İÇİNDEKİLER
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİ
- ZORUNLU ARABULUCULUK NEDİR?
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL İŞLER?
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRESİ
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK KAPSAMINA GİREN UYUŞMAZLIKLAR
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUĞUN AVANTAJLARI
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUKTA KARŞILAŞILAN SORUNLAR
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK YASAL DAYANAĞI
- ARABULUCULUK UZLAŞMA TUTANAĞI MAHKEME KARARI HÜKMÜNDEDİR
- ZORUNLU ARABULUCULUK KAPSAMI DIŞINDAKİ DAVALAR
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİNİN ÖNEMİ
- TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK ÜCRETLENDİRMESİ
- SIKÇA SORULAN SORULAR
- 1. Zorunlu arabuluculuk nedir?
- 2. Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk hangi davaları kapsar?
- 3. Arabuluculuk süresi ne kadar sürer?
- 4. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa ne olur?
- 5. Arabuluculuk sürecine katılmak zorunlu mu?
- 6. Arabuluculuk sürecinde avukat tutmak zorunlu mu?
- 7. Arabuluculuk süreci sonunda yapılan anlaşma bağlayıcı mıdır?
- 8. Arabuluculuk sürecinde gizlilik esası var mı?
- 9. Arabuluculuk ücreti ne kadardır ve kim öder?
- 10. Taraflardan biri arabuluculuk sürecine katılmazsa ne olur?
- 11. Ticari davalarda arabuluculuk sürecine başvurmazsak ne olur?
- 12. Arabuluculuk süreci ne kadar sürer?
- 13. Arabuluculuk sürecinde taraflar uzlaşamazsa süreç nasıl devam eder?
- 14. Arabuluculuk zorunlu olmayan ticari davalar var mı?
- 15. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa dava sonucunu etkiler mi?
- SONUÇ
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİ
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, ticari uyuşmazlıkların çözümünde mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yolunun izlenmesini zorunlu kılan bir uygulamadır. 2018 yılında Türkiye’de yürürlüğe giren zorunlu arabuluculuk, ticari uyuşmazlıkların hızlı, dostane ve düşük maliyetli bir şekilde çözülmesini amaçlamaktadır. Ticari davalarda taraflar arasında çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümü için dava açmadan önce arabuluculuk sürecinin tamamlanması şarttır. Bu yazıda, ticari davalarda zorunlu arabuluculuk sürecinin nasıl işlediği, sürecin aşamaları, avantajları, karşılaşılan sorunlar ve ticari arabuluculukla ilgili sıkça sorulan sorular ele alınacaktır.
ZORUNLU ARABULUCULUK NEDİR?
Zorunlu arabuluculuk, taraflar arasındaki uyuşmazlıkların mahkemeye gitmeden önce arabulucu eşliğinde çözülmesini amaçlayan bir süreçtir. Ticari davalar gibi belirli dava türlerinde dava açmadan önce arabuluculuk sürecine başvurulması zorunludur. Bu süreçte, taraflar bir arabulucunun yardımıyla karşılıklı müzakerelerde bulunarak bir uzlaşmaya varmaya çalışır. Zorunlu arabuluculuk, mahkemelerdeki iş yükünü hafifletmek, yargı süreçlerini hızlandırmak ve taraflar arasında dostane çözüm yollarını teşvik etmek için uygulanmaktadır.
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk ise, ticaret hukukuna tabi uyuşmazlıkları kapsar. Ticari davalarda dava açılmadan önce arabuluculuk sürecinin tamamlanması zorunludur. Aksi takdirde, arabuluculuk süreci tamamlanmadan mahkemeye başvurulması halinde dava reddedilir. Bu, ticari uyuşmazlıkların çözümünde arabuluculuk sürecinin ne kadar önemli olduğunu gösterir.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL İŞLER?
