İDARİ DAVA NASIL AÇILIR?

İdari dava nasıl açılır? İdari dava, idarenin hukuka aykırı işlemlerine karşı vatandaşların yetkili ve görevli idare mahkemesine verecekleri yazılı dilekçe ile açılır. İdari dava, idarenin hukuka uygun hareket etmesini sağlamaya yönelik açılabilen bir davadır. İdarenin keyfi uygulamalarının önlenmesi amacını taşır. İdari dava, idarenin kamu gücünü kullanarak gerçekleştirdiği hukuka aykırı işlemlere veya eylemlere karşı bireylerin hak arama amacıyla açtığı dava türüdür.

İDARİ DAVA NEDİR?

İdari dava, idarenin kamu gücünü kullanarak tesis ettiği eylem ve işlemlere karşı açılan davadır. Bu dava, idarenin tek taraflı bir şekilde hukuka aykırı işlem tesis etmesi veya kişilerin haklarını ihlal eden bir eylemde bulunması yahut idari sözleşme tarafları arasında uyuşmazlık çıkması durumunda idareye karşı idari yargı yolunda açılır. İdari dava türleri; tam yargı davaları, iptal davaları ve idari sözleşmelerden doğan davalardır.

İDARİ DAVA TÜRLERİ NELERDİR?

1. Tam Yargı Davası

Tam yargı davası; idari işlem, eylem veya sözleşme nedeniyle hakkı doğrudan ihlal edilen kişi tarafından hakkın yerine getirilmesi nedeniyle açılan davadır. Tam yargı davası ile hakkı ihlal edilen kişi, idarenin eylem veya işlemlerinden doğan zararları tazmin etmesini talep eder.  Bu yönüyle tam yargı davası, idareye açılan bir tazminat davasıdır. Tam yargı davası ile talep edilen zarar tazmininin esas dayanağını Anayasa’nın 125. maddesi oluşturmaktadır. Bu maddenin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları tazmin etme yükümlülüğü kabul edilmiştir.

Tam yargı davasında amaç, idarenin eylem ve işlemlerinden doğan zararın tazmini veya giderilmesidir. Bu nedenle bu davanın açılabilmesi için öncelikle bir idari eylem veya işlem söz konusu olmalıdır ve bu eylem veya işlemden dolayı kişinin bir hakkı ihlal edilmiş olmalıdır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) madde 2 hükmünde yer alan tanıma göre tam yargı davası açılabilmesi için;

• Bir idari eylem veya işlem söz konusu olmalı
• Kişinin bu idari eylem veya işlem nedeniyle kişisel bir hakkı doğrudan ihlal edilmiş olmalı

“Hak İhlali” Şartı Aranır

Tam yargı davasının açılabilmesi için gerekli şart, hak ihlalidir. Davayı açan kişinin kişisel bir hakkının doğrudan ihlal edilmiş olması gerekir. Yani kişinin ilgili idari eylem ve işlem dolayısıyla doğrudan etkilenmesi ve zarar görmesi gerekir.

Hak İhlalinin Doğrudan Olması Gerekir

Hak ihlalinin meydana gelmesi için söz konusu hak ihlalinin bizzat ve dolaysız olması gerekir. Bunun için başka bir idari eylem veya işlemin araya girmemiş olması gerekir.

2. İptal Davası

İptal davası, idari dava türlerinden en çok görülen davadır. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde yapılan tanıma göre iptal davası; idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu veya amaç bakımından hukuka aykırı olduğu iddiasıyla, açılır. İptal davası, idari işlemin hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini, dolayısıyla da işlemin etkilerini ortadan kaldırmayı amaçlar, bu yönüyle geçmişe etkili bir davadır. İptal davasının konusu, idarenin tek taraflı olarak tesis ettiği idari işlemlerdir. Davacı ise bu işlem dolayısıyla menfaati ihlal edilen kişidir.

Menfaat İhlali Şartı

İptal davasını ancak işlem dolayısıyla menfaati ihlal edilen kişiler açabilir. Menfaat ihlali, hak ihlalinden ziyade kişinin çıkarlarının olumsuz etkilenmesi anlamına gelir. Tam yargı davasının açılabilmesi için kişisel hak ihlali şartı aranırken iptal davasının açılabilmesi için menfaat ihlali yeterlidir.

İptal davası, kamu düzenine ilişkin bir davadır. Kamu düzenine ilişkin olmasının sonucu olarak kişinin iptal davası açma hakkından feragat etmesi, önceden böyle bir haktan vazgeçmesi mümkün değildir. Bununla birlikte yargılama sırasında, idari işlemin hukuka aykırı olup olmadığı hâkim tarafından re’sen incelenecektir. İptal davasının diğer bir özelliği ise, idarenin düzenleyici işlemleri için verilen iptal kararının, yalnızca davanın tarafı için değil, herkes için geçerli olmasıdır. Örneğin bir belediyenin şehrin belirli bölgelerinde gürültü seviyesine dair kısıtlamalar getirme konusunda çıkardığı bir yönetmelik, bazı işletmelerin faaliyetlerini olumsuz etkiler.

