TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANLARI (ASLİ-TALİ)

Trafik kazasında kusur oranları, kazaya karışan sürücülerin sorumluluk düzeylerini belirleyen yüzdelik değerlerdir. Bu oranlar, kazanın nedenine, olayın koşullarına ve sürücülerin davranışlarına göre değerlendirilir. Trafik kazasında kusur oranlarının ne olduğu ve belirlenme şekli Karayolları Trafik Kanunu’nda belirtilmektedir. Genel olarak her gün çeşitli yayın organlarında gösterilen verilerle birlikte birçok trafik kazasının cereyan ettiğine toplum olarak oldukça alışmış bulunmaktayız. Bunun yanında bu trafik kazaları sonucunda birçok insan ya can sağlığından olmakta ya da malvarlıkları bakımından negatif yönde etkilenmektedir.

Trafik kazasında kusur oranları, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından tespit edilir ve bu oranlar, kazaya karışan sürücülerin sorumluluk payını yansıtır. Kanunda belirtildiği üzere trafik, yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere trafik kavramının asli unsurlarını taşıt, insan ve yol oluşturur.

Trafik kazası ise kanunda, karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olay olarak ifade edilmektedir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere trafik kazalarının temelini trafik suçu oluşturmaktadır.

TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANI NEDİR?

Trafik kazasında kusur oranları, olayın koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Trafik kazasında kusur oranları, kaza sonrası oluşan hasar, zarar ve kayıplardan kimin sorumlu olduğunu belirlemek amacıyla kullanılan bir ölçüttür. Ayrıca belirlenen trafik kazası kusur oranları %0, %25, %50, %75 ve %100 olarak sınıflandırılır. Bununla birlikte trafik kazasında kusur oranları, sürücülerin sorumluluk düzeylerini belirlemek için kritik bir öneme sahiptir. Trafik kazasında kusur oranları, sürücüler arasındaki sorumluluk paylaşımını netleştirmektedir. Her iki tarafın da trafik kazasında kusur oranları, tazminat talepleri açısından büyük önem taşır.

Kazada kusur oranı belirleme, sürücüler ve sigorta şirketleri için kritik bir süreçtir. Trafik kazasında kusur oranları hesaplama süreci, genellikle Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından yürütülür. Trafik kazasında kusur oranları, kazada tarafların sorumluluklarının belirlenmesine yardımcı olarak, hasar taleplerinin adil bir şekilde yönetilmesini sağlar.

Aşırı hız, dikkatsizlik, kırmızı ışık ihlali ve yaya geçidini kullanmama gibi faktörler, kazaların temel etkenleri arasında yer alır ve trafik kazasında kusur oranlarının belirlenmesinde rol oynar. Özellikle birden fazla aracın karıştığı zincirleme kazalarda, kusurun kimde olduğu olay yerinde ve sonrasında yapılan detaylı incelemelerle belirlenir. Kazada kusur belirleme sürecinde; kazanın oluş koşulları, tanık ifadeleri ve güvenlik kameraları gibi deliller dikkate alınarak, trafik kazasında kusur oranları net bir şekilde tespit edilmeye çalışılır.

TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANLARI (ASLİ-TALİ) avukata sor

TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANLARI NASIL BELİRLENİR?

Trafik kazasında kusur oranları hesaplanırken, kazanın maddi mi yoksa manevi mi olduğu önemli bir husustur. Kazada kusur oranı belirlemede, hasar sorumluluk oranı temel alınır.. Trafik kazasında kusur oranları hesaplanırken, kaza bölgesinde gerçekleştirilen incelemeler ve fotoğraf gibi deliller dikkate alınır. Diğer yandan kazada kusur oranı belirleme açısından kazanın fotoğraflanması; trafik kazasında kusur oranları belirlenirken dikkate alınan önemli unsurlardan biri olurken, tanık ifadeleri de trafik kazasında kusur oranları belirlemede önemli bir delil olarak değerlendirilir.

