VERASET İLAMI NEDİR? NASIL NEREDEN ALINIR?

Veraset ilamı, ölen bir kimsenin mallarına kimlerin ne miktar ve ne oranda mirasçı olacağını gösteren bir belgedir. Ölümü üzerine miras bırakanın mirasçılarından herhangi biri/birkaçı/tümü bu belgeyi almak için sulh hukuk mahkemesine ya da notere birtakım gerekli belgelerle başvururlar. Bu belge, nüfus kayıtlarından da yararlanarak tüm mirasçıları ve onların haklarını gösterir biçimde düzenlenir.

VERASET İLAMI NEDİR?

Veraset ilamı ya da bir başka ifadeyle mirasçılık belgesi miras bırakan öldüğünde mirasçıların miras bırakanın malvarlığı değerleri üzerindeki paylarını gösteren ve bunu ispatlamaya yarayan bir belge türüdür. Bu ilam ayrıca mirasçılara miras üzerinde tasarrufta bulunma yetkinliğini de verir.

Kişilerin tam ve sağ olarak doğduğunda hukuken ‘’kişi’’ olurlar ve kişilik hukuku devreye girer. Ölüm olgusuyla da kişilerin kişiliği sona erer ve miras hukuku hükümlerinin uygulanmasına zemin oluşur. Ölen kişi artık miras hukuku bağlamında bir muris (miras bırakan) konumundadır. Miras, bu kişinin ölümüyle kendiliğinden yani başkaca hiçbir işlem gerekmeksizin, derhal mirasçılara bir bütün halinde intikal eder, buna külli halefiyet denir. Ancak bu durumun doğumu için değilse de ispatı için yine de bir belge lazım olacaktır: Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)

Mirasçılık belgesi, miras bırakanın mirasçılarının miras bırakanın malvarlığı üzerinde sahip oldukları, zaten ölüm ile kendiliğinden doğmuş ve mevcut bulunan hakların ispatına hizmet eden bir belgedir. Mirasçılık belgesi, mirasçıların mirasçı sıfatını belgeleyen tek ispat vasıtasıdır. Bu belge aynı zamanda, mirasçıların terekedeki mallar üzerinde herhangi tasarrufta bulunabilmeleri (mesela satmak, kiraya vermek gibi)  için de gereklidir.

Oldukça önemli ve yaygın kullanımı olan bir belge olmasına rağmen, Türk Medeni Kanunu tek bir maddede mirasçılık belgesinden bahsetmiştir:

‘’ IV. Mirasçılık belgesi

Madde 598- Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.

Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.

Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.

Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.’’

Mirasçılar, miras bırakanın ardında bıraktığı tereke üzerinde tasarruf edebilmek için mirasçı olduklarını ispat etmelidir. Mirasçı sıfatını gösteren belge ise mirasçılık belgesidir. Bu durumda, mirasçılık belgesinin işlevleri şunlardır:

• Mirasçılık sıfatını ispat eder.
• Terekedeki mal ve haklar üzerinde tasarruf imkânı verir.
• Mirasçıların terekedeki paylarını gösterir.

VERASET İLAMI NASIL ALINIR?

Yukarıda Türk Medeni Kanun’un ilgili maddesini irdelediğimizde, öncelikle mirasçılık belgesi alınabilmesi için ilgililerce bir başvuru yapılmalı yani ilgililer tarafından gelen bir talep olmalıdır, mahkemenin kendiliğinden mirasçılık belgesi vermesi söz konusu olamayacaktır.

Bahsettiğimiz bu başvuru sulh mahkemesine ya da notere yapılacaktır. Hâkim veya noter talepte bulunan ilgilinin mirasçı olduğunu tespit ettiğinde bu belgeyi vermekle yükümlüdür.

VERASET İLAMI NEDİR NASIL NEREDEN ALINIR

KİMLER MİRASÇILIK BELGESİ TALEBİNDE BULUNABİLİR?

Mirasçılık belgesini talep edebilecek kişiler; yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar, vasiyet alacaklısı, miras bırakanın alacaklıları, mirasçılık belgesi almak üzere yetki verilen kişiler ve mirasçılık sıfatını kaybedenlerdir.

• Yasal Mirasçılar

Yasal mirasçılar miras bırakanın ölümü ile birlikte kendiliğinden mirası kazanırlar, bu kazanma için herhangi bir işlemde bulunmalarına gerek yoktur. Yukarıda bahsettiğimiz gibi, mirasçılık sıfatının ispatı ve malvarlığı üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri için veraset ilamı almaları gerekecektir.

Yasal mirasçılar; alt soy, ana ve baba, büyük ana ve büyük baba, sağ kalan eş, evlatlık ve en son aşamada devlettir.

• Atanmış Mirasçılar

Miras bırakan ölümünden önce bir ölüme bağlı tasarruf ile (vasiyetname veya miras sözleşmesi ile) terekesinden belli bir miktarı belirlediği kişiye bırakabilir. İşte bu kişi atanmış mirasçıdır. Atanmış mirasçılar da tıpkı yasal mirasçılar gibi ölümle birlikte kendiliğinden mirası kazanırlar. Kazandıkları miras üzerinde tasarrufta bulunabilmek için onlar da veraset ilamına ihtiyaç duyacaktırlar.

Ancak, atanmış mirasçıların mirasçılık belgesi alabilmeleri için, bunların haklarına bir ay içinde itiraz edilmemiş olması gerekir.

