak açısından kritik öneme sahiptir. Genel ve Özel Af uygulamaları, ceza hukuku sisteminde önemli rol oynar ve her iki af türü de hukuk sisteminin farklı yönlerini ve uygulama biçimlerini temsil eder. Bu farklılıklar, afların kapsamını, hedef kitlesini ve uygulama yöntemlerini belirler, bu nedenle hukukçular ve uygulayıcılar açısından detaylı bir değerlendirme gerektirir.

GENEL VE ÖZEL AFFIN HUKUKİ SONUÇLARI

Genel ve özel af kavramları, adalet sistemlerinde suçluların çeşitli şekillerde affedilmesini sağlayan iki ana tür af uygulamasıdır. Genel af, belirli suç gruplarını veya tüm suçları kapsayarak geniş bir etki alanına sahipken; özel af, sadece belirli kişi veya suçlar için geçerli olan bir düzenlemedir.

Genel ve Özel Affın Hukuki Sonuçları

1. Ceza Soruşturmalarının Sonuçlanması: Genel ve özel af uygulamaları, ceza soruşturmalarının sonuçlanmasını etkiler. Genel af kapsamındaki suçlarda, ceza soruşturmaları takipsizlik kararı ile sona erer. Özel af durumunda ise, yalnızca belirli suçlar veya kişilerle ilgili soruşturmalar etkilenir.
2. Kamu Davalarının Düşürülmesi: Genel ve özel af, kamu davalarını da etkiler. Genel af, kamu davalarının düşürülmesine neden olurken, özel af yalnızca belirli kamu davalarını kapsar ve bu davaların düşürülmesine yol açar.
3. Tutukluluk Halinin Sona Ermesi: Genel ve özel af kapsamında, tutukluluk hali mevcutsa, genel af durumunda tahliye kararı verilir. Özel af, sadece belirli tutukluluk halleri için geçerli olabilir.
4. Adli Sicil Kaydının Temizlenmesi: Genel af, adli sicil kaydında kayıtlı suçların silinmesini sağlar. Özel af durumunda ise, adli sicil kaydından silinen suçlar sadece belirli suçlarla sınırlı olabilir.
5. Kesinleşen Mahkumiyetlerin Ortadan Kalkması: Genel ve özel af, kesinleşmiş mahkumiyetlerin ortadan kalkmasını sağlar. Genel af, geniş bir yelpazede mahkumiyetleri etkilerken, özel af yalnızca belirli mahkumiyetleri kapsamına alır.
6. Disiplin Cezalarının Kaldırılması: Genel ve özel af, disiplin cezalarının kaldırılmasına neden olur. Genel af, tüm disiplin cezalarını etkilerken, özel af sadece belirli disiplin cezalarını ortadan kaldırır.
7. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmaması: Genel ve özel aflar, tekerrür hükümlerinin uygulanmamasını sağlar. Genel af kapsamındaki suçlar için tekerrür hükümleri uygulanmazken, özel af, yalnızca belirli suçlar veya mahkumiyetler için bu hükümlerin uygulanmamasını sağlar.

BİREYSEL ÖZEL AF VE TOPLU ÖZEL AF NEDİR?

Bireysel özel af ve toplu özel af, hukuk sistemlerinde suçluların cezalarının hafifletilmesi veya ortadan kaldırılması için uygulanan iki farklı af türüdür. İşte bu iki tür özel afın ayrıntılı açıklamaları:

Bireysel Özel Af

Bireysel özel af, belirli bir kişi veya bireyler için uygulanan af türüdür. Bu tür afda, yalnızca belirli bir suçlu veya suçlu grubuna yönelik özel düzenlemeler yapılır. Bireysel özel affın temel özellikleri şunlardır:

• Kişiselleştirilmiş Uygulama: Bireysel özel af, belirli bir kişinin mahkumiyetini veya cezasını etkiler. Genellikle, belirli bir suçlu veya suçlu grubuna özel olarak uygulanır.
• Suç ve Ceza Kapsamı: Bireysel özel af, genellikle mahkumiyetlerin veya cezalardan belirli suçlar için geçerli olabilir. Bu, kişinin adli sicil kaydından belirli suçların silinmesi veya cezalarının hafifletilmesi anlamına gelebilir.
• Sebep ve Kriterler: Bireysel özel af genellikle insani sebepler, sağlık durumu, yaş veya diğer özel durumlar gibi kriterlere dayanarak verilir. Bu tür aflar, genellikle bireysel durumları değerlendirmek ve adil bir sonuç sağlamak amacıyla uygulanır.

