SEGBİS, Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi’nin kısaltması olup, adli süreçlerde duruşmada hazır bulunamayan kişilerin sesli ve görüntülü olarak ifade vermelerine, savunma yapmalarına olanak tanıyan teknolojik bir sistemdir. Adalet Bakanlığı tarafından 2013 yılında tüm adliyelerde ve cezaevlerinde kullanıma sunulan SEGBİS, yargılama süreçlerini hızlandırmak, güvenliği artırmak ve maliyetleri düşürmek amacıyla geliştirilmiştir.
SEGBİS, özellikle sanık, mağdur veya tanıkların farklı şehirlerde olması, sağlık sorunları veya güvenlik riskleri gibi nedenlerle mahkemeye fiziken getirilemediği durumlarda büyük kolaylık sağlar.
İÇİNDEKİLER
SEGBİS’İN YASAL DAYANAĞI NEDİR?
SEGBİS, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m. 196/4’te düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre:
“Hâkim veya mahkemenin zorunlu gördüğü durumlarda, aynı anda görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle yurt içinde bulunan sanığın sorgusu yapılabilir veya duruşmalara katılmasına karar verilebilir.”
Ayrıca SEGBİS’in işleyişini düzenleyen yönetmelik, “Ceza Muhakemesinde Ses ve Görüntü Bilişim Sisteminin Kullanılması Hakkında Yönetmelik” adıyla, 20 Eylül 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
SEGBİS NASIL ÇALIŞIR?
SEGBİS, Adalet Bakanlığı UYAP sistemi ile entegre çalışır. Yargılama sürecinde SEGBİS kullanılarak yapılan tüm işlemler kayıt altına alınır ve bu kayıtlar dava dosyasına eklenir.
Sistem şu şekilde işler:
1. SEGBİS Talebi: Mahkeme tarafından SEGBİS kullanımı talep edilir.
2. Bağlantı: Kişi, bulunduğu il veya ilçedeki en yakın adliyede SEGBİS sistemi üzerinden duruşmaya bağlanır.
3. Kayıt: Görüşme sırasında yapılan ifade alma, sorgulama veya beyanlar kayıt altına alınır.
4. Dosya Eklenmesi: Kaydedilen görüntü ve ses dosyası, mahkeme dosyasına eklenir.
SEGBİS İLE KİMLERİN İFADESİ ALINIR?
SEGBİS, farklı nedenlerle mahkemeye gelemeyen ya da getirilmesi zor olan kişilerin ifadelerinin alınmasını sağlar. SEGBİS aracılığıyla ifade alınabilecek kişiler:
• Ceza infaz kurumunda bulunan sanıklar,
• Yargı çevresi dışında ikamet eden kişiler,
• Sağlık sorunları nedeniyle mahkemeye gelemeyen kişiler,
• Güvenlik riski taşıyan durumlarda ifade vermesi gereken tanıklar,
• Haklı mazereti olan kişiler.
SEGBİS İLE DURUŞMAYA KATILMA ŞARTLARI
SEGBİS ile duruşmaya katılmak isteyen kişilerin aşağıdaki adımları takip etmeleri gerekmektedir:
1. Dilekçe ile Talep
Duruşmaya SEGBİS ile katılmak isteyen kişi, davanın görüldüğü mahkemeye dilekçe ile başvurmalıdır. Dilekçede:
• Ad, soyad ve T.C. kimlik numarası,
• Dava dosya numarası,
• SEGBİS ile bağlanmak istediği adliye bilgisi,
• Bağlantı talebinin gerekçesi yer almalıdır.
2. Muhabere Yoluyla Onay
Talep edilen dilekçe mahkemece kabul edilirse, kişinin bulunduğu yerdeki adliyeye talimat gönderilir.
3. Bağlantı Sağlanması
Kişi, belirlenen tarih ve saatte bulunduğu yerin adliyesine giderek SEGBİS sistemi üzerinden duruşmaya bağlanır.