Kazanın nasıl meydana geldiği trafik kazasında kusur oranları üzerinde belirleyici bir etkiye sahiptir. Kazada kusur oranı belirlemede öncelikle, kazayı yaşayan sürücüler ve yolcular kazanın koşullarını değerlendirir. Sigorta şirketleri de durumu inceler ve  hasar tespit raporları hazırlayarak kazada kusur oranı belirlemede rol oynarlar. Kazada kusur belirleme sürecinde, trafik polisi veya jandarma devreye girebilir ve olay yeri raporu hazırlayarak tarafların trafik kazasında kusur oranlarını belirlemeye yardımcı olur. Tüm bu işlemler, kazada kusur oranı belirleme sonucunda kimin ne kadar kusurlu olduğunu ortaya koyar ve tazminat süreçlerini etkiler. Maddi hasarlı kazalarda, taraflar arasında trafik kazasında kusur oranlarının belirlenmesi için birkaç adım izlenir:

1.Adım: Tutanak Tutmak

Tutanak tutmak, maddi hasarlı bir kaza sonrası, kazada kusur oranı belirleme amacıyla yapılması gereken ilk adımdır. Eğer taraflar bu konuda uzlaşamazsa kazanın olduğu yere trafik polisi veya jandarma çağırılmalıdır. Bu durum kazada kusur oranı belirleme hususunda kazanın resmi olarak kaydedilmesi ve gerekli incelemelerin yapılabilmesi için önemlidir.

Kaza tespit tutanağı hazırlanırken dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır:

• Kaza tespit tutanağı tutulmadan önce araçları yerinden oynatmadan plakalar görünecek biçimde fotoğraf çekilmesi
• Kaza yerinin ve aracın fotoğraflarının uygun açılardan çekilmesi
• Kazanın oluşumunu açıklayıcı ve yalın bir şekilde aktarılması
• Kazaya karışan tüm sürücülerin ıslak imzalarının kaza tespit tutanağında bulunması.

2.Adım: Tutanakların Sigorta Şirketine Verilmesi

Trafik kazasında kusur oranlarının belirlenmesinde izlenecek 2.adım da kaza sonrası düzenlenen tutanakların, olayla ilgili fotoğraflarla birlikte ilgili sigorta şirketine iletilmesi gerektiğidir. Sigorta şirketleri, trafik kazasında kusur oranları ile tazminat taleplerini değerlendirir. Bu işlemin amacı, sigorta şirketlerinin trafik kazasında kusur oranlarını belirlemesi ve hangi tarafın sorumlu olduğunu tespit etmesidir. Ayrıca sigorta şirketleri, trafik kazasında kusur oranları doğrultusunda tazminat ödemelerini hesaplar.

3.Adım: Tutanakların Trafik Sigortaları Bildirim Merkezi’ne Yollanması

Kazaya karışan tarafların sigorta şirketleri, gönderilen dosyayı bir gün içinde açarak Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi’ne iletmek zorunda olması trafik kazasında kusur oranlarının belirlenmesinde 3. Adımdır. TRAMER, kendisine ulaşan belgeleri 3 iş günü içinde değerlendirir vet trafik kazasında kusur oranlarını sigorta şirketine bildirir. Eğer tüm sigorta şirketleri kazada kusur oranı belirleme konusunda aynı verilere ulaşırsa dosya kapanır. Ayrıca taraflar veya sigorta şirketi, 5 gün içinde karara itiraz etmezse kusur oranlarının doğru olduğu kabul edilir.

• %100 Kusur

Trafik kazasında kusur oranlarının %100 olması, %100 hatalı olmak anlamına gelmekte olup %100 kusurlu tarafın sigortası ile karşı tarafın mali hasarı karşılanmaktadır.

• %75 Kusur

Trafik kazasında kusur oranlarının %75 olması, aynı zamanda %25 oranında haklı olunduğu anlamına gelir. Bu durumda trafik sigortası kazaya ait hasarın %25’lik kısmını karşılar.

