Tensip Zaptı Nedir? Tensip Zaptı Hazırlandı Ne Demektir?

Tensip zaptı, davanın açılmasından hemen sonra mahkeme tarafından hazırlanan, yapılması gerekenlerin ve duruşma gününün belirlendiği bir tutanaktır. Tensip zaptı veya diğer bir adıyla tensip tutanağı hem hukuk davalarında hem de ceza davalarında da hazırlanır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu içerisinde yer almayan tensip tutanağı, kanuni dayanağını Anayasa’dan alır. Zira tensip zaptı, çekirdek haklarımızdan biri olan “adil yargılanma” hakkının bir gerekliliğidir.

Bu yazımızda tensip zaptının ne olduğunu, “tensip zaptı hazırlandı” ifadesinin ne anlama geldiğini hem hukuk davaları hem ceza davaları perspektifinde değerlendirip konuya dair sıkça sorulan sorulara yanıt vermeye çalışacağız. Keyifli okumalar dileriz.

TENSİP ZAPTI NEDİR?

Tensip zaptı bir hukuk veya ceza davasının açılmasının ardından mahkeme tarafından hazırlanan bilgilendirici bir belgedir. Bu belgede, yapılması gereken işlemler, çağırılması gerekenlerin belirlenmesi, duruşma tarihi gibi önemli hususlar yer alır. Tensip zaptı, davanın açıldığı yer hâkimi tarafından hazırlanır ve taraflara tebliğ edilir.

Tensip zaptı, bir dava dosyasını incelediğimiz zaman gördüğümüz ilk belge olarak da karşımıza çıkar. Mahkemenin ilgili dosya adına hazırladığı ilk belge tensip tutanağıdır. Davalı tarafa dava dilekçesi ile birlikte tebliğ edilen tensip zaptı, yukarıda da belirttiğimiz üzere adil yargılanma hakkının bir gerekliliğidir. Tensip zaptı içerisinde tebliğ edilen dilekçeye cevap süresi, delillerin sunulmasının istemi, delil ve gider avansının yatırılmasının ihtarı gibi önemli hususların yanı sıra duruşmanın tarihi ve saati de yer alır.

Şayet bir ceza davası söz konusu ise de durum aynıdır. Mahkeme, davaya taraf olan müşteki, sanık yahut tanıkların ve diğer duruşmada hazır bulunması gerekenlere davetiye çıkarır. Şayet sanık tutuklu ise infaz kurumuna verilen müzekkere ile duruşmaya davet edilir. Eksik kalan hususlar, bilirkişi davetiyeleri ve diğer araştırma konularının da işlemleri görülür.

Tensip Zaptı Nedir? Tensip Zaptı Hazırlandı Ne Demektir? Online danışmanlık

TENSİP ZAPTI HAZIRLANDI NE ANLAMA GELİR?

Tensip zaptı hazırlandı ifadesi, UYAP sisteminde sıklıkla karşılaşılan bir ifadedir. Sunulmuş olan dava dilekçesinin mahkeme tarafından incelendiğini, mahkemenin duruşma günü ve tarihini belirlediğini ve duruşmadan önce yapılması gereken işlemleri saptadığını belirtir. Mahkeme, tensip zaptı içerisinde birtakım ara kararlar verir ve yargılamanın nasıl yapılacağını da tespit eder. Örneğin bir ceza yargılamasında basit yargılama usulü ile yargılama yapılacağına karar verilmişse tensip zaptı içerisinde bu karara yer verilir.

Her ne kadar tensip zaptı taraflara tebliğ ediliyor olsa da UYAP üzerinden de “tensip zaptı hazırlandı” ibaresine tıklayarak ilgili tutanağı okumakta yarar vardır. Zira ön inceleme ve duruşma öncesinde hak kaybına uğramamak adına verilen ara kararları öncesinde görmek, davada taraflara zaman kazandırabilir.

CEZA DAVALARINDA TENSİP ZAPTI

Ceza davalarında tensip zaptı, iddianamenin ilgili mahkeme tarafından kabulünün ardından hazırlanır. Bir ceza yargılamasında 4 temel evre vardır. Bunlar soruşturma evresi, kovuşturma evresi, kanun yolları ve infaz aşaması şeklindedir. Fakat hukuk doktrininde tartışmalı olarak bir evre daha vardır ki bu da “duruşma hazırlığı” evresidir. Bu evre soruşturma sonrası iddianamenin kabulünden kovuşturma evresindeki duruşmaya kadar olan kısa süredir.