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk süreci belirli aşamalardan oluşur ve bu süreç tarafların müzakere etmeleri, uzlaşma sağlamaları için fırsat sunar. Zorunlu arabuluculuk süreci şu adımlardan oluşur:
1. Başvuru Süreci
Zorunlu arabuluculuk sürecinin ilk aşaması başvuru sürecidir. Ticari davalarda taraflardan biri arabuluculuk başvurusu yaparak süreci başlatır. Başvuru, Adalet Bakanlığı’na bağlı Arabuluculuk Daire Başkanlığı’na yapılır. Başvuruyu ticari davanın tarafları yapabilir ve başvuru süreci e-devlet üzerinden de e imza var ise kolayca gerçekleştirilebilir. Elektronik imza yok ise en yakın adliyeden fiziki yapılabilir.
2. Arabulucunun Atanması
Başvuru yapıldıktan sonra, başvuru yapılan Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından tarafsız bir arabulucu atanır. Arabulucu, Türkiye Arabulucular Sicili’ne kayıtlı olan ve ticari uyuşmazlıkların çözümü konusunda deneyimli kişilerden seçilir. Arabulucunun atanmasıyla süreç resmen başlar ve arabulucu taraflarla iletişime geçerek ilk toplantıyı organize eder. Toplantı fiziki yapılabileceği gibi tarafların talebi veya zorunlu durumlarda telekonferans aracılığıylada yapılablir.
3. Görüşme ve Müzakereler
Taraflar, arabulucunun belirlediği tarihte bir araya gelir ve görüşmelere başlar. Arabulucu, taraflar arasında uzlaşma sağlanmasına yardımcı olur ve süreci tarafsız bir şekilde yönetir. Arabulucunun amacı, tarafların karşılıklı taleplerini dinleyerek, her iki taraf için de uygun bir çözüm yolu bulmalarını sağlamaktır.
Görüşmeler sırasında taraflar, ticari anlaşmazlıklarını arabulucunun yönlendirmesiyle tartışır ve çözüm ararlar. Arabuluculuk süreci, esneklik sağlar ve taraflar, kendi aralarında serbestçe müzakere ederek anlaşma yoluna gidebilirler.
4. Anlaşmanın Sağlanması
Arabuluculuk süreci sonunda taraflar arasında bir anlaşma sağlanırsa, bu anlaşma bir protokol haline getirilir ve taraflarca imzalanır. Arabuluculuk anlaşma belgesi, mahkeme kararı ile aynı hukuki değere sahiptir ve taraflar için bağlayıcıdır. Taraflar, bu anlaşmaya uymak zorundadır ve anlaşma uygulanmadığı takdirde mahkeme yoluyla icra edilebilir.
5. Anlaşmanın Sağlanamaması
Eğer arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşma sağlayamazsa, bu durum bir tutanak ile belgelenir ve süreç sona erer. Bu durumda taraflar mahkemeye başvurarak dava açma yoluna gidebilirler. Ancak, zorunlu arabuluculuk süreci tamamlanmadan dava açılamaz ve mahkeme davayı dava şartı yokluğundan reddeder.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRESİ
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk süresi, başvurunun yapılmasından itibaren en fazla 4 hafta olarak belirlenmiştir. Bu süre zarfında taraflar arabuluculuk sürecini tamamlamalı ve uzlaşmaya varmalıdır. Eğer taraflar arasında anlaşmaya varılamazsa, bu süre en fazla 2 hafta daha uzatılabilir. Böylece arabuluculuk süresi en fazla 6 hafta olarak uygulanabilir. İş hukuku ve tüketici uyuşmzlıklarında bu süre 3 + 1 yani toplam 4 haftadır.
