KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME SUÇU VE CEZASI

Kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma günümüzde en çok ilgi uyandıran konulardan biridir. Teknolojinin gelişmesiyle birçok kolaylık sağlanmıştır. Bu kolaylıkların arasında yeni oluşan suçlar ve bu suçlara ulaşmak da vardır. Çağımızın nimetlerinden olan teknoloji ile panel kullanımı gibi yöntemler aracılığıyla kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçları artış göstermiştir.

Kişisel verilerin ele geçirme eylemi hukuka aykırı yollardan gerçekleştirildiğinde suç teşkil etmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 136. Maddesinde ‘Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme’ başlığı altında düzenlenmiştir. Bu yazımızda sorgu paneli kullanmanın suç olup olmadığı ve kişisel verileri ele geçirme, başkasına verme ya da kullanma suçunun cezası hakkında sizlere bilgi vermeyi umut ediyoruz.

SORGU PANELİ NEDİR?

Sorgu paneli hukuka aykırı olarak kişisel verileri ele geçirme yöntemlerinden birisidir. Hukuka aykırı olarak edinilen kişisel verilerin yine hukuka aykırı olarak sorgu paneli kullanılarak yayılabilmektedir. Sorgu panelinde T.C. kimlik numarası, telefon numarası, kimlik bilgileri gibi kişisel veri olarak adlandırılan veriler kanuna aykırı olarak elde edilmekte ve kişinin izni ve bilgisi olmadan paylaşılmaktadır.

KİŞİSEL VERİLER NEDİR?

Kişisel verileri ele geçirme suçunun konusunu anlamak için kişisel veri kavramına hâkim olmamız gerekmektedir. Kişisel veri kavram olarak kimliği belirli ya da belirlenebilir nitelikte olan gerçek kişiye ait bütün bilgiler şeklinde ifade edilebilir. Bir verinin kişisel veri olarak kabul edilebilmesi için 4 unsurun varlığı aranmaktadır. Bunlar;

1. Kişinin kimliği belirli veya belirlenebilir olmalı
2. Kişi gerçek kişi olmalı
3. Veriler gerçek kişiye ilişkin olmalı
4. İlk 3 şartın sağlandığı her türlü bilgi kişisel veri kavramına dahil olabilmektedir.

Yukarıda belirttiğimiz şartlara örnek teşkil eden kişisel veriler; kişilerin kimlik ve pasaport numaraları, telefon numaraları, e-posta adresleri vd. kişisel veri olarak nitelendirilmektedir.

Özel nitelikte olarak tanımlanan kişisel veriler ise kişinin ırkı, siyasi görüşü, etnik kökeni ve inancı gibi unsurlardır.

KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME, BAŞKASINA VERME VEYA KULLANMA SUÇU NEDİR?

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme, başkasına verme veya kullanma suçu Türk Ceza Kanunu’nun 135. ve 136. Maddelerinde yer almaktadır. Bir gerçek kişiye ait kişisel bilgi olarak nitelendirilen (kimlik numarası, kimlik bilgileri…) verilerin ilgili kişinin rızası olmadan hukuka aykırı olarak elde edilmesi, başka kişilerle paylaşılması veya kullanılması TCK madde 136 kapsamında suç olarak nitelendirilir. Buradaki en önemli unsur bu verilerin hukuka aykırı yollardan elde edilmiş olmasıdır.

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme

Madde 136- (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) (Ek:17/10/2019-7188/17 md.) Suçun konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236. maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.

KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME, BAŞKASINA VERME VEYA KULLANMA SUÇUNUN HAREKET UNSURLARI

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçlarının hareket ve maddi unsurları bulunmaktadır. Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçları seçimlik hareketli suçlardır. Kanunda öngörülen hallerden biri ile suçun işlenmesi yeterlidir. Belirlenen hareketlerden hepsinin gerçekleşmesi aranmaz. Bu hareket unsurları 3 tanedir.

1. Kişisel verileri ele geçirme

Gerçek kişiye ait kişisel verileri kanuna aykırı yollarla elde etme kişisel verileri ele geçirme olarak adlandırılır.

2. Kişisel verileri verme

Bir kimsenin suçtan zarar görecek kişiye ait kişisel verileri başka bir kişiye vermesi eylemidir. Burada bilgileri birden çok kişiye vermekten bahsedilmemektedir.