• %50 Kusur

Kazalar sırasında her iki tarafın da eşit şekilde kusurlu olduğu durumlarda, %50 kusurlu ifadesi kullanılır. Burada trafik kazasında kusur oranları eşittir. Meydana gelen hasar masraflarının yarısı karşı tarafın trafik sigortası tarafından karşılanmaktadır.

TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANLARI (ASLİ-TALİ) avukata soru sor

ASLİ KUSUR NEDİR?

Trafik kazası kusur oranları belirlenirken karşımıza iki önemli kavram çıkmakta olup bu kavramlar asli kusur ve tali kusurdur. Asli kusur kazanın asıl sebebini oluşturan tarafı ifade eder ve Tramer tarafından belirlen trafik kazasında asli kusur oranları %100’dür.

Trafik kanununda belirtilmiş olan ana hata kapsamındaki hareketlere asli kusur denmekte olup trafikte asli kusurlar, Karayolları Trafik Kanunu 84. maddesinde şöyle sıralanmıştır:

• a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme
• b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına grime
• c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne grime
• d) Arkadan çarpma
• e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme
• f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma
• g) Şeride tecavüz etme
• h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama
• i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama
• j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymamak
• k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,
• l)Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş araçlara çarpma

TALİ KUSUR NEDİR?

Tali kavramı ikincil, sonraki, daha az önemli olan anlamlarında kullanır. Tali kusur, bir trafik kazasında sürücünün ikinci dereceden etkili olan kusurunu ifade eder. Ayrıca kazada kusur oranı belirlemede de ikincildir.

TRAFİK KAZASINDA TALİ KUSURLU SAYILMA HALLERİ

• Aracın gerekli ışıkları çalışmadan kullanmak
• Kaza anında araç içerisindekiler için tehlike oluşturabilecek aksesuar kullanmak
• Araç cinsine ve özelliğine göre yönetmelikte belirtilen bulundurulması zorunlu gereçleri bulundurmamak
• Hayvan sürülerinin taşıt yoluna çıkartmak
• Trafik işaret ve levhalarına uymamak
• Trafiği ve yol kullanıcılarını tehlikeye düşürecek şekilde araç kullanmak
• Hız sınırını %10 aşmak
• Hız sınırını %30 aşmak
• Hız sınırını %50 aşmak
• Kavşaklara, yaya geçitlerine ve virajlara yaklaşırken aracın hızını azaltmamak
• Aracın hızını yol ve trafik durumuna göre ayarlamamak
• Aracının fiziki durumunu göz önünde bulundurup öndeki araçla yeterli mesafe bırakmamak
• Konvoy halinde araç kullanırken gerekli mesafe bırakmamak
• Başka araç tarafından geçilirken, geçilme kurallarına uymamak
• Yolcu indirme veya bindirmeyi hatalı yapmak
• Yük veya yolcu, indirme bindirme kurallarına aykırı davranmak
• Bisiklet sürücülerinin uyması gereken kurallara uymamak
• Yerleşim yerleri dışında binek hayvanla seyretmek
• Başıboş hayvan bırakma yasağına riayet etmeyerek, trafik kazasına sebebiyet vermek
• Sürücünün bu sebepler ışığında tali sorumluluğu doğmaktadır ve sürücü kusuru oranında sorumludur.

KAZA TESPİT TUTANAĞINA İTİRAZ NASIL YAPILIR?

Kişiler, trafik kazasında kusur oranlarını gereğinden fazla belirlendiğini düşündüklerinde, kaza tespit tutanaklarına itiraz etme hakkına sahiptir. Bu itirazlar, sulh ceza hâkimliği’ne yapılabilir. Ayrıca, bilirkişi raporuna dayanan kaza tespit tutanaklarının iptali için de talepte bulunabilirler. Bu konuda daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak için kaza tespit tutanağına itiraz adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

TRAFİK KAZASINDA %100 KUSURLU OLMAK NE ANLAMA GELİR?