Bu süre, taraflar arasında ticari uyuşmazlığın kısa sürede çözüme kavuşturulması açısından önemli bir zaman dilimidir. Sürenin kısalığı, ticari uyuşmazlıkların hızlı çözülmesini ve tarafların zamandan tasarruf etmesini sağlar.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK KAPSAMINA GİREN UYUŞMAZLIKLAR
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, belirli ticari uyuşmazlık türlerini kapsar. Ticaret hukukuna tabi olan birçok uyuşmazlık, bu kapsamda değerlendirilir. Aşağıda, ticari davalarda zorunlu arabuluculuğun kapsamına giren başlıca uyuşmazlık türleri sıralanmıştır:
1. Ticari Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıklar
Taraflar arasında yapılan ticari sözleşmelerin ihlali, geçersizliği ya da sözleşmenin şartlarına uyulmaması durumunda çıkan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamına girer. Sözleşme hükümlerinin ihlali veya tarafların sözleşmeyi farklı yorumlaması durumunda bu tür uyuşmazlıklar arabuluculuk yoluyla çözülmeye çalışılır.
2. Ticari Alacak Uyuşmazlıkları
Ticari alacaklardan doğan uyuşmazlıklar da zorunlu arabuluculuk kapsamında değerlendirilir. Özellikle ticari borçlar, ödenmeyen faturalar veya ticari kredi alacakları gibi ticari alacaklarla ilgili sorunlar, arabuluculuk yoluyla çözülebilir.
3. Haksız Rekabet ve Ticari Haklar
Ticaret hukuku çerçevesinde haksız rekabet, ticari sırların ifşası, markaların hukuka aykırı kullanımı ve ticari hakların ihlali gibi konularda çıkan uyuşmazlıklar da zorunlu arabuluculuk kapsamına girer. Taraflar, bu tür uyuşmazlıklarda mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yolunu izlemek zorundadır.
4. Ticari Kiralama ve Gayrimenkul Uyuşmazlıkları
Ticari gayrimenkul kiralamalarıyla ilgili uyuşmazlıklar, kira bedelleri, tahliye veya sözleşme şartları gibi konularda çıkan anlaşmazlıklar da zorunlu arabuluculuk sürecinde çözülmek zorundadır.
5. Ortaklıklar Arası Uyuşmazlıklar
Ticari ortaklıklar arasındaki anlaşmazlıklar, ortaklık sözleşmelerinin ihlali veya ortakların birbirine karşı yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi durumlarda da arabuluculuk süreci devreye girer.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUĞUN AVANTAJLARI
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk sürecinin birçok avantajı bulunmaktadır. Bu süreç, tarafların ticari uyuşmazlıklarını daha hızlı, daha az maliyetle ve dostane bir şekilde çözmelerine olanak tanır. İşte ticari davalarda zorunlu arabuluculuğun başlıca avantajları:
1. Hızlı Çözüm
Ticari davalar, mahkemelerde yıllarca sürebilir ve ticari hayatın akışını olumsuz etkileyebilir. Ancak zorunlu arabuluculuk süreci, ticari uyuşmazlıkların çok daha hızlı bir şekilde çözülmesine olanak tanır. Ticari davalarda arabuluculuk süresi en fazla 6 hafta olduğu için, taraflar kısa bir süre içinde anlaşmaya varabilir ve uyuşmazlıklarını çözebilirler. Bu da ticari ilişkilerin zarar görmeden devam etmesini sağlar.
2. Maliyet Tasarrufu
Mahkemelerde görülen ticari davalar, hem taraflar için yüksek maliyetler doğurur hem de uzun bir süreç gerektirir. Zorunlu arabuluculuk, ticari uyuşmazlıkların çok daha düşük maliyetle çözüme kavuşturulmasını sağlar. Arabuluculuk sürecinde taraflar, dava açma harcı, bilirkişi ücretleri ve avukatlık ücretleri gibi maliyetlerden kurtulmuş olurlar. Ayrıca, arabuluculuk sürecinin daha kısa sürmesi nedeniyle zamandan da tasarruf sağlanır.