Toplu Özel Af

Toplu özel af, belirli bir suç grubunu, suçların belirli bir türünü veya belirli bir zaman diliminde işlenmiş suçları kapsayan bir af türüdür. Bu tür af, genellikle daha geniş bir etki alanına sahiptir ve belirli bir grup suçluyu hedefler. Toplu özel affın temel özellikleri şunlardır:

• Grup ve Kategorik Uygulama: Toplu özel af, belirli suç grupları veya suç türleri için geçerli olabilir. Örneğin, belirli bir suç türü veya belirli bir tarihte işlenen suçlar topluca affedilebilir.
• Suç ve Ceza Kapsamı: Toplu özel af, genellikle geniş bir suç yelpazesini kapsar ve birçok kişiyi etkiler. Bu, belirli bir suç kategorisine yönelik genel bir af anlamına gelir.
• Sosyal ve Politik Sebepler: Toplu özel af, sosyal, politik veya ekonomik nedenlerle uygulanabilir. Bu tür aflar, genellikle toplumdaki belirli sorunları çözmek veya toplumsal barışı sağlamak amacıyla yapılır.

GENEL VE ÖZEL AF NEDİR

GENEL VE ÖZEL ÇIKARMA PROSEDÜRÜ NASIL İŞLER?

Genel ve özel af çıkarma prosedürü, suçluların cezalarının hafifletilmesi veya tamamen ortadan kaldırılması amacıyla uygulanan hukuki bir süreçtir. Genel ve özel af çıkarma prosedürleri, farklı kapsam ve etkileri ile önemli hukuki düzenlemeleri içerir. Bu metin, genel ve özel af çıkarma prosedürlerini detaylı bir şekilde açıklayacaktır.

Genel Af Çıkarma Prosedürü

Genel af çıkarma prosedürü, belirli suçlar veya suçlu gruplarını kapsayan geniş çaplı bir af düzenlemesidir. Genel af uygulamasının aşamaları aşağıdaki gibidir:

• Kanuni Düzenleme: Genel af çıkarma prosedürü, genellikle yasa veya kanunla yürürlüğe girer. Meclis veya diğer yetkili organlar tarafından çıkarılan bir genel af yasası, af kapsamını ve uygulanma şartlarını belirler.
• Yasa ve Kararname: Genel af yasası veya kararnamesi, af kapsamındaki suçları, suçluları ve uygulanma şartlarını detaylandırır. Bu düzenleme, geniş bir etki alanına sahip olup, belirli suç türlerini veya suçlu gruplarını kapsar.
• Yürürlüğe Giriş: Genel af yasası yürürlüğe girdikten sonra, af kapsamına giren suçlar ve mahkumiyetler otomatik olarak etkilenir. Adli sicil kayıtları güncellenir ve genel af kapsamındaki mahkumiyetler ortadan kalkar.
• Uygulama ve İzleme: Genel af sonrası, cezaevleri ve adli kurumlar tarafından uygulamanın doğru şekilde yerine getirilmesi sağlanır. Tutuklular tahliye edilir, disiplin cezaları kaldırılır ve adli sicil kayıtları güncellenir.

Özel Af Çıkarma Prosedürü

Özel af çıkarma prosedürü, belirli kişiler veya suçlar için uygulanan, daha sınırlı bir af düzenlemesidir. Özel af uygulamasının aşamaları şunlardır:

• Başvuru ve Öneri: Özel af için başvuru genellikle yetkili mercilere yapılır. Suçlular veya avukatları, özel af talebinde bulunur ve bu talepler ilgili makamlar tarafından değerlendirilir.
• Yetkili Merciler: Özel af başvuruları, genellikle Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu veya diğer yetkili merciler tarafından incelenir. Bu merciler, başvuruların kabul edilip edilmemesine karar verir.
• Karar ve Uygulama: Özel af talebi kabul edildiğinde, yetkili merciler tarafından bir af kararı çıkarılır. Bu karar, af kapsamına giren suçları ve suçluları belirler. Karar, genellikle resmi bir belge ile ilan edilir.
• Sonuçların Uygulanması: Özel af kararı uygulamaya konduğunda, af kapsamındaki suçlar ve mahkumiyetler hakkında gerekli işlemler yapılır. Bu, adli sicil kayıtlarının güncellenmesini, tutukluluk hallerinin sona erdirilmesini ve disiplin cezalarının kaldırılmasını içerir.

Genel ve özel af çıkarma prosedürleri, adalet sisteminde önemli düzenlemeler olup, suçluların cezalarının hafifletilmesi veya kaldırılması açısından çeşitli yaklaşımlar sunar. Genel af, geniş çaplı ve kapsamlı bir düzenleme sunarken, özel af daha kişisel ve sınırlı bir etki alanına sahiptir. Genel ve özel af çıkarma prosedürlerinde, adaletin sağlanması ve toplumsal barışın korunması açısından kritik öneme sahiptir. Bu prosedürlerin uygulanması, hukukun üstünlüğü ve adil yargılanma ilkeleri çerçevesinde titizlikle yürütülmelidir.

ÖRNEK YARGITAY KARARLARI

Hukukumuzda genel af ve özel af şeklinde iki müessese öngörülmüştür. Genel af, kamu davasını, hükmolunmuş cezaları ve mahkumiyetin tüm neticelerini ortadan kaldıran bir yasama işlemidir. Özel af ise yalnızca kesinleşmiş bir cezayı kaldıran, cezayı hafifleten veya daha hafif bir cezaya çeviren bir müessesedir.