3. Kişisel verileri yayma

Bir kimsenin suçtan zarar gören kişiye ait kişisel verileri birden çok kişi ile mağdurun rızası olmadan paylaşmasıdır.

KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME, BAŞKASINA VERME VEYA KULLANMA SUÇUNUN FAİLİ

Kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçunun faili, kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçiren ya da yayan herkes olabilir. Failin kamu görevlisi veya kanunda öngörülen meslek gruplarına mensup olması TCK madde 137 uyarınca cezayı artıran sebeplerdir.

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme suçunun failinin tüzel kişi olması durumunda ceza yaptırımı değil güvenlik tedbiri söz konusu olacaktır. TCK 60. Maddede tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri öngörülmüştür.

KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME, BAŞKASINA VERME VEYA KULLANMA SUÇUNUN MANEVİ UNSURLARI NELERDİR?

Suçlarının manevi unsurları kast ve taksir olmak üzere 2 tanedir. Kişisel verileri ele geçirme suçu için verilecek cezanın adil olması için failin suçun manevi unsurlarının hangisine göre eyleme geçtiği büyük önem taşımaktadır.

Kast

 Failin suçu işleme anında sonuçlarını ve kanunda suç olarak tanımlandığını bilmesi ve bunu bildiği halde eylemini gerçekleştirmesi neticesinde kastın varlığından söz edebiliriz. Yani failin kişisel verileri ele geçirme eyleminde bu verileri kanuna aykırı şekilde ele geçirdiğini ve bu fiilin bir suç olduğunu bildiği halde eylemi tamamlaması kast ile hareket ettiğini gösterebilir.

Taksir

Öncelikle bir suçun taksirli biçimde işlenebilmesi ve cezalandırılabilmesi için kanunda açıkça suçun taksirle işlenebileceği ve cezalandırılabileceği düzenlenmiş olmalıdır.

Taksir failin özen ve dikkat yükümlülüklerine aykırı davranması şeklinde ifade edilebilir. Taksirle işlenebilecek suçlar Türk Ceza Kanunu’nda belirtilmiştir. Kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçları bu suçlar arasında yer almamaktadır.

SUÇUN MUHAKEMESİ, ŞİKÂYET SÜRESİ VE ZAMANAŞIMI

Kişisel verileri ele geçirme suçu her ne kadar özel hayatın gizliliğini ihlal etse de şikâyete bağlı olarak kabul edilmemiştir.  Kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçları şikâyete tabi tutulmamıştır. Yani Cumhuriyet savcısının suçun varlığından haberdar olması ile soruşturma başlatılabilecektir. Şikâyete tabi tutulmamış olsa da şikâyet ya da ihbar edilebilir. Şikâyet için süre öngörülmemiştir. Ancak dava zamanaşımı 8 yıl olarak öngörülmüştür.

KİŞİSEL VERİ KABUL EDİLEN BİLGİLER NELERDİR?

Kişisel veri olarak nitelendirilme kriterleri yukarıda belirtilmektedir. Bir cümle ile tanımlamak gerekirse ‘kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişiye ait her türlü bilgi’ diyebiliriz.

Hangi bilgilerin kişisel veri sayılacağına dair örnek vermek gerekirse; kişinin T.C. kimlik numarası, isim soy isim bilgileri, telefon numarası, ikametgah bilgileri, özel nitelikte sayılmakla birlikte ırkı, dini ve siyasi görüşü gibi bilgiler kişisel veri olarak adlandırılmaktadır.

KİŞİSEL VERİLERİ ELE GEÇİRME, BAŞKASINA VERME VEYA KULLANMA SUÇUNUN CEZASI

Kişisel verileri  ve bilgileri ele geçirme, kişisel verileri kullanma, başkasına verme suçunun cezası Türk Ceza Kanunu’nun 136. Maddesinde 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir.

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme suçu seçimlik hareketli suçlardandır. Kanunda öngörülen şekillerden biri ile hareket edilmesi kişisel verileri ele geçirme suçunun oluşması için yeterlidir.

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme suçu kişisel veri olarak adlandırılan bilgilerin ilgili kişinin rızası alınmadan ele geçirilmesi, saklanması veya paylaşılması olarak açıklanabilir.

