KİRAYI ELDEN ALMANIN VE ÖDEMENİN CEZASI

Kirayı elden alma ve ödemede hem kiracıya hem de ev sahibine 17 Ekim 2024 itibariyle ceza kesilecek. Cezanın tutarı 5 bin liradan az olamayacak. Ceza üst sınırı ise 20 milyon liraya yükseldi. Elden ödenen her ay için ayrı ayrı ceza kesilecek. Kira ödemeleri her zaman tartışma konusu olmuş ve zaman zaman devlet tarafından düzenlemelerle yeniden şekillendirilmiştir.

Özellikle son yıllarda, kira ödemelerinin elden yapılmasının önüne geçmek amacıyla yapılan düzenlemeler sıkça gündeme gelmektedir. Elden kira almanın cezaları ve bu ödemelerin banka ya da PTT aracılığıyla yapılmasının zorunlu hale gelmesi, vergi kaçakçılığının önüne geçmeyi amaçlayan önemli adımlar arasında yer alıyor. Bu yazımızda, kirayı elden almanın cezası, bu konuda yapılan yeni düzenlemeler ve güncel gelişmeler hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.

ARTIK ELDEN KİRA ÖDEMESİ YAPILAMAYACAK. Konutlarını ve iş yerlerini, kiraya verenler ve bunları kiralayanlar, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya PTT kanalıyla ödemek zorunda. Uymayanlara cezai yaptırımlar uygulanacak.

KİRAYI ELDEN ALMANIN CEZASI NEDİR?

Elden kira almanın cezası, özellikle Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) aldığı kararlar doğrultusunda belirlenmiştir. Vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi amacıyla kira ödemelerinin elden değil, resmi yollarla yapılması şartı getirilmiştir. Bu düzenleme, hem kiraya verenler hem de kiracılar açısından önem taşımaktadır. Elden kira alan ya da veren kişilere ciddi para cezaları uygulanmaktadır.

Bu konuda yapılan en önemli düzenlemelerden biri, Gelir Vergisi Kanunu’nun da yapılan değişikliktir. Bu madde uyarınca, kira ödemeleri mutlaka banka veya PTT aracılığıyla yapılmalıdır. Elden kira ödemesi yapılması durumunda ise hem kiraya veren hem de kiracıya belirli oranda para cezası uygulanır.

ELDEN KİRA ALMAK YASAKLANDI

KİRAYI ELDEN ALMANIN CEZASI NE KADAR?

2024 yılı itibariyle, kirayı elden almanın ya da elden ödemenin cezası oldukça ağır hale getirilmiştir. Buna göre, kirayı elden alan ev sahibine ve kirayı elden ödeyen kiracıya, kira bedelinin %10’u oranında ceza kesilmektedir. Bu ceza miktarı ise en az 5 bin TL ile sınırlandırılmıştır. Yani kira tutarı ne olursa olsun, ceza 5 bin TL’den az olmayacaktır. Örneğin, 2 bin TL kira ödeyen bir kiracı veya bu tutarı elden alan bir ev sahibi, en az 5 bin TL ceza ödeyecektir.

Bu kirayı elden ödeme cezasının asıl amacı, kayıt dışı ekonominin önüne geçmektir. Elden yapılan kira ödemeleri, resmi kayıtlarda yer almadığı için vergi gelirlerinde büyük kayıplara yol açmaktadır. Devlet, elden kira ödeme durumu önlemek amacıyla cezaları artırarak daha caydırıcı hale getirmeye çalışmaktadır.

Eski uygulamada iş yeri kira ödemeleri tutarına bakılmadan, konut kira ödemelerinde ise 500 lirayı aşması durumunda bankalar veya PTT aracılığıyla ödenmesi zorunluydu. Tebliğle konut kiralarında söz konusu sınır kaldırıldı. Tüm ödemeler banka veya PTT aracılığıyla gerçekleştirilecek.

KİRACIYA ELDEN ÖDEME CEZASI NASIL UYGULANACAKTIR?

