TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU VE CEZASI

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu Türk Ceza Kanunu’nun “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” bölümünde, 179. ve 180. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suç; kara, hava, deniz veya demiryolu ulaşımında aksamalara yol açabilecek durumları ya da bu ulaşım şekillerini tehlikeye düşürebilecek eylemleri kapsar. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.

Bu suç, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesinde üç fıkra halinde düzenlenmiştir. Esasında söz konusu maddenin her üç fıkrası da birbirinden bağımsız olup farklı suçlar teşkil etmektedir. Ancak kanun koyucu aynı hukuki değerlerin korunması amaçlandığı için her üç suçu da aynı kanun maddesinde düzenlemeyi uygun bulmuştur.

Öte yandan, TCK m. 180’de ise trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma suçuna yer verilmiştir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu TCK m. 179/2’deki fail, aracı “sevk ve idare eden” kişi iken, TCK m. 180’de fail herhangi bir kişi olabilir. Ayrıca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun oluşabilmesi için failin, trafik güvenliğini tehlikeye sokacak şekilde bir eylemde bulunması ve bunu iradi olarak yapması gerekir.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA NEDİR?

Trafiği tehlikeye atma, kişilerin trafik kurallarına uymamasından mütevellit diğer insanların canları, mal varlıkları ve sağlığı üzerinde tehlike oluşturmalarıdır. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma; kara, hava, deniz veya demiryolu ulaşımında tehlikeye yol açabilecek eylemleri ifade eder. Bu tür eylemler trafik düzenini bozma, kural ihlalleri yapma veya araçların güvenliğini tehdit eden davranışları içebilir. Örneğin,

• hız limitlerini aşma,
• alkol veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanma,
• dikkatsiz sürüş veya trafik işaretlerine uymama

gibi durumlar, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu oluşturan fiiller arasında yer alır.

Hız limitini aşarak trafiği tehlikeye atma eylemini gerçekleştiren bireyler, kendilerinin ve diğer insanların can güvenliği açısından tehlike arz ederler. Trafiği tehlikeye atma suçunu oluşturan filler, hem sürücülerin hem de diğer yol kullanıcılarının hayatını riske attığı için hukuken cezalandırılır. Bu tür trafiği tehlikeye atma eylemleri yasalar ve yönetmeliklerle düzenlenmiş olup trafiği tehlike atma eylemlerini gerçekleştiren kişilere de çeşitli yaptırımlar uygulanmaktadır.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN UNSURLARI

Genel olarak suçun unsurları, bir fiilin cezai yaptırıma tabi tutulabilmesi için gerekli bileşenlerdir. Suçun maddi unsuru, manevi ve hukuka aykırılık unsurları olarak 3 unsurdan oluşmaktadır.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçunun Maddi Unsuları

Fail: Suçun hareket unsurunu gerçekleştiren kişidir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda TCK m. 179/1 bakımından fail herkes olabilir iken, TCK m. 179/2’de görüldüğü üzere trafiği tehlikeye atma yönünden fail; aracı harekete geçiren, harekette tutan veya yönlendiren kişidir. Yani trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda failin illa aracın içinde bulunması önem arz etmez. Örneğin, bazı araçların uzaktan kumanda edilmesi mümkün olabilmektedir. 179/1 açısından ise failin bir ulaşım aracını kullanan kişi veyahut yaya olması arasında fark yoktur. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun faili, madde metnine bakıldığında; alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişidir.

Mağdur: Suçla korunmak istenen hukuki değerin sahibi, o değerin etkilediği kişi veya kişilerdir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda korunmak istenen değer, suçun topluma karşı işlenen suç olması dikkate alınarak, toplumun trafiğin düzenine ve işleyişine olan güvenidir. Bu nedenle rafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun mağduru belirli kişi veya kişiler değil, toplumu oluşturan tüm bireylerdir. Zira trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda korunan hukuki değerin sahibi tüm toplumdur.

Konu: Suçun konusu, fiilin gerçekleştiği ve yöneldiği kişi veya nesne olarak tanımlanır. TCK m.179’dan da anlaşılacağı üzere trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun konusu trafik olup; kara, deniz, hava ve demiryolu trafiğinin tamamı trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun konularını oluşturur.