• Vasiyet Alacaklıları

Miras bırakan yapacağı bir ölüme bağlı tasarrufla bir kimsenin lehine mal vasiyeti yapmış olabilir, bir diğer deyişle terekesindeki belirli bir malı belli bir kimseye bırakabilir. İşte bu kimseler vasiyet alacaklısıdır. Ancak bunların durumu yasal ve atanmış mirasçılardan farklıdır; vasiyet alacaklıları mirasçı değil, bir alacaklıdır. Bu alacak hakkını vasiyet borçlularına karşı ileri sürebilecektir.

Kanunda vasiyet alacaklılarına vasiyet alacaklısı olduklarını gösteren bir belge verileceği belirtilmektedir. Ancak vasiyet alacaklısı bir mirasçı olmadığından; Kanunda belirtilmiş olan, vasiyet alacaklısına verilecek olan o belge, mirasçılık belgesi nitelik ve fonksiyonunu taşımamaktadır, yani bu belge teknik anlamda bir mirasçılık belgesi değildir. Vasiyet alacaklısına verilecek belge, sadece onun vasiyet alacaklısı olduğunu belirten bir belgedir. Bu belge, vasiyet alacaklısına kendisine vasiyet edilen malın mülkiyetini direkt olarak geçirmeyecektir. Vasiyet alacaklısı, vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan kişi veya kişilere karşı mülkiyetinin kendisine devri için kişisel bir talep ve dava hakkına sahip olacaktır.

• Miras Bırakanın Alacaklıları

Türk Medeni Kanununda yer almasa da veraset ilamı alabilecek diğer kimseler miras bırakanın alacaklılarıdır, bu durum Yargıtay kararları ile vuku bulmuştur. Zira İcra İflas Kanununda bahsedildiği üzere, borçlunun reddetmediği miras veya başka bir sebeple iktisap eyleyip henüz tapuya tescil ettirmediği mülkiyet veya diğer ayni hakların borçlu namına tescili alacaklı tarafından istenebilir. Yani alacaklı, borçlu adına tapuda işlem yapabilir. Ancak bunun için mirasçılık belgesine ihtiyaç duyacaktır. İşte bu durumda, icra dairesi tarafından verilen bu yetki mahkemeye bildirilir ve miras bırakanın alacaklıları işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan mirasçılık belgesini mirasçılar adına mahkemeden talep edebilir.

• Mirasçılık Belgesi Almak Üzere Yetki Verilen Kişiler

Terekeyle ilgili olmalarından kaynaklı bazı kişilerin veraset ilamı edinmeye yetkisi olabilir. Veraset ilamı almak üzere yetki verilen kişilere; vasiyeti yerine getirme görevlisi, mirasçının alacaklıları, Tapu Müdürlüğü örnek verilebilir.

Vasiyeti yerine getirme görevlisine yasal görevini icra edebilmesi için sulh hukuk mahkemesi tarafından yetki belgesi verilir. Mirasçının alacaklıları da miras bırakanın alacaklıları gibi icra dairesi veya mahkeme tarafından kendisine verilen yetki ile alacağını güvence altına almak için veraset ilamı talep edebilir.

Kanunen bazı kurumlara da veraset ilamı talep etme hakkı verilmiştir. Örneğin, vakıflar. Mirasçı bırakmadan ölenlerin terekesindeki malları vakıf adına tescil edilir. Sosyal Hizmetler ile Çocuk Esirgeme Kanunu Bir başka örnek de Sosyal Hizmetler ile Çocuk Esirgeme Kurumudur. Esirgeme kurumunda olup mirasçısı olmaksızın ölenlerin terekesindeki mallar kuruma geçecektir.

Tapu Müdürlüğü’ne de ölüm tarihinden itibaren iki yıl içinde intikalin gerçekleşmemesi halinde veraset ilamı talep etme yetkisi verilmiştir.

• Mirasçılık Sıfatını Yitiren Kişiler

Esasında, bir kimseye mahkeme veya noter tarafından veraset ilamı düzenlenebilmesi için o kimsenin bu sıfatlara sahip olması gerekir. Bu nedenle mirastan çıkarma, ret, yoksunluk ve feragat gibi mirasçılık sıfatının yitirildiği hallerde kişilerin kural olarak mirasçılık belgesi talep edememeleri gerekir. Çünkü zaten bu kişilerin ne mirasçılık sıfatı vardır ne de tereke üzerinde tasarruf imkânı. Bu durumda da mirasçı sıfatını ispatlamaya yarayan ve tereke üzerinde tasarrufa imkân sağlayan veraset ilamına ihtiyaç duymazlar.

Ancak, Yargıtay’a göre; mirasçılık sıfatı yitirilmiş olsa bile bu kişilerin veraset ilamı talep etmekte terekede tasarruf etmenin dışında da yararları olabilir. Bu durumda, her ne kadar mirasçılık sıfatını yitiren kişi, artık bu sıfatı ispatlama veya tereke üzerinde tasarruf etme imkânı olmasa da miras bırakan ile ilgili bazı hakları kullanmak için mirasçılık belgesine ihtiyaç duyabilir. Örneğin; manevi tazminat davası açmak, destekten yoksun kalma tazminatı istemek ölüm aylığı talep etmek.