3. Dostane Çözüm
Ticari ilişkilerde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların mahkemeye taşınması, iş ilişkilerinde gerginliğe yol açabilir. Ancak arabuluculuk süreci, tarafların bir araya gelerek dostane bir çözüm bulmasına yardımcı olur. Arabuluculuk, taraflar arasında iletişimi teşvik ederek anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştırır. Bu süreçte taraflar, mahkemeye gitmeden uzlaşma sağlayabilir ve iş ilişkilerini bozmak yerine sürdürmeye devam edebilirler.
4. Gizlilik
Arabuluculuk süreci gizlilik esasına dayanır. Mahkemelerde görülen davalar genellikle açık yapılırken, arabuluculuk görüşmeleri tamamen gizli yürütülür. Bu da ticari sırların korunmasını ve tarafların ticari itibarının zedelenmemesini sağlar. Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, taraflar arasında güveni artırarak çözüm sürecini hızlandırır.
5. Esneklik
Mahkeme kararları katı kurallara dayanırken, arabuluculuk süreci taraflara daha fazla esneklik sunar. Arabuluculukta taraflar, kendi istekleri doğrultusunda anlaşma sağlayabilirler. Arabulucu, taraflara önerilerde bulunur ancak kararı taraflar verir. Bu da ticari uyuşmazlıkların tarafların ihtiyaçlarına göre çözümlenmesini sağlar.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUKTA KARŞILAŞILAN SORUNLAR
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk süreci birçok avantaj sunmasına rağmen, bazı sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlar sürecin etkin bir şekilde işlemesini engelleyebilir ve taraflar arasındaki uyuşmazlıkların çözülmesini zorlaştırabilir. İşte ticari davalarda zorunlu arabuluculuk sürecinde karşılaşılan başlıca sorunlar:
1. Tarafların Uzlaşmaya Yanaşmaması
Arabuluculuk sürecinde taraflar, uyuşmazlığı çözmek yerine kendi taleplerinde ısrarcı olabilirler. Bu durumda arabuluculuk süreci başarısızlıkla sonuçlanabilir. Özellikle büyük şirketler ya da kurumsal firmalar, uzlaşma yoluna gitmek yerine mahkemede dava açmayı tercih edebilirler.
2. Yetersiz Arabuluculuk Hizmeti
Arabuluculuk sürecinin başarılı olabilmesi için arabulucunun deneyimli ve tarafsız olması gerekir. Ancak bazı durumlarda, arabulucunun yeterince etkili olmaması ya da taraflar arasında iletişimi sağlayamaması süreci olumsuz etkileyebilir. Yetersiz arabuluculuk hizmeti, tarafların anlaşmaya varmasını zorlaştırabilir.
3. Tarafların Süreçten Habersiz Olması
Ticari davalarda taraflar arabuluculuk sürecini yeterince bilmediği ya da bu sürecin işleyişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı durumlarda sorunlar yaşanabilir. Tarafların arabuluculuk sürecine katılımı konusunda bilgilendirilmemesi, sürecin etkili bir şekilde yürütülememesine yol açabilir.
4. Ticari İlişkilerde Güven Eksikliği
Ticari davalarda taraflar arasındaki güven eksikliği, arabuluculuk sürecini zorlaştırabilir. Arabuluculuk süreci karşılıklı güven üzerine kurulu olduğu için, taraflar birbirine güven duymadığında uzlaşmaya varmak zorlaşabilir. Ticari ilişkilerde güven eksikliği, arabuluculuk sürecinin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olabilir.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK YASAL DAYANAĞI
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, TBMM’de 06.12.2018 tarihinde kabul edilen 7155 sayılı Kanunla, 01.01.2019 tarihinde itibaren yürürlüğe girmek üzere, ticari uyuşmazlıklar için de “dava şartı arabuluculuk” getirilmiştir. Bu kanun, ticari uyuşmazlıklarda tarafların mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yoluna başvurmalarını şart koşar. Eğer taraflar arabuluculuk sürecini tamamlamadan dava açarsa, mahkeme davayı reddeder ve süreç tekrarlanmak zorunda kalır.