Fiil: TCK m. 179/1 uyarınca fiil;

1) kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güvenliğini sağlamak amacıyla her türlü işareti değiştirmek, kullanılamaz hale getirmek veya  konuldukları yerden kaldırmak

2)  yanlış işaretler vermek,

3)  geçiş, varış, kalkış veya iniş yollarına bir şey yerleştirmek

4)  teknik işletim sistemine müdahale etmek gibi hareketler belirlenmiştir.

Bu maddelerden anlaşılacağı üzere trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun fiilleri bunlardır.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU VE CEZASI TCK 179 AVUKATA SOR

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN HAREKET UNSURLARI

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun hareket unsuru kanuni tanımda 3 fıkraya ayrılarak ele alınmıştır. Seçimlik hareketli suçlarda suçun tanımında birden çok hareket gösterilmiş olmakla birlikte suçun gerçekleşmesi için bu hareketlerin birden çoğunun yapılması gerekmez: suç tanımındaki hareketlerden birinin uygulanması suçun oluşması için kafidir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda da durum böyledir. Kişi TCK m.179’da trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun oluşması için yer alan bu seçimlik hareketlerden birini gerçekleştirmekle beraber kişi, bu suçu yani trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu işlemiş sayılmaktadır.

Ve ayrıca bu tür suçlarda kanun metninde yer alan hareketlerden birden çoğunun yapılması durumunda da suçun sayısı bakımından bir değişiklik olduğundan söz edilemez. Velhasılıkelam birden çok hareket söz konusu olsa da tek suç işlenmiş sayılır. Yani TCK m.179’dan hareketle fıkralarda belirtilen hareketlerin yapılması halinde trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu gerçekleşebileceği gibi fıkralarda belirtilen hareketlerin birden fazlasının gerçekleştirildiği durumlarda da suçun sayısında artma olmaz. Yani tek bir trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan bahsederiz.

Trafik güvenliğini sağlayan işaret ve araçların yerlerini değiştirmek, kaldırmak ve kaldırılmaz hale getirmek (TCK 179/1)

• kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güvenliğini sağlamak amacıyla her türlü işareti değiştirmek, kullanılamaz hale getirmek veya konuldukları yerden kaldırmak
• yanlış işaretler vermek,
• geçiş, varış, kalkış veya iniş yollarına bir şey yerleştirmek
• teknik işletim sistemine müdahale etmek gibi seçimlik hareketler tanımlanmıştır.

Bu tanımda, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun hangi eylemlerle işlenebileceği açıkça belirtilmiş olduğundan, bu durum bağlı hareketli bir suçu ifade etmektedir. Ancak kanuni tanımda yer alan birden fazla hareketten herhangi birinin gerçekleştirilmesiyle suç oluştuğundan, seçimlik hareketli bir suç söz konusudur. Önemli bir diğer husus ise, burada bir somut tehlike suçunun mevcut olduğudur.

Kişilerin hayatlarını tehlikeye sokacak şekilde araç sürmek (TCK m179/2)

TCK m. 179’da kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarından bahsedilmektedir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda söz konusu araç; yük, hayvan ya da yolcu taşıyan, kamuya veya özel kişiye ait, motorlu veya motorsuz herhangi bir taşıttır. Yani aracın illa motorlu bir taşıt olması elzem değildir. Bisiklet, at arabası vb. bu kapsamda değerlendirilebilir.

Alkol veya uyuşturucu madde etkisindeyken araç sürmek (TCK 179/3)

Kandaki alkol yoğunluğu “promil” kavramıyla ifade edilmektedir. Mevzuattaki alkol değerlerinin belirtilmesi açısından da promil kavramı kullanılmaktadır. Yargıtay verdiği kararlarda en az 1,0 promil alkollü halde araç kullanan kişilerin emniyetli şekilde araç sevk ve idare edemeyeceği, dolayısıyla TCK m.179/3’teki trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun oluştuğu yönünde kararlar vermiştir. KTK m.48/6 uyarınca “Yapılan tespit sonucunda, 1.00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen sürücüler hakkında ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 179 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır.” denerek mutlak sınır oluşturulmuştur. Ayrıca kanun maddesinde ek olarak uyuşturucu maddeden bahsedilmiştir. KTK m. 48/8’de “Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücülere 33.240 Türk lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgesi beş yıl süreyle geri alınır. Bu kişiler hakkında ayrıca TCK hükümleri uygulanır.” denmektedir.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN MANEVİ UNSURU