Ancak öğretide; manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı ve ölüm aylığını düzenleyen ilgili hükümlerde bu tazminatları talep edebilmek için kişinin ölen kimsenin mirasçısı olmasının aranmadığından kişinin miras bırakanla olan ilişkisini ispat etmek için mirasçılık belgesine ihtiyacı olmadığından bahisle Yargıtay’la paralel olmayan fikirler mevcuttur.

Uygulamada bu kişilerin mahkemeden mirasçılık belgesi talep etmesinin bir diğer nedeni de terekeyle ilişiklerinin bulunmadığını göstermektir. Örneğin, mirasçılık sıfatını yitiren kişi; mirastan tam çıkarma, tam feragat, ret ve yoksunluk gibi durumların gerçekleştiğini ispat ederek alacaklıların takibinden kurtulmak isteyebilir. Ancak öğretide, bu kişilerin söz konusu bu durumları ispat edebilmesi için başka yöntemler de olduğundan bu durumu da isabetsiz bulan görüşler mevcuttur.

VERASET İLAMI ÇIKARMAK İÇİN GEREKLİ BELGELER

Veraset ilamının yukarıda bahsettiğimiz ilgililerin talepleri üzerinde sulh mahkemesinden ya da noterden alınabileceğinden söz etmiştik. Ancak Mirasçılık belgesi talebinden bulunurken temin edilmesi gereken evrak vardır. Bu evrak şunlardır:

• Nüfus Cüzdanı Fotokopisi
• Nüfus Kayıt Örneği
• Ölüm Belgesi (Miras bırakanın ölümüne ilişkin resmi belgedir.)
• Veraset İlamı Talebi İçeren Dilekçe

VERASET İLAMI HANGİ DURUMLARDA GEREKLİ?

• Veraset ilamına miras bırakanın mirasçısı olunduğunu ispat etmek için, miras payının belirlenmesi için ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda diğer mirasçıların kimler olduğu da veraset ilamı ile öğrenilir.
• Bunlarla birlikte, miras kalan mallar üzerinde bir tasarrufta bulunmak istendiğinde (mesela satış işlemi akabinde devir yapılması gerektiğinde) veraset ilamına ihtiyaç duyulacaktır.
• Miras bırakanın tarafı olduğu dava ve işlerde de (mesela miras bırakan bir alacak için dava açtığı durumlarda) o davaya devam edebilmek için veraset ilamı gerekecektir.
• Tenkis davası ve ortaklığın giderilmesi davasında da veraset ilamı gerekecektir.

VERASET İLAMINI NOTER YOLUYLA ALMA

Kişinin ölümünün ardından miras üzerinde hak sahibi olan kimselerin belirlenmesi için ya sulh mahkemesine ya da notere veraset ilamı için başvurmak gerekir. Yani, veraset ilamı için notere başvurmak da bir seçenektir.

Noterden Mirasçılık belgesi almak için T.C. Kimlik Numarası yazılı olan kimlik belgesi ile notere gidilir. Temsilen başvuru yapılıyor ise vekaletname ya da mahkeme kararı gerekecektir. Noterde veraset ilamı almak için gelen kişiye bir başvuru formu verilir, bu başvuru formu doldurup imzalanır ve veraset ilamı sistem üzerinde dakikalar içinde hazırlanır. Hazırlanan bu belge noter tarafından doğrulanır. İşte böylece veraset ilamı alınmış olur.

Ancak belirtmek gerekir ki, ilgili kanunlarda noter yoluyla veraset ilamı alınması bazı sınırlamalara tabidir. İlgili hükümlerinde yer alan sınırlamalar gereğince, talep eden kişi yabancıysa, belgenin verilmesi yargılamayı gerektiriyorsa veya nüfus kayıtları talepte bulunan ilgilinin yasal mirasçı olduğunu tespit etmekte yeterli değilse noter mirasçılık belgesi düzenleyemez. Şu halde, noterler ancak bu sınırlamalar içerisinde belgeyi düzenlemekle görevlidir. Bununla beraber noterlerin mirasçılık belgesi verebilmesi için öncelikle yasal mirasçılardan birinin talebi gerekecektir.

NOTERDEN MİRASÇILIK BELGESİ ALMAYA ENGEL DURUMLAR

Noterlik Kanunu’nun ilgili maddesinde kimler tarafından ve hangi durumlarda veraset ilamı talep edilemeyeceği düzenlenmiştir. Yani, belirtilen bu kimseler ve bu durumlar dışında ise noterlerden veraset ilamı talep edilebilecektir. Buna göre şu hallerde veraset ilamı noterden talep edilemez:

• Mirasçılık belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi

(Mesela mirasçılık belgesi verilmesinin bilirkişi incelemesi yapılmasını, tanık dinlenmesini gerektirmesi ya da talebin yabancılık unsuru taşıması gibi yargılamayı gerektiren durumlar)

• Nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması

Noterler tarafından ilgilinin talebi üzerine mirasçılık belgesinin verilebilmesi için aranan koşullardan bir diğeri ise nüfus kayıtlarının belgenin düzenlenmesi için yeterli olmasıdır. İlgili hükümlere göre mirasçılık belgesine ilişkin bir talep söz konusu olduğunda, noter öncelikle nüfus kayıtlarını kontrol etmelidir, bu bakımdan nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olması bir ön koşuldur.

• Veraset ilamı almak için başvuru yapan kimsenin yabancı olması

Veraset ilamını talep eden ilgilinin Türk vatandaşı olmalıdır, talepte bulunan ilgili yabancı ise noterin belgeyi düzenleme yetkisi yoktur.