TTK’nın 5/A maddesine göre “Türk Ticaret Kanunu’nun 4’üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartıdır.” Görüldüğü üzere zorunlu arabuluculuk, her ticari uyuşmazlık için söz konusu olmayacaktır. TTK’nın 4. maddesinde ve diğer kanunlarda işaret edilen ticari davalardan konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri söz konusu olduğunda, dava şartı arabuluculuk gündeme gelecektir.
Yasal düzenlemeler, ticari uyuşmazlıkların daha hızlı, dostane ve düşük maliyetli bir şekilde çözülmesini sağlamayı hedefler. Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk uygulaması, tarafların anlaşmaya varmasını teşvik eder ve yargı sürecindeki iş yükünü azaltır.
ARABULUCULUK UZLAŞMA TUTANAĞI MAHKEME KARARI HÜKMÜNDEDİR
İhtiyari ya da dava şartı arabuluculuk sonucunda uzlaşma sağlanması halinde, söz konusu uzlaşma tutanağı icra edilebilir bir hüküm içermesi şartıyla mahkeme kararı ile aynı sonuçları doğuracaktır.
6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunun 18. maddesine göre davadan önce arabulucunun görev yaptığı yargı çevresindeki sulh hukuk mahkemesinden, dava sırasında uzlaşılmış ise davanın görüldüğü mahkemeden icra edilebilirlik şerhi alınan arabuluculuk uzlaşma tutanağı mahkeme kararı hükmündedir. İcra edilebilirlik şerhini taraflar alır. Ticari Arabulucu tarafından böyle bir başvuru yapılması hukuken mümkün değildir.
Buna göre taraflar uzlaşma tutanağında belirlenen tutarların ödenmemesi halinde başvurucu veya avukatları tarafından icra edilebilirlik şerhi alınarak doğrudan ve herhangi bir mahkemeden karar alınmasına gerek kalmadan İcra ve İflas Kanununun 32. maddesine göre İLAMLI İCRA takibi başlatabilirler.
Bu takibe borçlunun itiraz etmesi genel olarak mümkün değildir. Buna rağmen itiraz edilmesi halinde itiraz icra takibini durdurmaz.
ZORUNLU ARABULUCULUK KAPSAMI DIŞINDAKİ DAVALAR
Genel olarak konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri dışındaki talep ve davalar dava şartı arabuluculuk kapsamı dışındadır. Herhangi bir ticari işletmeyi ilgilendirmeyen havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin haklardan doğan ( TTK 4/f son) davalar da kapsam dışıdır. Borçlar Kanunundaki zorunlu arabuluculuk kapsamına dahil olmayan davalar da belirlenmiştir.
- Vekalet Sözleşmeleri ( Borçlar Kanunu 502-514 )
- Haksız Fillerden Doğan Alacak ve Tazminat Davaları, (49-76)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Taşınır ( Menkul ) ya da Taşınmaz ( Gayrimenkul) Alım Satım Sözleşmelerinden Doğan Alacak ve Tazminat Davaları, ( 207-281 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Mal Değişim Sözleşmesi, ( 282 – 284 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Bağışlama Sözleşmesi ( 285-298)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Kira Sözleşmesi ( 299-378)Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Ödünç Sözleşmesi, ( 379-392)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan ( İş Mahkemelerinin Görevli Olmadığı ) Hizmet Sözleşmesi ( 393 – 447 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Pazarlamacılık Sözleşmesi, (448-468 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Evde Hizmet Sözleşmesi ( 461-469 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Eser Sözleşmesi ( Borçlar Kanunu 470-486 )
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Simsarlık Sözleşmesi ( Borçlar Kanunu 520-525)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Kefalet Sözleşmesi ( Borçlar Kanunu 581-603)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Ömür Boyu Gelir ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmeleri ( Borçlar Kanunu 607-619)
- Her iki tarafın da Ticari işletmesi ile ilgili olmayan Adi Ortaklık Sözleşmesi ( 620 – 645 )
- Vekaletsiz İş Görme Nedeniyle Alacak ve Tazminat Davaları ( Borçlar Kanunu 526-531 )
- Kumar ve Bahis Borçlarından Doğan Alacak Ve Tazminat Davaları ( Borçlar Kanunu 604-606 )
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECİNİN ÖNEMİ
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, ticari ilişkilerin korunması ve ticaretin kesintisiz devam etmesi açısından büyük önem taşır. Mahkemelerde görülen ticari davalar, uzun sürmesi ve taraflar arasında gerginliğe yol açması nedeniyle ticari ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Ancak arabuluculuk süreci, tarafların dostane bir şekilde uyuşmazlıklarını çözmelerini sağlar ve ticari ilişkilerin zarar görmesini engeller.