Daha önceki uygulamalarda, elden kira ödemesi yapıldığında sadece ev sahipleri cezalandırılıyordu. Ancak yeni düzenlemelerle birlikte, kiracılar da elden kira ödemesi cezasına tabi tutuluyor. Kiracılar, kira bedelini elden ödedikleri takdirde, kira bedelinin %10’u oranında ceza ödemek zorunda kalacaklar. Elden kira ödeme cezası, hem kiracı hem de ev sahibi için ayrı ayrı uygulanmaktadır. Yani, bir kira ödemesi elden yapıldığında, hem kiracı hem de ev sahibi ayrı ayrı elden kira ödeme cezasıyla cezalandırılır.

Örneğin, bir kiracı aylık 10 bin TL kira ödüyorsa ve bu ödemeyi elden yaparsa, kira bedelinin %10’u oranında, yani 1000 TL ceza kesilir. Ancak bu tutar, belirlenen alt limit olan 5 bin TL’nin altında kaldığı için, ceza 5 bin TL olarak uygulanacaktır. Aynı ceza, ev sahibine de uygulanacak ve toplamda 10 bin TL ceza kesilecektir.

KİRAYI ELDEN ÖDEME CEZASI

KAYNAK: https://www.trthaber.com/

BİLDİRİM YAPAN KİRACIYA CEZA UYGULANMAYACAK

Yeni düzenlemede, kiracılar için bir istisna da bulunmaktadır. Eğer kiracı, kira ödemesini elden yaptığını yetkililere bildirirse, bu durumda kendisine elden ödeme cezası uygulanmayacaktır. Kiracının, elden kira ödemesi yaptığını bildirmek için 5 iş günü süresi bulunmaktadır. Bu süre içinde yapılan bildirimler, kiracıyı cezadan muaf tutacaktır. Ancak bu durumda bile ev sahibine ceza uygulanmaya devam edilecektir.

Bu düzenleme, kiracılar için önemli bir hak sunmaktadır. Kiracılar, elden ödeme yaptıklarını yetkililere bildirerek kendilerini olası cezalardan koruyabilirler. Ancak bu düzenleme ev sahipleri için geçerli değildir; ev sahipleri, her halükarda ceza ödemek zorunda kalacaklardır.

CEZALARIN YILLIK ÜST SINIRI

Bir takvim yılı içinde kesilecek toplam kirayı elden ödeme ceza miktarı da düzenleme altına alınmıştır. Elden kira ödemesi yapan kişiler için uygulanacak ceza tutarı, bir yıl içinde en fazla 20 milyon TL olacaktır. Yani, yıl içinde birden fazla kez elden kira alındığı tespit edilse bile, toplam elden kira ceza tutarı 20 milyon TL’yi geçemeyecektir.

Bu üst sınır, özellikle büyük kira gelirine sahip olan mülk sahipleri için önem taşımaktadır. Birden fazla kiracısı olan ev sahipleri, her bir kira için ayrı ayrı kirayı elden ödeme cezasıyla cezalandırılacak, ancak toplam ceza miktarı yıllık 20 milyon TL’yi aşamayacaktır.

YENİ DÜZENLEMELERİN AMACI

Kira ödemelerinin elden yapılmasını yasaklayan bu düzenlemelerin asıl amacı, kayıt dışı ekonomi ile mücadele etmektir. Elden yapılan kira ödemeleri, vergi gelirlerinin eksik beyan edilmesine ve dolayısıyla devletin önemli bir vergi kaybına uğramasına neden olmaktadır. Devlet, kira ödemelerinin resmi yollarla yapılmasını zorunlu hale getirerek bu kayıpların önüne geçmeyi hedeflemektedir.

Ayrıca, kira ödemelerinin banka ya da PTT aracılığıyla yapılması, her iki taraf için de daha güvenli bir yöntemdir. Banka aracılığıyla yapılan ödemeler, hem kiracı hem de ev sahibi için bir belge niteliği taşır ve taraflar arasında olası anlaşmazlıkların önüne geçer.