Mavi Kartlılar Veraset İlamı Almak İçin Notere Başvurabilir Mi?

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler yani Mavi Kartlıların durumu ise tartışmalıdır. Mavi Kartlılar ve r ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bazı istisnalar dışında (örneğin seçme-seçilme hakkı) Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya yalnızca kartlarını ibraz ederek devam ederler. Bu durumda, tıpkı Türk vatandaşları gibi noterden veraset ilamı almak için talepte bulunabilmeleri gerekeceği düşünülebilir ancak Mavi Kartlılar söz konusu olduğunda nihayetinde talep bir yabancılık unsuru içerdiğinden noterden veraset ilamı almak mümkün olmayacaktır. Üstelik, Mavi Kartlılar Türk vatandaşlığından çıkarken onlara ait nüfus aile kütüklerindeki kayıt kapatılır. Bu durumda noter tarafından mirasçılık belgesi düzenlenmesi için ön koşul olan ilgilinin nüfus kayıtlarından yasal mirasçı olduğunun belirlenebilmesi bu kimseler için mümkün olmayacaktır ve noterden veraset ilamı alamayacaklardır.

MAHKEMEYE BAŞVURARAK MİRASÇILIK BELGESİ ALINMASI

Veraset ilamının noterlerin yanı sıra mahkemelerden de alınması mümkündür, bu konuda görevli mahkeme TMK m.598 hükmüne göre sulh hukuk mahkemesidir. Sulh Hukuk Mahkemesi’nden veraset ilamı alma ücreti, 2024 yılı itibariyle 1.905.00 TL dir.

Yetkili mahkeme ise, ölenin son yerleşim yeri mahkemesi ya da mirasçılardan her birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Ancak, belirtmemiz gerekir ki, yasal mirasçıların mirasçılık belgesini almasında kolaylık sağlamak amacıyla Türkiye’nin her yerindeki sulh hukuk mahkemeleri yetkilidir. Yani yasal mirasçılar Türkiye’nin her yerindeki mahkemelerden belgenin düzenlenmesini isteyebilir ancak atanmış mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının mirasçılık belgesi talep etmesinde yetkili mahkeme vasiyetin açıldığı yer yani miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesi ya da mirasçıların yerleşim yeri mahkemesidir.

Veraset ilamı; hasım göstermeksizin yukarıda bahsettiğimiz ilgililerce sulh mahkemesinden istenir, veraset ilamının verilmesi bir çekişmesiz yargı işidir. Mahkeme tarafından mirasçılık belgesi verilmesi işi çekişmesiz yargı işi niteliğindedir ve dolayısıyla niteliğine uygun düştüğü ölçüde basit yargılama usulü uygulanacaktır.

Bu belgenin istenmesinde tek bir mirasçının varlığı ve talebi yeterli olacaktır, bununla beraber her mirasçı da tek başına bu belgeyi talep edebilecektir.

Mirasçılık belgesinin alınabilmesi için, miras bırakanın öldüğünün veya hakkında gaiplik kararı alındığının ve bunu talep edenin mirasçılık hakkına sahip olduğunun ispat edilmesi gerekir. Bunun için nüfus kayıtlarından yararlanılır ve nüfus kayıtları, resmi siciller olup, burada yer alan olguların doğruluğuna kanıt oluştururlar. Atanan mirasçıların ise atandıkları vasiyetname veya miras sözleşmesini ibraz etmesi gerekir.

Tüm bu anlattıklarımızı toparlayacak olursak mahkemeden mirasçılık belgesi alınmasında;

• Görevli mahkeme: sulh hukuk mahkemesi
• Yetkili mahkeme: ölenin son yerleşim yeri mahkemesi/mirasçılardan her birinin yerleşim yeri mahkemesi
• Çekişmesiz yargı işi olduğundan basit yargılama usulü uygulanır.
• Her mirasçı talep edebilir.
• Miras bırakanın öldüğü/hakkında gaiplik kararı alındığı ispat edilmelidir.

Notere veraset ilamı almak için gidildiğinde noterler bir ücret karşılığında bunu yapacaklardır. Bu ücret her sene yeniden değerlendirme oranına göre güncellenir. 2024 yılı itibariyle veraset ilamı almak için ücret,  1478,20 TL olarak belirlenmiştir.

NE KADAR SÜREDE ALINIR?

Veraset ilamı almak için notere gidildiğinde, belge sistem üzerinden dakikalar içinde hazırlanır. Hazırlanan bu belge noter tarafından doğrulanır ve işte böylece aynı gün içerisinde veraset ilamı alınmış olur. Sulh mahkemesine başvurulduğunda ise süreç biraz daha uzun olup, birkaç gün içerisinde belgeyi temin etmek mümkündür.

MİRASÇILIK BELGESİ SORGULAMA

E-devlet kapısı üzerinden “Veraset İlamı Sorgulama” hizmeti ile mirasçılık belgesi verilmesi ve mirasçılık belgesinin iptali kararlarını, mirasçısı olunan veraset ilamlarını sorgulamak mümkündür.

MİRASÇILIK BELGESİNİN İPTALİ

Mirasçılık belgesi, resmi bir belgedir ancak ilam niteliğinde değildir yani hukuk aleminde maddi bir kesinlik nitelik taşımaz. Bir diğer deyişle, kesin hüküm teşkil etmez ve ilgili madde hükmünde de bahsedildiği üzere geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Mirasçılık belgesi aksi ispat edilene kadar mirasçılık açısından karine oluşturur. Ancak aksinin de ispatı mümkündür.

