GEMİ ADAMI HAKLARI

Gemi adamı hakları, Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmekle birlikte ücret, avans, iaşe, ikamet, yıllık ücretli izin, hafta tatili ve genel tatil, fazla çalışma ücreti, sosyal güvenlik, kıdem ve ihbar tazminatıdır. Gemi adamı bu hakların yanı sıra Türk Ticaret Kanunu’nda özel alacaklı sayılmıştır ve gemi adamına bu bağlamda rehin hakkı tanınmıştır. Bu bağlamda gemi adamının kimler olduğu önem arz etmekle birlikte bu kişilere sağlanan hakların bilinmesi de önemlidir.

GEMİ ADAMI KİMDİR? GEMİ ADAMI SAYILAN KİŞİLER

Gemi adamı kavramı farklı yasal düzenlemelerde yer verilmiş ve tanımlanmış bir kavramdır. Bu tanımlara göre kimlerin bu kapsamda kaldığının belirlenmesi önem taşımaktadır.

Deniz İş Kanunu’ndaki tanıma göre “Bir hizmet akdine dayanarak gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalarla diğer kimselere “gemiadamı” denir. Türk Ticaret Kanunu’nun 934.maddesindeki tanıma göre, “Gemi adamları”; kaptan, gemi zabitleri, tayfalar ve gemide çalıştırılan diğer kişilerdir.” Gemi Adamları ve Kılavuz Kaptanları Yönetmeliği’ndeki gemi adamı kavramı geminin kaptanını, zabitlerini, yardımcı zabitlerini, stajyerlerini, tayfalarını ve yardımcı hizmet personelini kapsamaktadır.

Yabancı uyruklu ama Deniz İş Kanunu kapsamındaki gemilerin yabancı çalışanlarına Deniz İş Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi için ilgili yabancı Devletin mütekabiliyet esası çerçevesinde Türk çalışanlara aynı hakları tanıyor olması gerekmektedir.

gemi adamı hakları

DENİZ İŞ KANUNA GÖRE GEMİ ADAMI HAKLARI

Gemi adamı hakları Deniz İş Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmektedir. Gemi adamı hakları, hizmet akdine dayanarak gemide çalışan kişilerin yasal haklarını ve sosyal güvencelerini kapsamaktadır. Gemi adamlarının hakları, denizcilik endüstrisinin sürdürülebilirliği ve çalışanların refahı açısından büyük önem taşımaktadır.

Gemi adamı hakları şöyledir:

• Ücret
• Avans
• İaşe
• İkamet
• Yıllık ücretli izin
• Hafta tatili ve genel tatil
• Fazla çalışma ücreti
• Sosyal güvenlik
• Kıdem tazminatı
• İhbar tazminatı

GEMİ ÇALIŞANININ ÜCRETİ

Anayasal angarya yasağı gereği deniz hizmet sözleşmesinin önemli unsurlarından birisi de ücret kavramıdır. Donatan ile gemi adamları arasında yapılan deniz hizmet sözleşmesi gereğince ücret ve ücretin yer zaman veya kimin tarafından (donatan veya vekil) ödeneceği tespit edilir.

Verilen avanslar arla ödenen ücretlerin yazıldığı noterlikçe tasdik edilen ücret ödeme defteri her gemide bulunması gerekmektedir. Bunun istisnası olarak liman seferi yapan gemilerde işverenin bürosunda da bu defterin tutulabilmesi mümkündür.

Gemi çalışanının ücreti kapsamında çalışılmadığı halde ücretlendirilen hafta tatili ya da yıllık izin gibi ödemeler de bulunmaktadır. İlgili kanunlarda yazılı bulunan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir.

Gemi adamları ile dona atanlar arasında akdedilen hizmet sözleşmesinin sona ermesi veya bozulması halinde gemi adamının ücreti hemen ve tam olarak ödenmelidir.

Gemi adamlarının ücretinin ödenmesinin süresi bir aydan fazla olamaz.

Gemi adamının günlük ücret tutarından fazla olmayacak şekilde taraflar sözleşme veya toplu sözleşme ile gemi adamının ileride verebileceği zararlara karşılık olmak üzere üzerinden geçici olarak bir kesinti yapılmasını kararlaştırabilirler.