KİRAYI ELDEN ALAN EV SAHİPLERİNE TAVSİYELER

Ev sahiplerinin, bu yeni düzenlemelere dikkat etmeleri ve kira ödemelerini mutlaka banka ya da PTT aracılığıyla almaları gerekmektedir. Aksi takdirde, hem kendileri hem de kiracıları için yüksek kirayı elden ödeme cezasıyla karşılaşabilirler. Elden kira almak, geçmişte belki daha kolay ve hızlı bir yöntem olarak görülse de, günümüzde bu durumun ağır sonuçları bulunmaktadır.

Ev sahiplerinin, kira sözleşmelerinde kira bedelinin hangi yöntemle ödeneceğini açıkça belirtmeleri de önemlidir. Kira bedelinin banka aracılığıyla ödeneceğine dair bir madde eklemek, hem kiracının hem de ev sahibinin ileride sorun yaşamaması açısından önem taşır.

KİRACILAR İÇİN ÖNEMLİ NOKTALAR

Kiracılar da elden kira ödeme konusunda dikkatli olmalıdır. Eğer kira bedelini elden ödemek zorunda kalırlarsa, mutlaka bu durumu yetkililere bildirmelidirler. Aksi takdirde, kendileri de yüksek kirayı elden ödeme cezalarla karşı karşıya kalabilirler. Elden yapılan kira ödemeleri, kiracının ileride hukuki olarak zorluk yaşamasına da neden olabilir. Ödeme belgeleri bulunmadığı için, ev sahibi ile yaşanabilecek olası anlaşmazlıklarda kiracı haklarını savunamayabilir.

Sonuç olarak, kira ödemelerinin elden yapılmasının ağır cezalarla sonuçlandığı günümüzde, hem kiracıların hem de ev sahiplerinin bu konuda dikkatli olması gerekmektedir. Kira ödemelerini banka ya da PTT aracılığıyla yapmak, her iki tarafın da güvenliği ve hakları açısından en doğru yöntemdir.

Elden kira almanın cezaları ve bu düzenlemelerin hayata geçirilmesinin ardındaki nedenler, vergisel açıdan şeffaflığın sağlanması ve tarafların haklarının korunması açısından oldukça önemlidir.

VERGİ KAÇAKÇILIĞININ ÖNLENMESİ

Elden kira almanın ve vermenin yasaklanmasının en büyük nedenlerinden biri, vergi kaçakçılığını önlemektir. Elden yapılan kira ödemeleri, kayıt dışı kalmakta ve devletin vergi gelirlerinde önemli bir kayba neden olmaktadır. Kira gelirleri, mülk sahiplerinin beyan etmesi gereken gelirler arasında yer alır ve bu gelirler üzerinden vergi alınır. Ancak elden kira ödemesi yapılması, mülk sahibinin bu geliri devlete beyan etmemesine ve dolayısıyla vergi kaçırmasına neden olabilir.

Devlet, bu durumu önlemek amacıyla kira ödemelerinin mutlaka banka ya da PTT aracılığıyla yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Böylece her kira ödemesi kayıtlara geçmekte ve kira geliri üzerinden vergi alınması sağlanmaktadır. Elden kira almanın yasaklanması, vergi gelirlerinin artmasına ve kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesine katkı sağlamaktadır.

ELDEN KİRA ALMANIN SONUÇLARI

Elden kira almanın hem ev sahibi hem de kiracı açısından ciddi sonuçları bulunmaktadır. İlk olarak, her iki taraf da yüksek para cezalarıyla karşı karşıya kalabilir. Bunun yanı sıra, elden yapılan ödemeler hukuki olarak da zorluk yaratabilir. Özellikle kira sözleşmelerinde belirtilen kira bedellerinin ödenmemesi durumunda, elden yapılan ödemeler bir belge niteliği taşımadığından, taraflar arasında anlaşmazlıklar çıkabilir.

Elden kira alan ev sahipleri, kira bedellerini resmi yollardan almadıkları için bu gelirleri beyan etmekte zorlanabilirler. Aynı şekilde, kiracılar da elden ödeme yaptıklarında, ileride kira bedelinin ödendiğine dair bir kanıt sunamayabilirler. Bu durum, kiracıların haklarını savunmakta zorlanmalarına neden olabilir.

