GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN KULLANDIRILMASI

Genel tatil ücretleri yerine izin kullandırılması, resmi bayramlar ve dini bayramlar gibi ülke genelinde kutlanan özel günlerde çalışan işçilere işverenlerin sıklıkla başvurduğu yasak bir uygulamadır. İş Kanunu’na göre bu günlerde işçilerin çalıştırılmaması esastır. Ancak işin gereği olarak çalıştırılmaları zorunlu olan işçilere, çalıştıkları her genel tatil günü için ek ücret ödenmesi yasal bir zorunluluktur. Bazı işyerlerinde, genel tatil ücreti yerine izin kullandırılması uygulaması gündeme gelmektedir. Ancak, İş Kanunu genel tatil ücreti yerine izin kullandırılması uygulamasını açıkça yasaklamaktadır. Bu tür durumlara maruz kalan işçiler haklı fesih haklarını kullanarak iş akitlerini sonlandırabilir ve tüm tazminatlarına hak kazanır. Bu makalede, genel tatil ücreti yerine izin verilmesinin neden yasadışı olduğu, işçilerin bu konudaki hakları ve işverenin yükümlülükleri detaylı şekilde ele alınacaktır.

GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN VERİLEMEZ

Ücret ödemek yerine işçiye izin verme uygulamasının kaynağı serbest zamandır ve bu uygulama sadece fazla çalışmaya özeldir. Nitekim İş Kanunu’nun 41’inci maddesinde açıkça “fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi”nin serbest zaman hakkının bulunduğunu belirtmiştir.

Ancak uygulamada pek çok işyerinde, UBGT çalışması yapan işçiye genel tatil ücreti ödemek yerine izin verildiği görülmektedir. Bu izinler bire bir şeklinde verilmekte ve örneğin bayramda 3 gün çalışan işçi, daha sonra 3 gün izin yapmaktadır.

Halbuki, UBGT gününde çalışan işçiye ücret ödenmesi kanuni bir zorunluluktur ve bir alternatifi de yoktur. UBGT gününde çalış- tırılan işçiye genel tatil ücretinin mutlaka ödenmesi gerekir.

UBGT gününde çalışan işçiye ücret ödenmesi yerine izin verilmesi

Kararın Önemi: UBGT gününde çalışan işçiye genel tatil ücre- tinin muhakkak ödenmesi gerekir.

Özet: İşveren, ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışan işçisine ücret yerine tatil vermiş, Yargıtay genel tatil ücreti yerine izin kullandırılmasının mümkün olmadığına hükmetmiştir.

Karar Metni: 9. Hukuk Dairesi Esas: 2015/26859 Karar: 2018/84 Tarih: 15.01.2018

“… 4857 sayılı İş Kanunu’nda serbest zaman, fazla mesai çalışması için öngörülmüştür. İşçi tatil günleri çalışmış ise bunun karşılığı ücretin ödenmesi gerekir. Bu çalışma sonrası karşılığında izin kullandırılması, tatil ücretine hak kazanamayacağını göstermez. Zira tatil çalışmaları karşılığı serbest zaman veya izin verilmesi yasaya uygun değildir.

Hükme esas bilirkişi raporunda, davacı işçinin tören olan Resmî bayram günlerinde (23 Nisan, 19 Mayıs ve 29 Ekim) çalıştığı ancak davalı tarafından ibraz edilen izin belgelerinden davacı işçinin çalış- tığı bayramlar için izin kullandığı gerekçesiyle davacının ulusal bay- ram ve genel tatil alacağının bulunmadığı beyan edilmiştir. Ancak davalı tarafından ibraz edilen ve davacı imzasını taşıyan belgeler 2008 ila 2009 yılların ait olup, davalı tarafından 2010 ila 2013 yılla- rına ait ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarına karşılık izin kul- landığına dair belge ibraz edilmediği gibi belge ibraz edilse dahi geçersiz olacağından 2010 ila 2013 yıları için ulusal bayram ve genel tatil alacağı hesaplanıp hüküm altına alınması gerekir…”

İŞ HUKUKU AVUKATLARIMIZDAN DETAYLI BİLGİ ALMAK İÇİN BİZİ ARAYABİLİRSİNİZ

İŞ HUKUKU AVUKATA SOR

GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN KULLANDIRILMASI YASAL MI?

İş Kanunu, genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilerin ücretlerinin mutlaka ödenmesi gerektiğini hükme bağlamıştır. Bu nedenle, genel tatil ücreti yerine izin kullandırılması yasal değildir. Genel tatil günü çalışması, dinlenme ve tatil hakkından feragat edilmesi anlamına geldiğinden, işçiye bunun karşılığında mutlaka ek ücret ödenmelidir. İşverenin, genel tatil gününde çalıştırdığı işçiye ücret yerine izin verme talebi yasalara aykırıdır ve işçinin haklarını ihlal eder.

GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN VERİLEMEMESİNİN YASAL DAYANAKLARI

1. İş Kanunu’nun 47. Maddesi: İşçi genel tatil gününde çalıştırılıyorsa, o gün için bir günlük ek ücret almalıdır. Kanunda, tatil ücreti yerine izin verilmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
2.  Zorunlu Ücret Hakkı: Genel tatil gününde çalışan işçinin emek karşılığının yalnızca ücretle ödenmesi mümkündür. Bu ücretin yerine başka bir hak verilmesi yasal değildir.
3. Dinlenme Hakkı İhlali: Genel tatil ücreti yerine izin kullandırılması, işçinin genel tatil günündeki dinlenme hakkını tam olarak karşılamaz ve bu nedenle yasal düzenlemelere aykırıdır.

GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN VERİLMESİNİN SAKINCALARI

1. İşçi Haklarının Kaybı: İşçinin genel tatil gününde yaptığı çalışma karşılığında ek ücret alması gerekirken, bunun yerine izin verilmesi işçinin hak kaybına uğramasına neden olur.
2. Hukuki Yaptırımlar: İşverenin genel tatil ücreti ödememesi veya yerine izin kullandırması, işçi tarafından dava konusu yapılabilir ve işveren, geriye dönük olarak genel tatil ücretlerini ödemek zorunda kalabilir.
3. Emek Karşılığının Eksik Ödenmesi: Genel tatil ücreti, işçinin emeğinin karşılığıdır ve ücret dışında bir hakla telafi edilemez. Bu durum işçiye maddi zarar verir.

GENEL TATİL ÜCRETİNİN ÖDENMESİ KONUSUNDA İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1. Ek Ücret Ödemesi: İşveren, genel tatil günlerinde çalıştırdığı işçilere, bir günlük normal ücretlerine ek olarak bir günlük ücret daha ödemek zorundadır.
2. Kayıt Tutma: İşveren, işçilerin genel tatil günlerinde yaptıkları çalışmaları kaydetmek ve bu çalışmalara ilişkin ücretleri belgelerle ispat edebilmekle yükümlüdür.
3. Haklara Saygı: İşveren, işçilerin genel tatil günlerinde çalışmaları karşılığında ücret dışında bir hak sunamayacağı gibi, genel tatil ücreti ödemelerini de zamanında ve eksiksiz yapmak zorundadır.

GENEL TATİL ÜCRETİ HAKKINDA İŞÇİNİN HAKLARI

1. Ek Ücret Talebi: İşçi, genel tatil gününde çalıştırıldığı takdirde ek ücret talep etme hakkına sahiptir.
2. Hak İhlali Halinde Dava Açma Hakkı: İşverenin genel tatil ücreti yerine izin kullandırması veya ücreti ödememesi durumunda işçi, İş Mahkemesi’ne başvurarak haklarını talep edebilir.
3. Haklı Fesih Hakkı: İşverenin genel tatil ücreti ödememesi, işçi için haklı fesih sebebi oluşturabilir. Bu durumda işçi, kıdem tazminatı talep edebilir.

SONUÇ

Genel tatil ücreti yerine izin verilmesi yasalara aykırıdır. İş Kanunu, genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere ek ücret ödenmesini zorunlu kılar. Bu ücretin yerine izin kullandırılması, işçinin haklarını ihlal eder ve hukuki yaptırımları beraberinde getirir. İşçiler, bu konuda bilinçli olmalı ve genel tatil ücreti haklarını talep etmelidir. İşverenlerin ise yasal düzenlemelere uygun davranarak işçilerin haklarını korumaları gerekmektedir.

GENEL TATİL ÜCRETİ YERİNE İZİN KULLANDIRILMASI

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Genel tatil ücreti yerine izin verilebilir mi?

Hayır, genel tatil ücreti yerine izin verilmesi yasal değildir. İşçi, genel tatil günlerinde çalışması durumunda mutlaka ek ücret almalıdır.

2. Genel tatil ücreti nasıl hesaplanır?

Genel tatil ücreti, işçinin bir günlük normal ücretine ek olarak bir günlük ücret daha ödenmesiyle hesaplanır.

3. Genel tatil ücreti ödenmezse işçi ne yapabilir?

İşçi, genel tatil ücretinin ödenmemesi durumunda İş Mahkemesi’ne başvurarak haklarını talep edebilir.

4. Genel tatil ücreti hakkı hangi günlerde geçerlidir?

Resmi tatiller, dini bayramlar ve milli bayramlar gibi genel tatil günlerinde çalıştırılan işçiler bu haktan yararlanır.

5. İşveren genel tatil ücreti ödemek yerine işçiye izin teklif edebilir mi?

Hayır, genel tatil ücreti ödenmesi zorunludur ve bu ücretin yerine izin teklif edilmesi yasal değildir.

6. Genel tatil ücreti ödememek işveren için hangi sonuçları doğurur?

Genel tatil ücreti ödemeyen işveren, işçi tarafından dava edilerek geriye dönük ücretleri ödemekle yükümlü hale gelir. Ayrıca bu durum haklı fesih sebebi sayılabilir.