GEMİ ADAMLARININ KIDEM TAZMİNATI HAKKI VE ŞARTLARI

Gemi adamlarının kıdem tazminatı hakkına sahip olabilmesi için birtakım şartları sağlaması gerekmektedir:

1. Deniz İş Kanunu’na tabi olmak: Deniz İş Kanunu madde 1 gereğince; denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve 100 ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akdi ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında Deniz İş Kanunu uygulanır. Grostonilato toplamı 100’ün üzerinde olmadığı durumlarda aynı işverene ait gemilerin grostonilato toplamının 100 veya daha üzeri ise ya da işveren en az 5 gemi adamı çalıştırıyorsa yine Deniz İş Kanunu uygulanır.
2. Gemi adamının aynı gemide veya aynı işveren altında en az bir yıl çalışmış olması
3. Deniz İş Kanunu md. 14/1’de sayılmış olan sebepler dışında işverenin gemi adamını işten çıkarması,
4. Gemi adamının Deniz İş Kanunu md. 14/2 ve 14/3 uyarınca işten ayrılması.

Kıdem tazminatına hak kazandıran fesih hallerini ikiye ayırmak mümkündür:

• Hizmet sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi
• Hizmet sözleşmesini gemi adamı tarafından feshedilmesi:

Hizmet sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi

Deniz İş Kanunu madde 14/1’de sayılan sebepler dışında deniz hizmet sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesidir. Dolayısıyla bu maddede yer alan sebeplerin olması halinde işverenin sözleşmeyi feshetmesi durumunda gemi adamı kıdem tazminatı alamayacaktır.

Deniz İş Kanunu madde 14/3-a, 14/3-b maddelerinde yer alan nedenlerin varlığı halinde hizmet sözleşmesinin işverence haklı nedenle feshinde gemi adamına kıdem tazminatı verilmesi mümkündür. Bu haller:

i)       Geminin Herhangi Bir Sebeple 30 Günden Fazla Bir Süre Seferden Kaldırılması: Tamirat, karantinaya alınma gibi bir sebepler ile işverenin gemide meydana gelen geçici iş verememe halidir.

ii)     Gemi Adamının Herhangi Bir Sebeple Sürekli Olarak Gemide Çalışmasına Engel Bir Hastalığa veya Sakatlığa Uğraması: Burada gemi adamının yaşadığı sağlık sorununun sürekli olması önem arz etmektedir.

Hizmet sözleşmesini gemi adamı tarafından feshedilmesi:

Deniz İş Kanunu madde 20/1’de sayılan sebeplerin bulunması halinde gemi adamı tarafından yapılan fesih kıdem tazminatına imkan vermektedir. Bu haller şunlardır:

1. Deniz hizmet sözleşmesinin Deniz İş Kanunu madde 14/2 ve 14/3’te sayılan nedenlerle feshedilmesi
2. Muvazzaf askerlik hizmetleri dolayısıyla gemi adamı tarafından yapılan fesih
3. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı, yahut toptan ödeme almak amacıyla gemi adamı tarafından feshedilmesi

Deniz İş Kanunu madde 14/2 ve 14/3:

“II – Gemiadamı tarafından:

1. Ücretin kanun hükümleri veya hizmet akti gereğince ödenmemesi,
2. İşveren veya işveren vekilinin gemiadamına karşı, kanuna, hizmet akitlerine veya

sair iş şartlarına aykırı hareket etmesi,

1. İşveren veya işveren vekilinin gemiadamına karşı denizcilik kural ve teamüllerine

veya ahlak ve adaba aykırı hareket etmesi,

III – İşveren, işveren vekili veya gemiadamı tarafından:

1. Geminin herhangi bir sebeple 30 günden fazla bir süre seferden kaldırılması,
2. Gemiadamının herhangi bir sebeple sürekli olarak gemide çalışmasına engel bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi,6

 Hallerinde feshedilebilir.”

Gemi adamına her geçen tam yıl için işverence 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir; bir yıldan artan süreler içinde aynı oran üzerinden ödeme yapılmaktadır.