SONUÇ

Sonuç olarak, elden kira almanın ve kirayı elden ödemenin cezalarının ağırlaştırılması, kira ödemelerinde şeffaflığı sağlamak ve vergi kaçakçılığını önlemek amacıyla atılmış önemli bir adımdır. Hem ev sahiplerinin hem de kiracıların bu düzenlemelere dikkat etmeleri ve kira ödemelerini mutlaka banka ya da PTT aracılığıyla yapmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, yüksek cezalarla karşı karşıya kalabilirler.

Elden kira ödemesi yapmaktan kaçınmak, her iki tarafın da haklarını koruyan bir uygulamadır. Kira ödemelerinin resmi yollardan yapılması, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları önler ve ileride yaşanabilecek hukuki sorunların önüne geçer. Ayrıca, bu uygulama sayesinde devletin vergi gelirleri artmakta ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede önemli bir yol kat edilmektedir.

Ev sahipleri ve kiracılar, bu konuda bilinçli olmalı ve kira ödemelerini doğru yöntemlerle gerçekleştirmelidirler. Böylece hem kendi haklarını koruyacaklar hem de yasal yükümlülüklerini yerine getirmiş olacaklardır.

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

(SERİ NO: 328)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam

Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendiyle Bakanlığımıza, mükelleflere ve mükellef olmayanlara, muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme yetkisi verilmiştir.

(2) Bakanlığımıza verilen bu yetkiye istinaden, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile mükellef olmayanların gerçekleştirdikleri iş yeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapılacak tahsilat ve ödemelerin;

– 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan bankalar,

– 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi,

tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki ile tevsik yükümlülüğüne uyulmaması durumunda tatbik edilecek cezai müeyyidelerin uygulanmasına ilişkin açıklamalar bu Tebliğin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.

İKİNCİ BÖLÜM

Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Ceza Uygulaması

Tevsik zorunluluğunun kapsamı ve tevsik zorunluluğu getirilen işlemlerde belge düzeni

MADDE 2- (1) Konutlarda ve iş yerlerinde, konutunu ve iş yerini kiraya verenler ve bunları kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunludur.

(2) Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamındadır.

(3) Konut ve iş yerini kiraya verenler ve bunları kiralayanların, kira bedeline ilişkin mahkeme ve icra yoluyla veya ayni olarak yaptıkları tahsilat ve ödemeler tevsik zorunluluğu kapsamında değildir.

(4) Hisseli gayrimenkullerin kiralanmasında, kira bedelinin tamamının kiraya verenlerden birine bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi durumunda, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul edilir.

(5) Bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracı kılınmak suretiyle; para yatırma, havale, EFT, çek, banka ve kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden, bu belgeler tevsik edici belge kabul edilecektir. Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamdadır. Kişilerin kira ödemelerini; banka şubelerine giderek T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası, ad soyad/unvan bilgileri ve “kira ödemesi” açıklamasıyla kiraya verenin hesabına yatırması durumunda da tevsik yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır.

Ceza uygulaması

MADDE 3- (1) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinde yer alan hüküm uyarınca, 213 sayılı Kanunun mükerrer 257 nci maddesiyle getirilen zorunluluklara uymayanlara özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir.

(2) Anılan madde uyarınca, bu Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanların her birine, her bir işlem için 28/7/2024 tarihli ve 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 13 üncü maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

– Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 Türk lirasından,

– İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 Türk lirasından,

– Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 5.000 Türk lirasından,

az olmamak üzere işleme konu tutarın %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.

(3) Ancak, bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon Türk lirasını geçemez.

(4) Tevsik zorunluluğuna aykırı bir şekilde ödeme yapanların; durumu, ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, ödemede bulunan adına bu düzenleme uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmez.

(5) Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanlar için asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan tutarlar ile ceza miktarları her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Kanun uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır.