Örneğin bu belgede yer alan bilgiler gerçek hak durumunu yansıtmıyor olabilir, mirasçılardan biri mirasçı olmasına rağmen belgede yer almıyor olabilir ya da aslında mirasçı olmayan biri belgede bu sıfatla hak sahibi olarak gösteriliyor olabilir. İşte bu gibi durumlarda belgede yer alan belgelerin aksini ispat ederek karineyi çürütmek gerekir.

MİRASÇILIK BELGESİNİN İPTALİ DAVASI

Mirasçılık belgesi alınmasının, çekişmesiz yargı işlerinden olduğundan yukarıda söz etmiştik. İşte bu sebeple, ister mahkeme tarafından ister noter tarafından verilmiş olsun maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyecektir ve aksi ispat edilinceye kadar geçerlidir, mirasçılık açısından bir karine oluşturur. Bu belgenin her zaman aksi iddia ve ispat edilebilmektedir. Belirtmek gerekir ki, bu belgenin verilmesi işi ortada bir uyuşmazlık bulunmadığından çekişmesiz yargı işi iken; belgenin iptaline ilişkin bir dava belgenin iptali isteyen davacı ile belgede mirasçı olarak tespit edilen davalılar arasında bir uyuşmazlık bulunduğundan çekişmeli yargı kapsamındadır.

Bu belgenin gerçeği yansıtmadığını iddia eden kimse, bu iddiasını belgenin iptaline ilişkin bir dava açarak ileri sürebilir (mirasçılık belgesinin iptali davası). Bu dava; terekede hak sahibi olan mirasçıların tespit edildiği bu belgenin iptaline ilişkin olup, esas olarak talep edilen şey söz konusu tespitlerin geçersiz hale getirilmesi ve mevcut duruma uygun yeni bir mirasçılık belgesi verilmesi olduğundan, bir eda hükmü ya da inşai bir etki doğurmadığından tespit davası niteliğindedir.

Belgenin iptali talep edildiğinde şu durumlarla karşılaşılabilir:

• Ya mahkeme belgenin geçersizliğine ilişkin talebi kabul eder ve belgenin geçersizliğini tespit eder, talep edilmesi halinde yeni bir mirasçılık belgesi düzenler.
• Ya da mahkeme tarafından belgenin geçersizliğine ilişkin talebin reddedilir ve ilgili belgenin doğruluğu tespit edilmiş olur.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davasında Görevli Mahkeme

Öğretide bu davada görevli mahkeme hususunda görüş farklılıkları bulunmaktadır. Bir görüşe göre sulh hukuk mahkemesi görevliyken, genel olarak kabul gören diğer görüşe göre ise mirasçılık belgesinin iptali davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, özel hukuk ilişkilerinden doğan her türlü davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi olacağından sulh hukuk mahkemesinin mirasçılık belgesinin iptali davası bakımından görevli olabilmesi için açık bir hükmün bulunması gerekir.

Böyle bir hüküm bulunmadığından görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davasında Yetkili Mahkeme

Mirasçılık belgesinin iptali davalarında kesin olmayan yetki düzenlenmiştir (mirasçılardan her birinin oturduğu yer mahkemesi). Kesin yetki kuralı olmadığından genel yetki kuralı (davalı tarafın yerleşim yeri mahkemesi) de geçerli olacaktır. Şu halde, mirasçılık belgesini iptali davasında yetkili mahkeme, mirasçılardan her birinin oturduğu yer veya davalı tarafın yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesidir.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davasında Süre

Defaatle belirttiğimiz üzere, mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Bu durumda, belgenin iptali davası için de herhangi bir hak düşürücü veya zamanaşımı süresi mevcut değildir.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davasında Davacı

Bu belgenin iptalinde hukuki yararı olan herkes belgenin iptalini talep edebilir. Örneğin bu kişi, belgede mirasçı olarak gösterilmekle birlikte payı yanlış gösterilmiş biri olabilir ya da gerçekte hak sahibi olmasına karşın belgede mirasçı olarak gösterilmemiş biri de olabilir. Öğretide ve Yargıtay kararlarında atanmış mirasçının, yasal mirasçı tarafından talep edilen mirasçılık belgesinin iptalini talep edemeyeceği, belgenin iptalini istemekte hukuki yararı olmadığı kabul edilir.

Ancak bunu her koşulda kabul etmek ve sırf davayı açan tarafın atanmış mirasçı olması nedeniyle davanın reddedilmesi isabetli olmayacaktır. Zira, mahkeme belgenin talep edilmesi üzerine re ’sen araştırma ilkesi kapsamında tespit edebildiği tüm yasal ve atanmış mirasçılara belgede yer verir. Şu halde, bir atanmış mirasçının mahkeme tarafından tespit edilen mirasçıların gerçeği yansıtmadığına ilişkin iddiasını belgenin iptali davası açarak ileri sürmekte hukuki yararı bulunur. İşte bu durumda hukuki yararı olduğundan atanmış mirasçının da belgenin iptaline yönelik talebi kabul edilebilir.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davasında Davalı

Mirasçılık belgesinin iptali davasında bir uyuşmazlık söz konusudur, belgenin iptali yukarıda da belirttiğimiz üzere çekişmeli yargı kapsamındadır. Bu bakımdan, belgenin iptalini talep eden kimse açacağı davada söz konusu uyuşmazlığın diğer tarafında yer alan kişileri davalı olarak göstermek zorundadır. Yargıtay da yeni kararlarında istikrarlı bir şekilde, davalı tarafın belgede yer alan mirasçılar olduğunu ve iptal davasının belgede yer alan mirasçılara karşı açılması gerektiğine işaret etmektedir.