GEMİ ADAMLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİ VE FAZLA MESAİ HAKKI

Deniz İş Kanunu’nun 26/1 maddesine göre:

 “Genel bakımdan iş süresi, günde 8 ve haftada 48 saattir. Bu süre haftanın iş günlerine eşit olarak bölünmek suretiyle uygulanır.

İş süresi, gemiadamının işbaşında çalıştığı veya vardiya tuttuğu süredir. İşveren veya işveren vekili, gemiadamının vardiyalarını yemek ve dinlenme zamanlarını bir çizelge ile belirtmek ve bu çizelgeyi gemiadamlarının görebilecekleri bir yere asmak zorundadır.”

Günlük 8 veya haftalık 48 saatin aşılması halinde gemi adamının fazla çalışma yaptığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Gemide bulunan sürenin tamamı gemi adamının çalışma süresi olarak kabul edilmemekle birlikte gemi adamının çalışma süresi bağlamında fiilen çalıştığı veya fiilen çalışmakla birlikte gücünü işverenin emrinde bulundurduğu, iş verilmesi veya çıkması için beklediği süreler hesaba katılarak belirlenir. Yemek, dinlenme, muayene gibi gemi adamının serbestçe kullandığı süreler çalışma süresinden sayılmaz. Tüm bu bilgiler bağlamında esas alınanın işte geçirilen zaman olduğu söylenebilir.

Yapılacak fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarı %25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamaz.

Deniz İş Kanunu madde 28/3’e göre şu hallerde fiili çalışma olmasına rağmen fazla saatlerle çalışma sayılmamaktadır:

“Aşağıda yazılı haller fazla saatlerle çalışma sayılmaz.

1. Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler,
2. Gümrük, karantina vesair sıhhi formaliteler dolayısiyle yerine getirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler,
3. Gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terketme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve savunma) talimleri. Fazla saatlerle çalışmaları belgelemek üzere işveren veya işveren vekili noterden tasdikli ayrı bir defter tutmak zorundadır.”

Gemi adamının günlük çalışma süresinin 8 saatten fazla olması halinde haftalık çalışma süresinin aşılmasına gerek olmaksızın o gün için fazla saatlerde çalışma yaptığı kabul edilir. Gemi adamının haftalık esasa göre fazla çalışmasının tespiti için haftanın 7 günü çalışmış olması gerekmektedir aksi takdirde gemi adamının fazla çalışması günlük çalışma esasına göre belirlenecektir.

Gemi adamının fazla çalışma ücreti, yukarıda fazla çalışma sayılmayan haller saklı kalmak üzere fazla çalışmanın yapıldığı tarihteki çıplak saat ücreti üzerinden hesaplanır.

GEMİ ADAMI HAKLARI

GEMİ ADAMLARININ İHBAR TAZMİNATI HAKKI

Açık ve belirli olması gereken fesih bildirimi belirsiz süreli hizmet sözleşmesini belirli bir sürenin sonunda ortadan kaldıran tek taraflı irade beyanıdır. Deniz İş Kanunu’nun 16.maddesine göre, süresi belirsiz hizmet akdi önemsiz fesih ve infisah halleri dışında gemi adamının işe alınmasından itibaren 6 ayı geçmedikçe bozulamaz. Haklı fesih halinde bu 6 ay şartı aranmamaktadır dolayısıyla haklı nedenle feshin halinde altı aylık süre geçmeden bildirimsiz fesih mümkündür.

Deniz İş kanunu madde 16’ta öngörülen bildirim süreleri şu şekilde düzenlenmiştir:

“Süresi belirsiz hizmet akitlerinin çözülmesinden önce durumun diğer tarafa

bildirilmesi gerekir.

Hizmet akti:

• a) İşi altı ay sürmüş olan gemiadamı için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından

başlıyarak iki hafta sonra,

• b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan gemiadamı için, bildirimin diğer

tarafa yapılmasından başlıyarak dört hafta sonra,

• c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan gemiadamı için bildirimin diğer tarafa

yapılmasından başlıyarak altı hafta sonra,

• ç) İşi üç yıldan fazla sürmüş olan gemiadamı için, bildirimin diğer tarafa

yapılmasından başlıyarak sekiz hafta sonra,

Bozulmuş olur.