Örnek 1: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (A), sahibi olduğu gayrimenkulünü, 2024 yılında mükellefiyeti bulunmayan (B)’ye konut olarak kiraya vermiş olup konutun aylık kira bedeli 20.000 TL’dir.

Yapılan araştırmalar sonucunda, 2024 yılı Kasım ayına ait kira bedelinin elden ödendiği tespit edilmiştir.

Bu durumda, elden yapılan kira ödemesi nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, gayrimenkul sermaye iradı yönünden mükellefiyeti bulunan kiraya veren (A) ve mükellefiyeti bulunmayan kiracı (B)’ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; elden tahsil edilen ve ödenen 20.000 TL kira tutarı için bu tutarın %10’u oranında hesaplanan (20.000 TLx0,10=) 2.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL’nin altında kaldığından, (A) ve (B)’ye ayrı ayrı Kasım ayı için (1×5.000=) 5.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Kiracı (B)’nin; ödemenin tevsik zorunluluğuna uymadan yapıldığını, ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi durumunda ise kiracı (B)’ye özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.

Örnek 2: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (C), sahibi olduğu gayrimenkulünü 15/10/2024 tarihinden itibaren vergi mükellefi olmayan (D)’ye aylık 25.000 TL’ye konut olarak kiraya vermiştir.

Yapılan araştırmalar sonucunda, 2024 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ait kira bedellerinin 10.000 TL’sinin banka aracılığıyla, kalan 15.000 TL’sinin ise elden ödendiği tespit edilmiştir.

Bu durumda, elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren (C) ile kiracı (D)’ye, her bir işlem için 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil edilen ve ödenen 15.000 TL kira tutarı için bu tutarın %10’u oranında hesaplanan (15.000 TLx0,10=) 1.500 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL’nin altında kaldığından, (C) ve (D)’ye ayrı ayrı Ekim, Kasım ve Aralık ayları için (3×5.000=) 15.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Aynı durumun 2025 ve sonraki yıllarda da devam etmesi halinde, bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacaktır.

Örnek 3: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (E) sahibi olduğu gayrimenkulünü, 2024 yılında serbest meslek kazancı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (F)’ye konut olarak aylık 25.000 TL’ye kiraya vermiştir. Serbest meslek erbabı (F), kiraladığı konutu mesleki faaliyetinden bağımsız olarak ikamet amaçlı olarak kullanmaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda, kiracı (F)’nin 2024 yılı Kasım, Aralık aylarına ilişkin kira bedellerini elden ödediği tespit edilmiştir.

Bu durumda, kirayı elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren (E) ve kiracı (F)’ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, kirayı elden tahsil edilen ve ödenen 25.000 TL kira tutarı için bu tutarın %10’u oranında hesaplanan (25.000 TLx0,10=) 2.500 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL’nin altında kaldığından, (E) ve (F)’ye ayrı ayrı Kasım ve Aralık ayları için (2×5.000=) 10.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Örnek 4: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (G) ve (H)’nin, %50 hisse nispetinde sahibi oldukları gayrimenkul, 2024 yılında ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan ve bilanço esasına göre defter tutan (I)’ya iş yeri olarak aylık 40.000 TL’ye kiraya verilmiştir.

Yapılan araştırmalar sonucunda, kiracı (I)’nın 2024 yılı Ekim, Kasım aylarına ilişkin kira bedellerini elden ödediği tespit edilmiştir.

Bu durumda, kirayı elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, gayrimenkul sermaye iradı yönünden mükellefiyeti bulunan kiraya veren (G) ve (H)’ye ayrı ayrı olmak üzere 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre, ticari kazanç mükellefi (I)’ya ise 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; kiraya veren (G) ve (H)’ye, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, hisseleri nispetinde kirayı elden tahsil ettikleri 20.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (20.000 TLx0,10=) 2.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL’nin altında kaldığından, toplamda iki ay için (2×5.000=) 10.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Kiracı (I)’ya, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden ödediği 40.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (40.000 TLx0,10=) 4.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı 20.000 TL’nin altında kaldığından, toplamda iki ay için (2×20.000=) 40.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Kiracı (I) tarafından, kira bedelinin tamamının hissedarlardan herhangi birine bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi durumunda ise hem kiraya verenler hem de kiracı tarafından tevsik yükümlülüğünün yerine getirildiği kabul edilecektir.