Kişinin trafik kazasında tam ve asli kusurlu olması onun %100 kusurlu anlamına gelmektedir. Kazada %100 kusurlu olmak, sürücünün kazaya yol açan tüm unsurlarda tam sorumluluğu üstlendiği anlamına gelir. Bu durumda, kusurlu sürücü karşı tarafın hasarını ve diğer masrafları karşılama yükümlülüğüne sahiptir. Kendi sigorta poliçesinin teminatları çerçevesinde tamamen kusurlu sürücü, meydana gelen hasarı kendi sigorta şirketinden talep etmelidir.

%100 KUSURLU OLMA DURUMUNDA SİGORTA ŞİRKETİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Kazada %100 kusurlu olunduğunda, sigorta poliçeleri çerçevesinde önemli sonuçlar ve süreçler ortaya çıkar. Genellikle, trafik kazalarında karşılıklı kusurlar bulunduğunda zararlar sigorta şirketleri tarafından ortaklaşa karşılanır. Ancak, %100 kusurlu olunan durumlarda, sigorta poliçesi açısından özellikle dikkat edilmesi gereken birkaç önemli husus gündeme gelir:

• Kasko ve Trafik Sigortası:

Kazada %100 kusurlu olan sürücünün kendi aracındaki hasarlar genellikle kasko sigortası kapsamında karşılanır; ancak bu durum, poliçenin kapsamı ve şartlarına bağlıdır. Trafik sigortası ise karşı tarafın zararlarını tazmin etmek için devreye girer. Eğer bir sürücü %100 kusurluysa, kendi hasarları trafik sigortası aracılığıyla karşılanamaz. Ancak, eğer kasko poliçesi varsa, bu sigorta üzerinden zararlar tazmin edilebilir.

• Muafiyet ve Prim Artışı:

Sürücünün %100 kusurlu olduğu bir kazada, sigorta şirketinin ödediği tazminat miktarına bağlı olarak, sürücünün gelecek dönemlerde sigorta priminde artış yaşanabilir. Ayrıca, bazı durumlarda poliçedeki muafiyet miktarları da bu tür kazalar sonrasında değişiklik gösterebilir.

• Sigorta Şirketlerinin Tutumu:

Kazada %100 kusurlu olunduğunda, sigorta şirketleri zararın büyüklüğüne bağlı olarak farklı yaklaşımlar sergileyebilir. Karşı tarafın zararını karşılamakla yükümlü olan sigorta şirketi, daha sonra kusurlu sürücüden tazminat talep etme hakkına sahiptir.

SİGORTA ŞİRKETİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE DAİR ÖRNEK YARGITAY KARARI

“Somut olayda davacı yaralanmasına neden olan trafik kazası nedeniyle maddi tazminat talebinde bulunmuştur. Dosya içerisinde mevcut belgelerden anlaşıldığı üzere davacı … Anadolu Teknik ve Endüstri Lisesinde Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. … Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 02.06.2010 tarihli yazısı ile davacının müdür yardımcısı olarak görevine devam ettiği ve tedavi süresince maaşını almaya devam ettiği bildirilmiştir. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda ek ders ücreti esas alınmadan yapılan hesaplamada 7.435,80 TL geçici maluliyet tazminatına da hükmedilmiştir.

Davacının iyileşme süresince maaşını almaya devam ettiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Müdür yardımcısı olan davacının bu dönemde ancak ek ders ve kurs ücreti gibi ek gelirlerden mahrum kalması söz konusu olabilir. O halde mahkemece, geçici işgöremezlik döneminde mahrum kalındığı ispat olunabilen ek gelirler tespit edilerek bu miktara hükmedilmelidir. Davacı yönünden zararın, çalışamadığı dönemde eğer alıyorsa ek ders ve kurs ücreti gibi yan ödemelerden ibaret olduğu göz önüne alınmalıdır. Bu durumda mahkemece davacının kaza tarihinde çalıştığı kurumdan davacının çalışamadığı dönemde mahrum kaldığı kazanç bulunup bulunmadığı sordurularak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi doğru görülmemiştir.