Manevi unsur, işlenen fiil ile fail arasındaki psikolojik bağdır. Bu bağ kurulmadan bir suçun varlığından söz edilemez. TCK m. 179’un her üç fıkrası trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun ancak kasten işlenebileceğini gösterir keza trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun ilgili maddesindeki bu unsur bakımından TCK m.180’den ayrılır. Fail alkol veya uyuşturucu madde nedeniyle ya da başka bir nedenle aracı güvenli bir şekilde kullanmaya güç yetiremeyecek halde olmasına rağmen bunu bilerek ve isteyerek araç kullanması durumunda failin kastı söz konusudur.

TCK m.180 “Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.”

KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NUN TCK’YE ATIFLARI (KTK 48/6-7)

“Yapılan tespit sonucunda, 1.00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen sürücüler hakkında ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 179 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır.

Hususi otomobil sürücüleri bakımından 0.50 promilin, diğer araç sürücüleri bakımından 0.20 promilin üzerinde alkollü olan sürücülerin trafik kazasına sebebiyet vermesi hâlinde, ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır. “

ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMA SUÇU VE YARGITAY’IN GÖRÜŞÜ

Alkol etkisinde araç kullanmak, trafiği tehlikeye atma açısından son derece tehlikelidir. Alkollü araç kullanımı sonucu meydana gelen kazalar, trafiği tehlikeye atmakla birlikte hem can hem de mal kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle, trafik güvenliğinin korunması ve bireylerin zarar görmesini önlemek amacıyla devlet çeşitli yaptırımlar uygulamaktadır.

Yargıtay’a göre, 5237 sayılı TCK’nin “Trafik güvenliğini tehlikeye sokma” başlıklı 179. maddesinin üçüncü fıkrası, “Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek durumda olan kişilerin araç kullanması durumunda bu kişilerin yukarıdaki fıkra hükümlerine göre cezalandırılacağını” belirtmektedir. Bu fıkranın uygulanma şartları, gerekçesinde şöyle açıklanmıştır: “Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle veya diğer etkenlerle emniyetli bir şekilde araç kullanamayacak durumda olan kişilerin cezalandırılması öngörülmektedir. Bu noktada, örneğin uzun süre araç kullanmanın sonucunda yorgun ve uykusuz hale gelen kişilerin de araç kullanmaya devam etmeleri durumunda, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir.”

Dolayısıyla, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda yalnızca alkol veya uyuşturucu madde etkisi değil, aynı zamanda yorgunluk, uykusuzluk yoğun stres, dikkatsizlik vb. durumlar da trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun unsurları arasında sayılmaktadır. Söz konusu durum, trafik güvenliğinin sağlanması açısından geniş bir değerlendirme yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN MUHAKEMESİ VE CEZASI

Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını tehlikeli bir şekilde sevk ve idare eden kişiler, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır (TCK m.179/2-3). Bu kapsamda, alkollü araç kullanımı da bu maddeye göre değerlendirilmektedir. Ayrıca, uyuşturucu madde etkisi altında araç kullananlar da aynı şekilde cezalandırılacaktır. Trafiği tehlikeye atma; sürücülerin, yayaların ve diğer yol kullanıcılarının güvenliğini tehdit eden davranışları ifade eder.

Trafiği tehlikeye atma bilhassa trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu oluşturan bir başka durumlar ve yaptırımları ise, ulaşım güvenliğini sağlamak için konulmuş işaretlerin değiştirilmesi, kullanılamaz hale getirilmesi, yerinden kaldırılması, yanlış işaretler verilmesi, geçiş, varış, kalkış veya iniş yollarına bir şey konulması ya da teknik işletim sistemine müdahale edilmesi gibi eylemlerle başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından tehlike oluşturan kişiler için 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir (TCK m.179/1). Ayrıca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçuyla ilgili davalarda Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir ve trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun takibi re ’sen yapılmaktadır.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ SOKMA SUÇU SONUCUNDA TAKSİRLE YARALAMA VEYA ÖLDÜRME GERÇEKLEŞİRSE NE OLUR?