Örnek 5: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan ve gelir vergisine ilişkin başka bir faaliyeti bulunmayan (İ)’ye ait olan gayrimenkul, 2024 yılının Ekim ayından itibaren 30.000 TL’ye iş yeri olarak ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan ve bilanço esasına göre defter tutan (J)’ye kiraya verilmiştir.

Yapılan araştırmalar sonucunda, kiracı (J)’nin, 2024 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin kira bedellerinin 10.000 TL’sini banka aracılığıyla, kalan 20.000 TL’sini ise kirayı elden ödediği tespit edilmiştir.

Bu durumda, elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren (İ)’ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre, ticari kazanç mükellefi kiracı (J)’ye ise 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; kiraya veren (İ)’ye, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil ettiği 20.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (20.000 TLx0,10=) 2.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL’nin altında kaldığından toplamda üç ay için (3×5.000=) 15.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Kiracı (J)’ye, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, kirayı elden ödediği 20.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (20.000 TLx0,10=) 2.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı 20.000 TL’nin altında kaldığından toplamda üç ay için (3×20.000=) 60.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Aynı durumun 2025 ve sonraki yıllarda da devam etmesi halinde, bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacaktır.

Örnek 6: Bilanço esasına göre defter tutan ticari kazanç mükellefi (K), ticari işletmesine kayıtlı gayrimenkulü, 2024 yılının Ekim ayından itibaren 350.000 TL’ye iş yeri olarak (L) A.Ş.’ye kiraya vermiştir.

Yapılan araştırmalar sonucunda, kiracı (L) A.Ş.’nin, 2024 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin kira bedellerinin 100.000 TL’sini banka aracılığıyla, kalan 250.000 TL’sini ise elden ödediği tespit edilmiştir.

Bu durumda, kirayı elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren (K)’ye ve kiracı (L) A.Ş.’ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; kiraya veren (K) ve kiracı (L) A.Ş.’ye, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, kirayı elden ödenen ve tahsil edilen 250.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (250.000 TLx0,10=) 25.000 TL ceza tutarı, asgari ceza tutarı 20.000 TL’nin üzerinde olduğundan, toplamda üç ay için (3×25.000=) 75.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Aynı durumun 2025 ve sonraki yıllarda da devam etmesi halinde, bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacaktır.

Örnek 7: Sahibi olduğu konutu kısa süreli olarak günlük, haftalık veya aylık olarak kiraya veren ve bu faaliyeti nedeniyle işletme hesabı esasına göre defter tutan ticari kazanç mükellefi (M), 2024 yılının Ekim ayında on beşer günlük konaklayan müşterileri (N) ve (O)’nun her birinden 60.000 TL hizmet bedelini peşin olarak elden tahsil etmiştir.

Bu durumda, kirayı elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren ticari kazanç mükellefi (M)’ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre, müşteri (N) ve (O)’ya ise ayrı ayrı olmak üzere 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna göre; kiraya veren (M)’ye, her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil ettiği 60.000 TL kira tutarlarının %10’u oranında hesaplanan (60.000 TLx0,10=) 6.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı 10.000 TL’nin altında kaldığından toplamda iki işlem için (2×10.000=) 20.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Müşteri (N) ve (O)’nun her birine ise elden ödedikleri 60.000 TL kira tutarının %10’u olarak hesaplanan ve asgari ceza tutarı üzerinde kalan (60.000 TLx0,10=) 6.000 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

(6) Tevsik yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeni ile adına ceza kesilen mükellefler, 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesinde ve “Uzlaşma” başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan ilgili hükümlerden faydalanabileceklerdir.

Yürürlükten kaldırılan tebliğ

MADDE 4- (1) 29/7/2008 tarihli ve 26951 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 268) yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 5- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 6- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.