VERASET İLAMI SULH HUKUK MAHKEMESİ DİLEKÇE ÖRNEĞİ

… SULH HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE

DAVACI      : Ad Soyadı- TC Kimlik No

DAVALI       : HASIMSIZ

DAVA          : Veraset İlamı. (Mirasçılık Belgesi Verilmesi)

AÇIKLAMA  : 1- Babam  ……………….  ……………………2022 tarihinde vefat etmiştir. Geriye kanuni mirasçı olarak annem (murisin eşi) …………………….., çocukları olarak kardeşim ……………..ve ben………………..  Kalmışlardır.

2- Murisin başkaca kanuni mirasçıları bulunmamaktadır.

3-Bazı resmi kurumlarda kullanılması zorunlu bulunduğundan muris …………………………in mirasçılarını gösterir Veraset ilamının tarafımıza verilmesini talep etme zarureti hasıl olmuştur.

HUKUKİ NEDENLER: MK ‘nin ilgili maddeleri, her türlü delil ve tanıklar.

SONUÇ      : Yukarıda arz edildiği gibi, Muris ………………nın mirasçılarını gösterir Veraset Belgesinin tarafımıza verilmesini  saygıyla arz ve talep ederim.  (Tarih)

SIKÇA SORULARIN SORULAR

Veraset Ne Demek?

Veraset; sözlük anlamı olarak soyaçekimi yani bir kimsenin kendi atasına benzemesini ifade eder. Hukuken veraset, bir kimsenin mirasçısı olmayı ifade eder.

Veraset İlamı Nedir?

Veraset ilamı; ölen bir kimsenin mallarına kimlerin ne miktar ve ne oranda mirasçı olacağını gösteren mahkeme kararıdır.

Veraset İlamı Ne İşe Yarar

Veraset ilamı miras bırakanın mirasçılarının kim ya da kimler olduğunu gösterir. Böylece miras üzerinde kimlerin hak sahibi olduğu da belirlenmiş olur. Ayrıca bu ilam mirasın nasıl paylaşılacağına, hangi mirasçıya ne kadar oranda pay düştüğünün de belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Bunun yanında, çok çeşitli alanlarda birtakım işlemlerin yapılabilmesi için veraset ilamı talep edilmektedir. Örneğin, mirasçılık belgesinin de alınması ile beraber miras bırakanın banka hesabına ulaşılabilmektedir.

Veraset İlamı Nereden Alınır?

Türk Medeni Kanun’un ilgili maddesini irdelediğimizde, mirasçılık belgesi alınabilmesi için ilgililerce bir başvuru yapılmalı yani ilgililer tarafından gelen bir talep olmalıdır, mahkemenin kendiliğinden mirasçılık belgesi vermesi söz konusu olamayacaktır. Bahsettiğimiz bu başvuru sulh mahkemesine ya da notere yapılacaktır. Yani Mirasçılık belgesi ya noterden ya da sulh mahkemesinden alınır. Hâkim veya noter talepte bulunan ilgilinin mirasçı olduğunu tespit ettiğinde bu belgeyi vermekle yükümlüdür.

Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Veraset ilamı alabilmek için öncelikle miras bırakanın vefat etmiş olması ya da ölüm karinesi uyarınca vefat etmiş gibi kabul ediliyor olması veya gaipliğine karar verilmiş olması gerekir. İşte bu durumlardan biri gerçekleşir ve sonrasında belgenin alınabilmesi için ilgililerce bir başvuru yapılır yani ilgililer tarafından gelen bir talep olmalıdır, mahkemenin kendiliğinden mirasçılık belgesi vermesi söz konusu olamayacaktır. Yani ölüm gerçekleştikten sonra ilgililer sulh mahkemesine ya da notere başvurarak bu belgeyi alırlar.

Veraset İntikali Nasıl Yapılır?

Veraset intikali şudur: Tapu sicilinde kayıtlı olan malikin ölümü halinde miras hakkının mirasçılık belgesinde belirtilen mirasçılar adına tescil edilmesidir. Mirasçılardan birinin veya birkaçının ilgili Tapu Müdürlüğüne gerekli belgeler ile başvurmasıyla, Tapu Müdürlüğünce intikal işlemleri gerçekleştirilir ve miras intikali yapılır.

Ölümden Kaç Gün Sonra Veraset İlamı Alınabilir?

Bu hususta zamanaşımı veya hak düşürücü herhangi bir süre yoktur, yani belgenin talep edilebilmesi için bir süre söz konusu değildir.  Bu durumda, ölümün gerçekleşmesi ve bu durumun Nüfus Müdürlüğünce kayıt altına alınmasının ardından her zaman Mirasçılık belgesi talep edilebilecektir. Bu durumda, mirasçılar veraset ilamını çok geç bir tarihte de temin edebilirler, bu da mümkündür. Ancak bu belgenin hazırlanmasında nüfus kayıtlarının önemi büyüktür ve nüfus kayıtlarını doğru tespit etmek her zaman kolay olmayabilir, uygulamada da bu bağlamda birtakım sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Bu bakımdan, belgeyi ölüm sonrasında uygun bir süre içerisinde almak daha iyi olacaktır.