SEGBİS’İN AVANTAJLARI
SEGBİS, yargı sisteminde birçok avantaj sağlar:
1. Zamandan Tasarruf: Mahkemeye fiziken gelmesi zor olan kişilerin ifadesi hızlı bir şekilde alınabilir.
2. Maliyetlerin Azalması: Sanık veya tanıkların başka bir şehirden getirilmesi için yapılan harcamalar ortadan kalkar.
3. Güvenlik: Özellikle tehlike arz eden kişilerin mahkemeye getirilmesi sırasında oluşabilecek güvenlik riskleri minimize edilir.
4. Adalete Erişim: Sağlık sorunları veya uzak mesafe nedeniyle mahkemeye gelemeyen kişilerin adalete erişimi kolaylaşır.
5. Kayıt Altına Alma: Yapılan tüm işlemler kayıt altına alındığı için delil güvenliği sağlanır.
SEGBİS’İN DEZAVANTAJLARI
Her ne kadar SEGBİS birçok kolaylık sağlasa da bazı eleştiriler de almaktadır:
• Adil Yargılanma Hakkı: Sanığın duruşma salonunda fiziken bulunmaması, savunma hakkının kısıtlanabileceği eleştirilerine neden olmaktadır.
• Teknolojik Sorunlar: İnternet bağlantısı veya teknik aksaklıklar yargılama sürecini sekteye uğratabilir.
• İnsan İlişkisi Eksikliği: Sanık veya tanığın mahkeme heyetiyle birebir iletişim kuramaması, ifadenin etkisini azaltabilir.
SEGBİS’İN İPTALİ VE DURUŞMAYA FİZİKEN KATILIM
Sanık, SEGBİS ile ifade vermeyi reddedip duruşmada fiziken bulunmayı talep edebilir. Ancak bu talep, mahkemenin takdirine bağlıdır.
Bazı durumlarda SEGBİS ile yapılan sorgulamalara itiraz edilebilir. Örneğin:
• Sanığın açık rızasının alınmaması,
• Adil yargılanma ilkesinin ihlal edilmesi,
• Teknik aksaklıklar nedeniyle sorgulamanın sağlıklı yapılamaması.
Mahkeme, SEGBİS ile yapılan sorgulamalara yönelik itirazları değerlendirerek gerekirse sanığı fiziken duruşmaya çağırabilir.
SEGBİS (SES VE GÖRÜNTÜ BİLİŞİM SİSTEMİ) NEDİR
SIKÇA SORULAN SORULAR
1. SEGBİS ÜCRETSİZ MİDİR?
Evet, SEGBİS tamamen ücretsiz bir hizmettir.
2. SEGBİS TALEBİ NASIL YAPILIR?
Duruşmaya SEGBİS ile katılmak isteyen kişi, bir dilekçe yazarak davanın görüldüğü mahkemeye başvurmalıdır.
3. SEGBİS KAYITLARI DELİL OLARAK KULLANILABİLİR Mİ?
Evet, SEGBİS kayıtları dava dosyasına eklenir ve delil olarak kullanılabilir.
4. SEGBİS İLE İFADE VERME ZORUNLU MUDUR?
Mahkeme, zorunlu gördüğü durumlarda SEGBİS ile ifade alınmasına karar verebilir. Ancak sanık bu duruma itiraz edebilir.
5. SEGBİS’İN KULLANILDIĞI DURUMLAR NELERDİR?
• Sanık veya tanığın farklı bir ilde bulunması,
• Cezaevinde tutuklu sanıkların duruşmaya getirilememesi,
• Sağlık sorunları nedeniyle mahkemeye gelemeyen kişiler.
SONUÇ
SEGBİS, yargılama süreçlerinde etkinliği artıran önemli bir teknolojik yeniliktir. Hem zaman hem de maliyet tasarrufu sağlarken, adalete erişimi kolaylaştırır. Ancak, bazı durumlarda adil yargılanma hakkını ihlal edebileceği tartışmaları nedeniyle dikkatli ve hukuka uygun bir şekilde kullanılmalıdır.
Herhangi bir dava veya soruşturma sürecinde SEGBİS ile ifade vermek veya duruşmaya katılmak için hukuki desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, alanında uzman bir avukattan yardım almanız önemlidir. Bu sayede haklarınızı en iyi şekilde koruyabilir ve mağduriyet yaşamazsınız.