Ayrıca, ticari uyuşmazlıkların hızlı çözülmesi, ticaret hayatının akışının bozulmasını önler. Ticari işletmelerin faaliyetlerine devam edebilmesi ve ticari anlaşmazlıkların daha hızlı çözüme kavuşması, zorunlu arabuluculuk sayesinde mümkün hale gelir. Arabuluculuk süreci, ticari uyuşmazlıkların mahkemeye gitmeden çözülmesiyle ticaretin kesintisiz devam etmesini sağlar.
TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK ÜCRETLENDİRMESİ
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk ücretlendirmesi, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’ne göre yapılır. Arabuluculuk ücreti, taraflar arasında eşit olarak paylaşılır. Arabuluculuk süreci sonunda taraflar arasında anlaşma sağlanırsa, arabuluculuk ücreti taraflarca ödenir. Ancak taraflar anlaşma sağlayamazsa, arabuluculuk ücretini Adalet Bakanlığı karşılayabilir.
Ticari uyuşmazlıkların büyüklüğüne ve arabuluculuk sürecinin uzunluğuna bağlı olarak ücretler değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak arabuluculuk süreci, mahkeme sürecine göre çok daha düşük maliyetlidir ve taraflar için ekonomik bir çözüm sunar.
2024 YILI ARABULUCULUK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ – SAVCILIKLARA KESİLECEK MAKBUZ ÖRNEKLERİ
SIKÇA SORULAN SORULAR
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk süreci hakkında en çok merak edilen sorular ve yanıtları aşağıda derlenmiştir:
1. Zorunlu arabuluculuk nedir?
Zorunlu arabuluculuk, belirli uyuşmazlık türlerinde mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk sürecine başvurmayı zorunlu kılan bir uygulamadır. Ticari uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabuluculuk süreci tamamlanmalıdır.
2. Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk hangi davaları kapsar?
Ticari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar, ticari alacaklar, haksız rekabet, ticari kiralamalar ve ortaklıklar arası uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamına girer.
3. Arabuluculuk süresi ne kadar sürer?
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk süresi en fazla 4 hafta olarak belirlenmiştir. Gerekli durumlarda bu süre arabulucu tarafından 2 hafta daha uzatılabilir.
4. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa ne olur?
Eğer taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlayamazsa, arabulucu durumu bir tutanak ile belgelendirir ve taraflar mahkemeye başvurarak dava açabilir.
5. Arabuluculuk sürecine katılmak zorunlu mu?
Evet, ticari davalarda zorunlu arabuluculuk sürecine katılmak mecburidir. Süreç tamamlanmadan taraflar mahkemeye başvuramaz. Arabuluculuk süreci tamamlanmadan dava açılırsa, mahkeme davayı reddeder.
6. Arabuluculuk sürecinde avukat tutmak zorunlu mu?
Arabuluculuk sürecinde avukat tutmak zorunlu değildir. Taraflar isterlerse avukat ile sürece katılabilirler. Ancak ticari uyuşmazlıkların karmaşık olması durumunda, bir avukatın sürece dahil olması faydalı olabilir.