Veraset İlamının İçeriği Nedir?

Veraset ilamı şu hususları içerir: murisin kim olduğu, murisin ölüm tarihi, miras ortaklığına dahil tüm mirasçıların kimliği, mirasçıların miras payları, art mirasçı tasarrufu varsa bu tasarruf ile ön mirasçının kimliği, belgenin geçersizliğinin her zaman ileri sürülebileceği, mirasçı atamada ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkının saklı olduğu, mirasçı atama tasarrufunun açılıp açılmadığı, açılmışsa hangi sulh mahkemesinde açıldığı, mirasçı atama tasarrufunun mirasçılara bildirilip bildirilmediği, bildirilmişse itiraz edilip edilmediği, itiraz edilmişse tarihi, 1 yıllık hak düşürücü süre içinde iptal, tenkis, miras sebebiyle istihkak davasının açılıp açılmadığı, açılmış ise sonucu, mirastan feragat ya da mirastan çıkarılma söz konusu ise buna ilişkin ölüme bağlı tasarruf şekli ve maddi anlamda içeriği, reddin hangi mahkemede yapıldığı, mirastan yoksunluk olgusunun varlığının tespiti.

Esas itibariyle bu belgenin temel fonksiyonu, mirasçıları ve paylarını göstermesidir.

Veraset İlamı Kaç TL 2024?

Notere veraset ilamı almak için gidildiğinde ödenmesi gereken bir ücret söz konusudur. Bu ücret her sene yeniden değerlendirme oranına göre güncellenir. 2024 yılı itibariyle veraset ilamı almak için ücret,  1478,20 TL olarak belirlenmiştir.

Sulh Hukuk Mahkemesi Veraset İlamı Ücreti Ne Kadar?

Sulh Hukuk Mahkemesi’nden veraset ilamı alma ücreti, mahkemeden talep edilen belgeye göre değişiklik gösterebilir ancak genellikle harç ve giderler dahil olmak üzere 2024 yılı itibariyle ortalama 1.905.00 TL ücret ödenmesi gerekmektedir. Kesin ücretler ve güncel harç oranları, mahkemeye başvurulan tarihe ve ilamın içeriğine göre farklılık gösterebilir.

Noterden Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Noterden veraset ilamı alabilmek için birtakım belgeler istenmektedir. Bunlar; miras bırakanın öldüğüne dair resmî belge, mirasçının ve miras bırakanın nüfus kayıt örneği, nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisidir. Noterden alınmak istenen veraset ilamı için içinde buna ilişkin talebin yazılı olduğu bir dilekçe verilmesi ise gerekmemektedir. Ayrıca temsilen başvuru yapılmakta ise vekaletname ya da mahkeme kararının da getirilmesi gerekir. Noterler bunun üzerine bir başvuru formu vermektedir. Bu formun da doldurulması ve imzalanması gerekmektedir. Daha sonra mirasçılık sistemi bilgisayar sistemi üzerinden hazırlanma aşamasına geçecektir. Bunun da noter tarafından onaylanmasıyla beraber mirasçılık belgesi alınmış olunacaktır.

Noterden Veraset İlamı Ücreti Ne Kadar?

Notere veraset ilamı almak için gidildiğinde ödenmesi gereken 2024 yılı itibariyle veraset ilamı almak için ücret, 1478,20 TL olarak belirlenmiştir.

Noterden Veraset İlamı İçin Gerekli Belgeler?

Notere veraset ilamı almak için giderken T.C. Kimlik Numarası yazılı olan kimlik belgesi, temsilen başvuru yapılıyor ise vekaletname ya da mahkeme kararı temin edilmelidir.  Miras Bırakan kişiye ait T.C. Kimlik Numarası da gereklidir, eğer bu bilgiye erişemiyorsanız noterlikte tespit edilecektir.

Veraset İlamı Kaç Günde Çıkar?

Veraset ilamı almak için notere gidildiğinde, belge sistem üzerinden dakikalar içinde hazırlanır. Hazırlanan bu belge noter tarafından doğrulanır ve işte böylece aynı gün içerisinde veraset ilamı alınmış olur. Sulh mahkemesine başvurulduğunda ise süreç biraz daha uzun olup, birkaç gün içerisinde belgeyi temin etmek mümkündür.

Veraset İlamını Kimler Talep Edebilir?

Yasal mirasçılar (örneğin miras bırakanın çocukları, annesi, babası, torunları, eşi, evlatlık edinilen çocuk), miras bırakanın hiçbir yasal mirasçısı ya da kan hısmı yoksa devlet, miras sözleşmesiyle atanmış mirasçılar, vasiyet alacaklıları, miras bırakandan veya mirasçıdan alacaklı olan kişi ya da kişiler veraset ilamının verilmesi için talepte bulunabilme hakkına sahiptirler. Ayrıca kişi mirasçılık sıfatını kaybetse de mirasçılıktan çıkarma, mirasın reddi, mirastan feragat gibi durumlarda veraset ilamının çıkarılmasını da talep edebilecektir.

Kimler Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talep Edemez?