Kabule göre de; davalı sigorta şirketinin poliçe limiti 57.500,00 TL olup, mahkemece toplam 125.974,02 TL maddi tazminata hükmedilmiş ve sigorta şirketinin sorumluluğunun poliçe miktarı ile sınırlı olmasına karar verilmiş ise de, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının B.2.b maddesi uyarınca, davalı sigorta şirketine yükletilecek yargılama gideri, harç ve vekalet ücretinin sorumlu olduğu miktara oranlanarak hüküm altına alınması gerekirken, sigorta şirketinin yargılama gideri, harç ve vekalet ücretinin tamamından müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması doğru görülmemiştir.” Yargıtay Kararı – 17. HD., E. 2015/9347 K. 2018/4033 T. 11.4.2018)

TRAFİK KAZASINDA KUSUR ORANLARI (ASLİ-TALİ) Online danışmanlık (3)

SIKÇA SORULAN SORULAR

Asli kusur nedir örnek?

Trafikte asli kusurlar, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu 84. Maddesinde belirtilmekte olup yazılı maddelerden herhangibiri asli kusura örnek olarak gösterilebilir. Örneğin kurallara uygun olarak park halindeki araca çarpma, asli kusurlu bir davranıştır.

Trafik kazalarında kusuru kim belirler?

Trafik kazasında kusur oranları sigorta şirketleri tarafından belirlenmekle beraber kaza sonrası, TRAMER aracılığıyla sürücülerin trafik kazasında kusur oranları tespit edilir.

Asli kusurlu tazminat öder mi?

Sigorta şirketleri, bir kazada kusuru olan sürücünün trafik kazasında kusur oranlarına göre tazminat miktarını belirler. Bu nedenle, asli kusurlu sürücü tazminat ödemekle yükümlüdür ve tazminat talep etme hakkı bulunmamaktadır.

Asli kusurlu ceza alır mı?

Kazada asli kusurlu olan taraf, meydana gelen zararları telafi etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, hem maddi zararları (örneğin, araç tamiri ve tedavi masrafları) hem de manevi zararları (acı ve ızdırap gibi duygusal zararlar) kapsamaktadır.

Kazada kusur oranı nasıl öğrenilir?

Trafik kazasında kusur oranlarını öğrenmek isteyenler, SBM (Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi) internet sitesine e-devlet üzerinden giriş yaparak veya 5664 numarasına kısa mesaj göndererek bu bilgiye ulaşabilirler.

Kırmızı ışıkta geçme kusur oranı nedir?

Karayolları Trafik Kanunu’nun 84.maddesinde asli kusurlu hallerden bahsedilmekte olup kırmızı ışıkta geçme kavramı da bunlar arasındadır.

Arkadan çarpma %100 kusur mu?

Arkadan çarpmalı kazalarda genellikle kusur oranı %100 olarak belirlenir. Ancak her durumun kendine özgü koşulları olduğu için istisnalar da bulunmaktadır. Buradaki trafik kazasında kusur oranları %100’dür.

KTK 67/1-a kusur oranı nedir?

“Park halindeki araçlar arasından çıkarken, duraklarken veya park ederken, yolun sağına ya da soluna yanaşırken, sağa veya sola dönerken karayolunu kullananlara tehlike oluşturacak ve hareketlerini zorlaştıracak şekilde davranmak” tanımı, KTK 67/1-a maddesinde yer alan asli kusur kapsamında olmakla beraber trafik kazasında kusur oranları %100’dür denilebilir.  Bu durum, kazanın meydana gelmesinde belirleyici bir faktör olarak kabul edilir.

Şeymanur Güney