Kişisel verileri ve bilgileri ele geçirme suçunun cezası TCK madde 136’da 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir.

Kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçunun nitelikli halleri TCK’da yer almaktadır. Kişisel verileri ele geçirme suçunun nitelikli halleri;

• Kişisel verileri ele geçirme suçunun kamu görevlisi tarafından ve görevin verdiği yetkiyi kötüye kullanma şeklinde işlenmesi
• Kişisel verileri ele geçirme suçunun belirli meslek ve sanatın sağladığı imkanlardan faydalanarak gerçekleştirilmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

ÖRNEK YARGITAY KARARLARI

 Kişisel verileri ele geçirme suçuna ilişkin Yargıtay 8. Ceza Dairesi’nin 2020/6715 E.  ,  2022/12049 K.  Kararında hukuka aykırı yollarla elde edilen banka ve kredi kart bilgilerinin ilgili kişinin rızası olmadan edinilmesi ve failin kendisine veya başkasına bu fiilden menfaat sağlamak amacıyla hareket etmesi TCK madde 136 hükümleri uyarınca suç teşkil ettiği görülmektedir.

‘Tüm bu açıklamalar ışığında somut olayda; mağdura ait kredi kartı bilgilerini ele geçirip internet üzerinden 03.11.2014 tarihinde KVK Teknoloji ürünleri visisistanbul tur adlı firmadan çekim yapan sanıkların eylemlerinin bir bütün olarak TCK.nın 245/1. maddelerindeki suçu oluşturduğu gözetilmeden, ayrıca kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme suçundan mahkûmiyet hükümleri kurulması,’

SIKÇA SORULAN SORULAR

Sorgu paneli kullanmak cezası nedir?

Kişisel verileri ele geçirme amacıyla sorgu paneli kullanmak suç teşkil etmektedir. Sorgu panelinde hukuka aykırı olarak elde edinilen kişisel veriler hukuka aykırı olarak yayılmaktadır. Bu paneller kullanılarak edinilen bilgiler de hukuka aykırı olarak edinilmiş kabul edilecektir. Sorgu panelinden edinilen kişisel veriler Türk Ceza Kanunu madde 136 hükümlerine tabi olacaktır.

TCK madde 136 uyarınca kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme, yayma ve ele geçirme suçunun cezası 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.

Kişisel verileri ele geçirme şikâyete tabi midir?

Kişisel verileri ele geçirme suçu şikâyete tabi tutulmamıştır. Bu nedenle bir şikâyet süresi öngörülmemiştir. Suçun şikâyete tabi olmaması şikâyet yolunun kapalı olduğu anlamına gelmemektedir. Cumhuriyet savcısının suçtan haberdar olması ile soruşturma başlatılabilir. Kişisel verileri ele geçirme suçunu şikâyet ya da ihbar gibi yollarla gerekli kişi ve yerlere bildirilebilir.

Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu nedir?

Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçundan farklı olarak Türk Ceza Kanunu’nun 135. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre kişisel verilerin hukuka aykırı olarak paylaşılması aranmaz. Bu verilerin hukuka aykırı olarak saklanması kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu oluşturur. Saklanan kişisel verilerin kişinin siyasi veya dini görüşüne veya ırkına yönelik olması durumunda verilecek ceza yarı oranında artacaktır.

TCK 136/1 cezası paraya çevrilir mi?

TCK 136 hükmü gereğince kişisel verileri ele geçirme ve kişisel verileri kullanma suçlarının cezası 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır. Cezası 1 yıla kadar olan suçlar kanunda belirtilen hallerde adli para cezasına çevrilebilir. Cezanın ancak 1 yıl ve daha az süreli hapis cezasına hükmedilmiş olması şartıyla adli para cezasına çevrilebilir.

Birinin kişisel verilerini bulmak suç mu?

Bir gerçek kişiye ait kişisel verileri hukuka aykırı yollardan elde etmek ya da bulmak yani kişisel verileri ele geçirme TCK 136. Madde uyarınca suçtur. Kişisel veriler kişiye özgüdür ve rızası olmadan edinilmemesi gereken bilgilerdir. Bu bilgileri kanuna aykırı olarak elde etmek, yaymak ve saklamak suç kabul edilir.

 YAZAR: Ecenur BAYSAL