Mirasçılık belgesini talep edebilecek kişiler; yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar, vasiyet alacaklısı, miras bırakanın alacaklıları, mirasçılık belgesi almak üzere yetki verilen kişiler ve mirasçılık sıfatını kaybedenlerdir. Bu durumda, bunlar dışındakiler mirasçılık belgesi talep edemeyecektir. Örnek vermek gerekirse; boşanmış eş, mirastan feragat eden, mirası reddeden, ölüme bağlı tasarruflarda açıkça mirastan çıkarılan, mirasın geçmesinden önce başvuran art mirasçı ya da yedek mirasçı, mirastan yoksun olan, yüklemeden yararlanan, terekeyle ilgisi olmayan 3. Kişiler veraset ilamı talep edemeyecektir.

Veraset İlamı İçin Tüm Mirasçılar Gerekli Mi?

Mirasçılardan birinin bu belgeyi talep etmesi yeterlidir. Zaten düzenlenip verilecek mirasçılık belgesinde talepte bulunan mirasçının yanı sıra tüm hak sahiplerine yer verilecektir. Böylece herhangi bir mirasçının belgeyi talep etmesi ve belgenin düzenlenip verilmesi ile mirasçılık belgesinin teşhis işlevi sağlanmış olacaktır.

Bununla beraber, ilgili kanunlarda noter yoluyla veraset ilamı alınması bazı sınırlamalara tabidir. İlgili hükümlerinde yer alan sınırlamalar gereğince, talep eden kişi yabancıysa, belgenin verilmesi yargılamayı gerektiriyorsa veya nüfus kayıtları talepte bulunan ilgilinin yasal mirasçı olduğunu tespit etmekte yeterli değilse noter mirasçılık belgesi düzenleyemez. Şu halde, noterler ancak bu sınırlamalar içerisinde belgeyi düzenlemekle görevlidir. Ayrıca, noterlerin mirasçılık belgesi verebilmesi için öncelikle yasal mirasçılardan birinin talebi gerekecektir.

Veraset İlamı İçin Bütün Mirasçıların Talebi Gerekir Mi?

Veraset ilamı için tüm mirasçıların bu ilamın verilmesine beraber başvurmalarına gerek yoktur. Her mirasçı ayrı ayrı yani birbirinden bağımsız olarak da başvurabilir ve bu belgeyi talep edebilir.

Veraset İlamı 1 Kişi Alabilir Mi?

Belgenin verilmesi için mirasçılardan birinin talebi gerekli ve yeterlidir. Zaten düzenlenip verilecek mirasçılık belgesinde talepte bulunan mirasçının yanı sıra tüm hak sahiplerine yer verilecektir. Böylece herhangi bir mirasçının belgeyi talep etmesi ve belgenin düzenlenip verilmesi ile mirasçılık belgesinin teşhis işlevi sağlanmış olacaktır.

Veraset İlamı Avukat Alabilir Mi?

Veraset ilamı, sulh hukuk mahkemesinden veya noterden mirasçının bizzat başvurusuyla alınabileceği gibi veya avukatının başvurusu ile de alınabilir.

Veraset İlamı Sulh Hukuk Mahkemesinden Kaç Günde Çıkar?

Veraset ilamı almak için notere gidildiğinde, belge sistem üzerinden dakikalar içinde hazırlanır. Hazırlanan bu belge noter tarafından doğrulanır ve işte böylece aynı gün içerisinde veraset ilamı alınmış olur. Sulh mahkemesine başvurulduğunda ise süreç biraz daha uzun olup, birkaç gün içerisinde belgeyi temin etmek mümkündür.

Ölüm Belgesi Olmadan Veraset İlamı Alınır Mı?

Veraset ilamını almak için talepte bulunurken temin edilmesi gereken evrak arasında ölüm belgesi de vardır. Ancak belgeyi almak için notere başvurulduğunda ölüm belgesi gerekmeyebilir. Zira, kişinin ölümünden sonra nüfus kaydına öldüğü işlenmektedir ve noterin bu kayıtlara erişimi zaten vardır.

E- Devletten Veraset İlamı Alınır Mı?

Veraset ilamı ya noterden ya da sulh mahkemesinden alınır. Yani e-Devlet’ten bu belgeyi almak mümkün değildir ancak E-devlet kapısı üzerinden “Veraset İlamı Sorgulama” hizmeti ile mirasçılık belgesi verilmesi ve mirasçılık belgesinin iptali kararlarını, mirasçısı olunan veraset ilamlarını sorgulamak mümkündür.

Sulh Hukuk Mahkemesi’nden Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Sulh Hukuk Mahkemeleri’nden veraset ilamının alınabilmesi için mirasçılık belgesinin alınmak istendiğine dair bir dilekçe mahkemeye sunulmalıdır. Dilekçenin ekine ise nüfus kayıt örneği eklenmelidir. Burada önemli olan dava dilekçesinde hasım gösterilmemesidir. Tüm bunların mahkemeye sunulmasıyla beraber veraset ilamı alınmış olacaktır.

Sulh Hukuk Mahkemesi’nde Veraset İlamı Ne Kadar Sürede Çıkar?

Uygulamada sulh hukuk mahkemesine başvurulduğunda veraset ilamının çıkması birkaç gün içinde olmaktadır.

Ölüm Halinde Mirasçıların Yapması Gereken İşlemler Nelerdir?

Mirasçılar ölüm halinde veraset ilamı için başvurmalı, vergi ve intikal işlemleri ile ilgilenmelidir.

Merve Sude Nazlı