• C) Öneller asgari olup toplu iş sözleşmesiyle veya hizmet akti ile artırılabilir.
• D) Bildirme şartına uymıyan taraf, yukarıda yazılı önellere uygun ücret tutarında

tazminat ödemek zorundadır.”

Kanunda öngörülen bu ihbar önerileri fesih bildirimi ile sözleşmenin sona ereceği tarih arasına geçmesi gerekli olan sürelerdir. Bu süreler içerisinde gemi adamı iş yerinde çalışmaya devam eder. Fesih bildiriminin karşı tarafa ulaşması,yazılı, açık ve belirli olması önem arz etmektedir. İşverenin bildirdiği fesih sebebiyle bağlı olması ve daha sonra sözleşmeyi başka bir sebep ile feshettiğini iddia ve ispat edememesi için kanunda sözleşmenin feshine sebep bildirme zorunluluğu getirilmiştir.

Bildirim şartlarına uyulmaması halinde gemi adamının çalışma süresi için öngörülmüş ihbar önerilerini karşılayan ücret tutarında ihbar tazminatı ödenmesi gerekmektedir.

GEMİ ADAMLARININ YILLIK İZİN HAKLARI

Gemi adamı yıllık ücretli izin hakkını aynı işverene emrinde veya aynı gemide devamlı olarak en az 6 ay çalışma sonucunda kazanır.

Hizmet süresi;

• 6 ay – 1 yıl arası olan bir gemi adamının yıllık ücretli izin süresi 15 günden,
• 1 yıl ve daha fazla olan bir gemi adamının yıllık ücretli izin süresi 1 aydan daha az olamaz.

Gemi adamının kullanmak istediği yıllık izin işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır ve bu haktan feragat edilemez.

Bir aylık izin gemi adamının ve işverenin rızası ile aynı yıl içinde kullanılmak suretiyle ikiye bölünebilir. Gemi adamının talep etmesi halinde işverenden ücretli izne ilişkin olarak 7 güne kadar ücretsiz yol izni istemesi de mümkündür.

GEMİ ADAMI İŞTEN ÇIKARILDIĞINDA HAKLARI NELERDİR?

Gemi adamı hakları bağlamında işten çıkarıldığı hallerde birtakım hukuki sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlardan birisi yukarıda incelediğimiz deniz iş kanununa tabi hizmet sözleşmesiyle çalışılması, hizmet sözleşmesinin belirli biçimlerde sonlanması ve bununla birlikte kıdem koşulunun gerçekleşmiş olması halinde kıdem tazminatına hak kazanılması bu hukuki sonuçlardan bir tanesidir.

İşverenin fesih bildirimi hakkını kullanmak suretiyle belirsiz süreli hizmet sözleşmesini feshetmesi halinde kanunda öngörülen bildirim şartlarına uyulmaması halinde gemi adamının çalışma süresi için öngörülmüş ihbar önerilerini karşılayan ücret tutarında ihbar tazminatı ödenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda işverenin fesih bildirimini kanunda öngörülen ihbar önerilerine uygun gerçekleştirilmemesi hâlinde gemi adamına ihbar tazminatı ödemek durumunda kalacaktır.

İşten çıkarılan gemi adamına çalışma belgesi verilir.

Hizmet akdinin işveren tarafından yurt dışında feshedilmesi halinde, sözleşmede başka hüküm olmadıkça işveren geminin bağlama limanına İade etmek ve gemi adamını iadeye ilişkin ve durumuna uygun yol, iyi iaşe ve sair zaruri masraflarını karşılamak veya ödemek zorundadır.

İşverenin kötü niyetle iş sözleşmesini feshettiğinin kanıtlanabilmesi halinde 3 aya kadar kötü niyet tazminatına da hak kazanabilmesi mümkündür.

GEMİ ADAMININ KANUNDAN DOĞAN REHİN HAKKI

Türk Ticaret Kanunu madde 1320 gereğince geminin malikine, kiracısına, yöneticisine veya işletenine karşı doğmuş olan bu maddede yer alan alacaklar sahiplerine “gemi alacaklısı hakkı” verir.

Gemi alacağı, sahibine gemi ve eklentisi üzerinde kanuni rehin hakkı vermektedir.