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, TCK m.180’de ‘Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma suçu’ olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu; deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, bireylerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikeye taksirle neden olan kişilere 3 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilmektedir.

Trafik güvenliğinin tehlikeye sokulması suçuyla birlikte yaralama veya öldürme suçlarının da gerçekleşmesi mümkündür. Bu durumda faile olaya göre taksirle öldürme veya taksirle yaralama suçlarından da ayrıca ceza verilir.

Fakat önemle belirtmemiz gerekir ki taksirle yaralama suçunun kovuşturması şikâyete bağlıdır. Şayet mağdur, şikâyetçi olmaz veya şikâyetini geri çekerse faile ayrıca taksirle yaralama suçundan cezaya hükmedilmez.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNA ÖRNEK YARGITAY KARARI

“Olay tarihinde 5 yaşındaki çocuğu evin önünde yolun kenarında oynar vaziyette iken 40m mesafeden gören buna rağmen hızını azaltmadan yoluna devam eden sanık, yolun kenarında oynayan çocuğun yola çıkabileceğini ve çarparak onun ölümüne neden olabileceğini öngörmüş ancak şoförlük yeteneklerine, şansına ve çocuğun yola çıkabileceği olasılığına güvenmek suretiyle sonucun gerçekleşmeyeceği yönünde yanlış bir kanı ile hareket etmiştir. Böylece istemediği, ancak öngördüğü sonucun meydana gelmesini engelleyecek objektif özen yükümlülüğüne uygun davranmamış, hızını azaltmamıştır. Bu nedenle meydana gelen ölüm olayında sanığın bilinçli taksirle hareket ettiğinin Kabul edilmesi gerekir.” (CGK.03.07.2012, 9-499/271)

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU VE CEZASI TCK 179 ONLİNE(2)

SIKÇA SORULAN SORULAR

Trafiği tehlikeye sokma suçunun cezası ne kadar?

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu için öngörülen alt sınır üç ay iken üst sınır iki yıl hapis cezası verilebilir. Ayrıca trafiği tehlikeye atma eylemini ciddi bir şekilde işleyip trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu gerçekleştiren kişilerin ehliyetleri de geçici veya kalıcı olarak da alınabilmektedir.

Trafiği tehlikeye sokma suçunun cezası paraya çevrilebilir mi?

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu TCK’de sadece hapis cezası olarak düzenlense de verilecek olan ceza 1 yıl veya daha altındaysa adli para cezasına çevrilebilir. Ek olarak, TCK m.50/3’te “hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak şartıyla 30 gün veya daha az süreli hapis cezası zorunlu olarak aynı maddenin birinci fıkrasında belirtilen seçenek yaptırımlardan birine çevrilir” şeklinde de bir ibare vardır.

Trafiği tehlikeye sokma suçu memuriyete engel mi?

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu normal şartlarda memuriyete engel değildir. Cezanın 1 yıldan fazla olması durumunda engel olabilir.

Alkollü araç sürmenin cezası ne kadar?

Kanunumuzda alkollü araç kullanmanın cezası, kasıtlı bir suç olan trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu çerçevesinde düzenlenmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 48. maddesinin 5. fıkrasına göre, yapılan tespit sonucunda 0.50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı belirlenen sürücülere, fiili bir suç oluşturmasa bile, 6439 TL idari para cezası uygulanır. Ayrıca, bu sürücülerin ehliyeti altı ay süreyle geri alınır ve ehliyet ceza puanına 20 puanlık ceza kesilir. Hususi otomobil dışındaki araçları alkollü olarak kullanan sürücüler için ise alkol sınırı 0.21 promil olarak belirlenmiştir. Bu konuda istanbul avukat tan destek alabilirsiniz.

Alkol promil sınırı kaçtır?

Ülkemizde, ticari araç sürücüleri ve kamu hizmetinde görev yapan sürücülerin alkollü olarak trafiğe çıkmaları kesinlikle yasaktır. Diğer sürücüler için ise yasal alkol sınırı 0.50 promil olarak belirlenmiştir.

Trafik cezaları ne kadar sürede silinir?

Trafik ceza puanlarının silinme süresi cezaya konu olan trafik kuralı ihlalinin gerçekleştiği günden itibaren 1 yıldır.

Şeymanur Güney