Tensip zaptı da duruşma hazırlığının esasen somutlaştırılmış, belge haline getirilmiş hali olarak karşımıza çıkar. Mahkeme, iddianameyi kabul ettikten sonra davanın taraflarına ve duruşmada hazır bulunması gerekenlere davetiye çıkarır. Bunlar arasında müşteki, sanık, tanık, katılan, vekil ve müdafiler de bulunur. Şayet sanık, tensip tutanağı hazırlandığı esnada infaz kurumunda tutuklu vaziyetteyse tensip zaptı infaz kurumuna bildirilir ve tutuklu sanığın duruşma günü mahkemeye çağırılması hususunda müzekkere verilir.

Tensip tutanağı yalnızca tebligat için değil, eksik araştırma konularının da araştırılmasını emredebilir. Örneğin bir ceza yargılamasında bilirkişiden yardım alınması gerekiyorsa tensip tutanağı içerisinde bilirkişi görevlendirilmesi de istenebilir. Yahut sanık lehine bir delil toplanması hususunda da savcılığa talimat verilebilir. Bu nedenle tensip tutanağı yargılamanın seyrinin nasıl sürdürüleceğini gösterir.

HUKUK DAVALARINDA TENSİP ZAPTI

Hukuk davalarında ise tensip zaptı, taraflara birtakım sorumluluklar yükleyebilir. Taraflara tebliğ edilen tutanağın içerisinde dilekçeye cevap süresi belirtilir. Bunun yanında taraflara delil sunulması gerektiği ve delillerin sunulabileceği son tarih de bildirilir. Mahkeme harçları ve gider avanslarının ödenmesi de yine tensip tutanağı içerisinde emredilir. Zaptla birlikte tıpkı ceza davalarında olduğu gibi uyuşmazlığın çözümü için istenen araştırma ve bilirkişi incelemesi yapılması istenebilir ve ilgili kurumlara yazı yazılmasını içerebilir.

Hukuk davaları için hazırlanan tensip zaptı, davanın konusuna göre bazı farklı hususlar da içerebilir. Örneğin bir hukuk davası olan boşanma davasında, tensip tutanağı ile mahkeme geçici velayet, tedbir nafakası gibi ara kararlara hükmedebilir.

Bir başka örnek de miras davaları için verilebilir. Miras davaları da yazılı yargılama usulüne tabi olan, Asliye Hukuk Mahkemelerinin görev alanına giren davalardır. Bu davalarda ön inceleme yapılmadan tahkikat aşamasına geçilmez. Dolayısıyla tebliğ edilen tensip tutanağında duruşma günü içerilmez. Şayet İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) davası açılırsa duruşma günü verilir. Fakat miras hukukundan doğan davalarda genel olarak tensip zaptında hazırlık işlemleri yer alacaktır.

Tensip Zaptı Nedir? Tensip Zaptı Hazırlandı Ne Demektir?

SIKÇA SORULAN SORULAR

Tensip Zaptı Ara Karar Mıdır?

Tensip zaptı, bir ara karardan ziyade bilgilendirici bir belgedir. Tensip tutanağı içerisinde birden fazla ara karar verilebilir ve verilen ara kararlar tensip tutanağının içerisinde belirtilir. Dolayısıyla tensip tutanağı, mahkemece verilen ara kararları bünyesinde bulunduran bir belgedir.

Tensip Zaptı Ne Demek İcra?

İcra hukuku da bir özel hukuk dalıdır. Dolayısıyla icra davaları için tebliğ edilen tensip tutanağı, tıpkı diğer davalarda olduğu gibi ara kararları bünyesinde barındırır. İcra davasında verilen tensip tutanağı;

• Harç, masraf ve gider avanslarının ödenmesi,
• Delil sunulması,
• Cevap dilekçesinin son tarihi,
• Tedbir kararı istemleri

Gibi hususları bünyesinde bulundurabilir.

Tensip Zaptı Gelen Davalı Ne Yapmalı?