Rehnin kapsamına girebilmesi için eklentinin gemi malikinin mülkiyetinde bulunması önem arz etmektedir. Bir sigorta sözleşmesine göre donatanın ödenecek sigorta tazminatı rehnin kapsamında değildir. Rehin, geminin zıyaı veya hasara uğramasından dolayı donatanın üçüncü kişilere karşı sahip olduğu tazminat istemini de kapsar. Müşterek avarya hâllerinde feda edilen veya hasara uğrayan şeyler için verilen tazminat, gemi alacaklıları için, tazminatın karşılık olduğu şeyler yerine geçer.

Ülkelerine getirilme giderleri ve onlar adına ödenmesi gereken sosyal sigorta katılma payları da içinde olmak üzere, gemi adamlarına, gemide çalıştırılmakta olmaları dolayısıyla ödenecek ücretlere ve diğer tutarlara ilişkin istem hakları da gemi alacağı kapsamında değerlendirildiğinden gemi adamının donatandan alacağını alamaması halinde kanundan doğan rehin hakkını kullanarak  rehnin paraya çevrilmesi yoluna giderek takibin başlatılmasını ve gemiyi sattırarak alacağını tahsil etmesine olanak tanır.

YABANCI BAYRAKLI GEMİLERDE GEMİ ADAMI HAKLARI

Yabancı bayraklı gemilerde gemi adamının hakları Borçlar Kanunu’na tabidir. Dolayısıyla taraflar arasında yapılan sözleşme önem arz etmektedir. Bu sözleşmede, gemi adı, sefer süreleri, görev, ücret gibi unsurları içermektedir. Dolayısıyla yabancı bayraklı gemilerde gemi adamı hakları bağlamında sözleşmeler ve uygulanan yasal düzenlemelere bağlı olarak belirlenir.

DENİZ İŞ KANUNUNDA İŞE İADE HAKKI

Deniz iş kanununda işe İade hakkı doğrudan düzenlenmemekle birlikte gemi adamının işe İade davası açma hakkı yoktur. İşçilik alacaklarını talep edebilme ve kötü niyetli fesih yapıldığının kanıtlanması halinde kötü niyet tazminatı alma gibi haklara sahiptir.

GEMİ ADAMLARININ SOSYAL GÜVENLİK HAKLARI VE SİGORTA KAPSAMI

Gemi adamları 4/A kapsamında zorunlu sigortalı sayılmaktadır. İşverenleri tarafından ödenen primler gemi adamlarının yaşlılık, sağlık, işsizlik, hastalık ve ölüm gibi durumlarda sosyal güvenlik hizmetlerinden faydalanmalarını sağlar.

Türkiye ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerin limanlarına kayıtlı gemilerin işletmesini devralan ya da bu gemilerde işin bir bölümünü üstlenen Türk işverenlerce çalıştırılan Türk gemi adamları da 4/A kapsamındadır fakat bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kollarıyla genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır; uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

Yabancı bayraklı gemilerdeki gemi adamları 4/A’lı sayılmamaktadır. Bu gemi adamları hakkında Türkiye ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış bulunan ülkelerin gemilerine çalışan Türk vatandaşlarına sosyal güvenlik ile ilgili hakları için akit ülke ile yapılan sosyal güvenlik sözleşme hükümlerine göre işlem yapılmaktadır.

gemi adamı hakları

SIKÇA SORULAN SORULAR

Gemiciler Tazminat Alabilir Mi?

Gemicilerin ihbar tazminatı, kıdem tazminatı veya kötü niyet tazminatı alabilmesi mümkündür. Söz konusu bu tazminatlara hak kazanılabilmesi için her tazminat türü bakımından ayrı şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Kıdem tazminatı bakımından en az 1 yıl çalışma koşulu olmalı, ihbar sürelerine uyulmayarak fesih bildiriminin yapılması durumunda ihbar tazminatı, işverenin haksız fesih halinde ise kötü niyet tazminatı almaya hak kazanılır.

Gemi Adamı Kaç Yılda Emekli Olur?

25 yıl sigortalılık, 5825 prim günü ve 56 yaş şartı gerekmektedir. Bu şartların sağlanması halinde 4/A (SSK) sigorta kolundan emekliliğe hak kazanılabilir.

Denizcilerin Yıpranma Payı Ne Kadar?