657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (A) bendinin 5 numaralı alt bendinde değişiklik yapan ve 08/02/2008 tarih ve 26781 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5728 sayılı Kanun’un 317. maddesinin gerekçesinde, “affa uğramış olsa bile” ibaresi için şu açıklama yapılmıştır:

“Keza, söz konusu alt bende, ‘devletin güvenliğine karşı suçlar’ ibaresinden önce gelmek üzere ‘affa uğramış olsa bile’ ibaresi eklenmiştir. Anayasa’da Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri arasında genel ve özel af çıkarma yetkisi sayılmıştır. Bu iki af türünün hukuki sonuçları arasındaki fark, Türk Ceza Kanunu’nun 65. maddesinde ortaya konmuştur. Bu durum karşısında madde metnine eklenen ‘affa uğramış olsa bile’ ibaresini özel affa özgülemek gerekir.” denilmiştir. Dolayısıyla bu gerekçeden anlıyoruz ki; 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinde yer alan affa ilişkin ibareden kanun koyucu özel affı kastetmektedir (DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2022/1141 E., 2022/2318 K.).

SIKÇA SORULAN SORULAR

Genel ve Özel Af Ne Demek?

• Genel Af: Suçluların cezalarının geniş bir kapsamda hafifletilmesi veya tamamen kaldırılması amacıyla çıkarılan ve belirli bir suç grubunu veya tüm suçları kapsayan af türüdür. Genel af, belirli suç türleri veya suçlular için uygulanabilir ve genellikle yasayla ilan edilir. Bu af, geniş bir etki alanına sahip olup, belirli bir süre boyunca yürürlükte olabilir ve geniş çapta suçları veya mahkumiyetleri kapsar.
• Özel Af: Belirli bir kişi veya suç grubu için uygulanan af türüdür. Bu af türü, genellikle belirli kriterlere göre yalnızca belirli suçluları veya suçları hedef alır. Özel af, kişisel durumlar, sağlık nedenleri veya diğer özel sebeplerle belirli kişilere veya durumlara yönelik olabilir.

Özel Af Kimlere Verilir?

Özel af, genellikle belirli kişilere veya suç gruplarına yönelik olarak verilir. Bu tür bir af, çeşitli kriterlere dayanarak uygulanabilir:

• Sağlık Sorunları: Özel sağlık sorunları yaşayan mahkumlara.
• Yaşlılık: Yaşlı ve sağlık durumu kötüleşmiş mahkumlara.
• İnsani Sebepler: Diğer insani sebeplerle belirli bireyler için.
• Yargı Süreci ve Kamu Yararı: Bazı durumlarda kamu yararını gözeterek belirli suçlular veya suçlar için de özel af uygulanabilir.

Genel ve Özel Af İlan Etme Yetkisi Kime Aittir?

• Genel Af: Genel af ilan etme yetkisi genellikle yasama organına aittir. Türkiye’de bu yetki, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından çıkarılan bir yasa ile kullanılabilir. Genel af yasası, tüm ülkeyi kapsayan geniş bir etki sağlar ve meclis tarafından oybirliği veya çoğunlukla kabul edilir.
• Özel Af: Özel af ilan etme yetkisi genellikle yürütme organına aittir. Türkiye’de Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılabilir ve yürürlüğe konabilir. Bu tür af, belirli durumlar ve kişiler için uygulanır ve genellikle kişisel ve özel durumları dikkate alır.

Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi Var mı?

Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi: Evet, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın özel af yetkisi vardır. Cumhurbaşkanı, belirli suçlar veya suçlular için özel af ilan edebilir. Bu yetki, Cumhurbaşkanı’nın belirli kişisel durumları veya insani sebepleri göz önünde bulundurarak af kararı almasını sağlar.

Özel Af Nasıl Çıkar?

Özel Af Çıkarma Süreci:

1. Başvuru: Özel af talebi, genellikle ilgili kişilerin veya avukatlarının yetkili mercilere başvurmasıyla başlar.
2. Değerlendirme: Başvurular, Cumhurbaşkanı veya yetkili merciler tarafından incelenir. Başvuruların kabul edilip edilmemesine karar verilir.
3. Karar: Kabul edilen başvurular için resmi bir af kararı çıkarılır. Bu karar, af kapsamındaki suçları ve suçluları belirler.
4. Uygulama: Karar sonrası, af kapsamındaki suçlar hakkında gerekli işlemler yapılır, adli sicil kayıtları güncellenir ve suçluların durumları düzeltilir.

Hangi Cezalarda İndirim Var?

Cezalarda İndirim: Genel ve özel af durumunda, belirli suçlar için cezalarda indirim uygulanabilir. İndirimler genellikle şunları kapsar:

• Hapis Cezaları: Mahkûmiyet sürelerinin kısaltılması veya hapis cezasının tamamen kaldırılması.
• Para Cezaları: Para cezalarının indirimi veya kaldırılması.
• Disiplin Cezaları: Cezaevlerinde uygulanan disiplin cezalarının kaldırılması.
• Şartlı Tahliye: Mahkûmiyet süresinin belirli bir kısmı yerine, şartlı tahliye uygulamaları.

SULTAN DİLARA BARDİ