Tensip tutanağı kendisine ulaşan davalının mahkemeye karşı bir eylemde bulunmasına gerek yoktur. Zira bahse konu zapt, taraflara hak ve yükümlüklerini, mahkemenin vermiş olduğu ara kararları ve çeşitli işlemleri bildirir. Fakat zaptla birlikte gelen dava dilekçesine son cevap süresine kadar cevap verilmesi gerekebilir. Türk hukuk sisteminde dava dilekçesine cevap verilmemesi, dilekçe içerisinde yer alan iddiaları inkâr anlamına gelir. Fakat inkâr her zaman en doğru olan değildir. Dava dilekçesine karşı cevap dilekçesi içerisinde savunma yapılabilir.

Tensip Zaptından Sonra Dava Ne Zaman Sonuçlanır?

Tensip tutanağı, davanın kabulünden sonra duruşma gününün belirlendiği ve o güne kadar mahkemenin yapacağı işlemleri bildiren, tarafları duruşmaya çağıran yahut diğer pek çok hususu taraflara bildiren bir belgedir. Dolayısıyla tensip tutanağı sonrasında davanın ne zaman sonuçlanacağını söylemek güçtür. Zira bu, dilekçelere verilecek cevapların süresi, duruşmaların uzunluğu, mahkemelerin yoğunluğu ve delil ve tanık sayısı gibi hususlarla da ilgilidir. Fakat basit yargılama usulünde bu biraz daha kısa olabilmektedir. Basit yargılama usulünde davanın sonuçlanması tutanağın tebliğinden itibaren 2-3 ay gibi bir sürede gerçekleşebilir.

Tensip Zaptına İtiraz Edilir Mi?

Tensip tutanağı bilgilendirme amacı güden bir belgedir. Dolayısıyla tensip tutanağına itiraz edilemez. Bunun yanı sıra mahkemenin zapt içinde hukuka aykırı bir ara kararı varsa bunun hükümle birlikte kanun yollarında değerlendirilmesi mümkündür.

Tensip Zaptı Davacıya Tebliğ Edilir Mi?

Tensip tutanağı, davanın her iki tarafına da (davacı ve davalı) tebliğ edilir. Davalı tarafa tensip tutanağı ile birlikte dava dilekçesi de tebliğ edilirken dava dilekçesini mahkemeye sunan davacı tarafa yalnızca zapt tebliğ edilecektir. Zira dava dilekçesini hazırlayan zaten davacıdır ve elinde bulundurmaktadır. Bu, usul ekonomisi ilkesinin bir gereğidir.

Tensip Zaptı ile Kesin Süre Verilebilir Mi?

Tensip tutanağı içerisinde zaman zaman kesin süre verilebilmektedir. Fakat tanık dinletimi için verilen kesin süre, bir kesin sonuç doğurmayacaktır. Nitekim Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin vermiş olduğu karar da bu yöndedir.

“…Uyuşmazlık konularının tespit edilmesinden önceki bir aşamada, tarafların tanık listesi sunmalarını beklemek doğru değildir. Bu halde, tanık deliline dayanmış ve fakat tanık listesi sunmamış tarafa, tanık listesi sunması için kesin sürenin ön inceleme sonunda verilmesi gereklidir. Tensip zaptında bu yönde verilen kesin süre hukuki sonuç doğurmayacaktır.” Yarg. 22. HD, 2013/32929 E., 2015/7088 K.

Tensiple Tahliye Nedir?

Tutuklu yargılanmakta olan sanıklar hakkında kararı veren mahkemenin, belli aralıklarla tutukluluk değerlendirmesi yapması zorunludur. Mahkeme, tensip zaptında tutuklu bulunan sanığın tahliye edilmesine dair karar verebilir. Bu duruma uygulamada “tensiben tahliye” veya “tensiple tahliye” adı verilmektedir.

Tensip Zaptı UYAP’ta Görünür Mü?

Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP), dava dosyalarının dijital ortamlardan takip edilmesini sağlayan bir sistemdir. UYAP üzerinde davaya dair verilen kararlar, inceleme sonuçları, sunulan deliller yahut dilekçeler vb. görülebilir. Tensip tutanağı da keza UYAP üzerinde görülen bir belgedir. “Duruşma evrakı hazırlandı”, “Tensip zaptı hazırlandı” gibi ibareler, tensip tutanağının hazır olduğunu gösterir belgelerdir.

Stj. Av. Ahmet Eren Solmaz