7. Arabuluculuk süreci sonunda yapılan anlaşma bağlayıcı mıdır?
Evet, arabuluculuk sürecinde tarafların imzaladığı anlaşma protokolü mahkeme kararı niteliğindedir ve bağlayıcıdır. Anlaşmanın uygulanmaması durumunda, icra edilebilir bir belge olarak mahkemeye başvurarak uygulanması sağlanabilir.
8. Arabuluculuk sürecinde gizlilik esası var mı?
Evet, arabuluculuk süreci gizlilik esasına dayanır. Arabuluculuk görüşmeleri sırasında taraflar arasında konuşulanlar gizli tutulur ve mahkemede kullanılmaz. Bu gizlilik, tarafların açıkça müzakere etmelerine olanak tanır.
9. Arabuluculuk ücreti ne kadardır ve kim öder?
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenir. Ücret, taraflar arasında eşit şekilde paylaştırılır. Eğer arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanamazsa, ücret Adalet Bakanlığı tarafından karşılanabilir.
10. Taraflardan biri arabuluculuk sürecine katılmazsa ne olur?
Eğer taraflardan biri arabuluculuk sürecine katılmazsa, bu durum bir tutanakla belgelenir ve diğer taraf mahkemeye başvurarak dava açabilir. Katılmayan taraf ise mahkemede hak kaybına uğrayabilir.
11. Ticari davalarda arabuluculuk sürecine başvurmazsak ne olur?
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk sürecine başvurmadan dava açmak mümkün değildir. Zorunlu arabuluculuk süreci tamamlanmadan mahkemeye başvurulması halinde dava reddedilir.
12. Arabuluculuk süreci ne kadar sürer?
Ticari davalarda arabuluculuk süreci genellikle 4 hafta sürer. Ancak arabulucu bu süreyi gerekli görürse 2 hafta daha uzatabilir. Toplamda süreç en fazla 6 hafta sürmektedir.
13. Arabuluculuk sürecinde taraflar uzlaşamazsa süreç nasıl devam eder?
Eğer arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşmaya varamazsa, süreç sona erer ve taraflar mahkemeye başvurabilir. Süreç sonunda taraflar arabulucu tarafından bir tutanak ile bilgilendirilir.
14. Arabuluculuk zorunlu olmayan ticari davalar var mı?
Zorunlu arabuluculuk kapsamına girmeyen bazı ticari davalar mevcuttur. Ticari dava türü, uyuşmazlığın niteliğine bağlı olarak zorunlu arabuluculuk dışında tutulabilir. Ancak bu tür durumlar nadirdir.
15. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa dava sonucunu etkiler mi?
Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamaması dava sonucunu doğrudan etkilemez. Ancak süreç sırasında yapılan görüşmeler ve tarafların talepleri, dava aşamasında mahkeme tarafından göz önünde bulundurulabilir.
SONUÇ
Ticari davalarda zorunlu arabuluculuk, ticari uyuşmazlıkların hızlı, dostane ve maliyet açısından daha uygun bir şekilde çözülmesini sağlayan etkili bir süreçtir. Ticari ilişkilerin bozulmadan devam etmesine olanak tanıyan bu süreç, mahkemelerin iş yükünü de önemli ölçüde hafifletir. Arabuluculuk süreci, taraflar arasında uzlaşmayı teşvik ederken, gizlilik esaslarına da dayanarak ticari sırların korunmasına olanak tanır.
Zorunlu arabuluculuk süreci, ticaret hayatında tarafların karşılaşabileceği birçok uyuşmazlık için etkili bir çözüm sunar. Sürecin başarıyla tamamlanabilmesi için tarafların işbirliği yapması ve arabulucunun tarafsızlığı önem taşır. Ticari uyuşmazlıkların dostane yollarla çözülmesi, hem ticaretin kesintisiz devam etmesini sağlar hem de taraflar arasındaki güven ilişkisini korur.