Her 360 günde 90 gün fiili hizmet süresi zammına hak kazanılmaktadır iken 1 Ekim 2008 tarihinde yayımlanan 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sigortalar kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte yıpranma hakkı kaldırılmıştır.

Gemi Adamları Hangi Kanuna Tabidir?

Gemi adamları, 4857 sayılı İş Kanunu’ndan ziyade 854 sayılı Deniz İş Kanunu içerisinde düzenlenmektedir. Dolayısıyla deniz adamları hakları da yasal dayanağını Deniz İş Kanunundan alır.

Kimler Gemi Adamı Sayılır?

Gemi adamları, gemi sahibi veya işleteni ile yapılan bir iş sözleşmesine bağlı olarak çalışanlardır. Bunlar; kaptan, gemi zabitleri, yardımcı zabitler, tayfalar ve gemide çalıştırılan yardımcı hizmet personellerini kapsar.

Gemi Adamlarının Çalışma Süresi Ne Kadardır? Fazla Mesai Yapabilir Mi?

Gemi adamlarının Günlük 8 veya haftalık 48 saatlik çalışma süresi vardır. Bu sürelerin aşılması halinde gemi adamının fazla çalışma yaptığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla fazla çalışma ücreti almaya hak kazanabilirler.

Gemi Adamlarının Sigorta Hakkı Nasıl İşler? Sigortalı Çalışmak Zorunda Mıdırlar?

5510 sayılı kanuna göre iş sözleşmesiyle çalışanlar zorunlu sigortalıdırlar. Gemi adamları da keza gemi sahibi veya işletenleriyle aralarında iş sözleşmesi bulunan kimselerdir. İş sözleşmesiyle çalışan gemi adamları, 4/A (SSK) sigorta koluna bağlı çalışmaktadırlar.

Gemi Adamları Hangi Durumlarda İhbar Tazminatı Alabilir?

Gemi adamları, Deniz İş Kanunu bağlamında çalışanlardır. Dolayısıyla ihbar tazminatı alma hakları vardır. İhbar tazminatı, işçi ile aralarında belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunan işverenin, gerekli sürede fesih bildirimini ihbar etmediği durumlarda gündeme gelir. İhbar süresi, gemi adamının çalışma süresine göre değişiklik gösterebilir.

• Altı aya dek sürmüş iş sözleşmesi için 2 hafta,
• Altı aydan fazla, bir buçuk yıldan az iş sözleşmesi için 4 hafta,
• Bir buçuk yıldan fazla üç yıldan az iş sözleşmeleri için 6 hafta,
• Üç yıl ve daha fazla süren iş sözleşmeleri için fesih bildirimi 8 hafta şeklindedir.

Gemi Adamları İş Kazası Durumunda Hangi Haklara Sahiptir?

İş kazası geçiren bir gemi adamı, iş kazasının işçiye getirdiği haklara sahiptir. Bir kere borçlar kanunu, işverenin bakım ve özen yükümlüklerini yerine getirmesi, gerekli önemleri alması gerektiğini vurgulamaktadır. Buna uygun davranmayan işveren, sözleşmeye aykırı davranmış olur ve işçiye karşı bir tazminat ödeyebilir. Bunun haricinde SGK’den duruma göre geçici iş göremezlik ödeneği yahut sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilir. Bunun haricinde iş kazası sonucu gemi adamı hayatını kaybetmişse hak sahiplerine cenaze ödeneği verilebilir.

Gemi Adamları İşten Haksız Yere Çıkarıldığında İşe İade Davası Açabilir Mi?

Gemi adamlarının tabi olduğu 854 sayılı Deniz İş Kanunu, işe iade davasını doğrudan düzenlemez. Bundan sebep haksız yere iş akdi feshedilen gemi adamı, işe iade davası açamaz. Fakat bu demek değildir ki gemi adamının haksız fesih işlemine karşı bir hakkı yoktur. Şayet gemi adamı, işverenin fesih işleminin haksız olduğunu ispat edebilirse iş sözleşmesinden kaynaklı tazminat alma hakkı olacaktır. Gemi adamı, 3 aylık çalışma ücretine kadar tazminat almaya hak kazanabilir.

DİLAY ERGENÇ