Bir işletme sahibi, bu yönetmeliğin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla iptal davası açar. Mahkeme, yönetmeliğin hukuka aykırı olduğuna karar verip yönetmelik için iptal kararı verirse, bu iptal kararı yalnızca davayı açan işletme için değil, o yönetmeliğe tabi olan tüm işletmeler ve kişiler için geçerli olur. Yani, yönetmelik herkes için geçersiz hale gelir.

İptal davasında yargılama sonucunda iptal kararı verilmişse, idari işlem tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkar. İşlem, hiç yapılmamış sayılır.

3. İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar

İdari sözleşmelerden doğan davalar, kamu hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla yapılan idari sözleşmeler nedeniyle taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların çözümüne yönelik davalardır. 2577 sayılı Kanun ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi amacıyla yapılan her türlü idari sözleşmelerin tarafları arasında çıkan uyuşmazlıkların, idari dava şeklinde görüleceği kabul edilmiştir. İdari sözleşmelerin tarafları arasında çıkan uyuşmazlıklar ayrı bir dava türü olarak değil, bazı hallerde iptal davası şeklinde, bazı hallerde tam yargı davası şeklinde görülür.

İdarenin yaptığı her türlü sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklar, idari dava olarak nitelendirilemez. İdarenin yaptığı sözleşmeler, sözleşmenin konusu ve sözleşmede idarenin sahip olduğu yetkilere göre “idari sözleşmeler” ve “idarenin özel hukuk sözleşmeleri” olarak ikiye ayrılır. İdarenin yaptığı sözleşmelerden çıkan uyuşmazlıkların idari dava olarak görülebilmesi için bu sözleşmenin idari sözleşme niteliğinde olması gerekir. İdarenin özel hukuk sözleşmeleri, adli yargının konusudur.

İdari sözleşmeler ile idarenin özel hukuk sözleşmeleri arasındaki farklar;

• İdari sözleşmelere taraf olan idare, kamu gücünü ve yetkilerini kullanarak sözleşmenin diğer tarafına göre daha üstün bir konumda yer alır. Ancak idare, bir özel hukuk sözleşmesinde diğer taraf ile eşit gibi davranır ve özel yetkilerini kullanmaz.
• İdarenin özel hukuk sözleşmelerinde, sözleşmenin yapılmasına kadar olan aşama, kamu hukukuna tabidir bu nedenle bu aşamada çıkan uyuşmazlık idari yargının görev alanına girer. Ancak sonraki aşamalar, özel hukuk kurallarına tabidir. İdari sözleşmeler ise tamamen kamu hukuku kurallarına tabidir.
• İdarenin özel hukuk sözleşmeleri genellikle, mal alım-satım, taşıma, abonmanlık işleri, taşıma işleri gibi konulardan oluşur. İdari sözleşmelerin konusu ise sürekli bir kamu hizmetinin yürütülmesidir.

O halde bir sözleşmenin idari sözleşme sayılabilmesi için gereken nitelikler:

• Sözleşmenin taraflarından biri idare olmalıdır.
• Sözleşme, bir kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla kamu yararı gözetilerek yapılmış olmalıdır.
• Sözleşme ile idareye üstün yetkiler tanınmış olmalıdır.

İdari sözleşmelerin tarafları arasında çıkan uyuşmazlıklar ayrı bir dava türü olarak değil, bazı hallerde iptal davası şeklinde, bazı hallerde tam yargı davası şeklinde görülür.

İdarenin sözleşme öncesi yaptığı işlemler, iptal davası konusunu oluşturur. Örneğin, idarenin sözleşme yapacağı tarafı belirleme sürecinde (ihale) yaptığı işlemler, aldığı kararlar, sözleşme öncesi yapılan işlemlerdir. Bu işlemlerin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla iptal davası açılabilir. Bu işlemler hakkında verilen iptal kararı, sözleşmenin yapılmasına engel olur.

Sözleşmenin uygulanması amacıyla yapılan işlemler, bazen iptal davası bazen tam yargı davası konusunu oluşturur.

İptal Davasına Konu Olan İşlemler:

• Sözleşmenin Feshi Kararı: İdare tarafından tek taraflı olarak verilen fesih kararları, sözleşmenin diğer tarafınca iptal davasına konu edilebilir. Bu durumda davacı, fesih kararının hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini talep eder.
• Sözleşme Hükümlerinde Tek Taraflı Değişiklik: İdarenin sözleşme hükümlerinde tek taraflı yaptığı değişiklikler, diğer tarafça iptal edilmesi talebiyle dava konusu yapılabilir. İptal davası sonucunda, hukuka aykırı değişiklik geçmişe dönük olarak ortadan kaldırılır.
• Sözleşmenin Yürütülmesini Etkileyen Dış Kararlar: Sözleşmenin yürütülmesini doğrudan etkileyen, ancak sözleşme dışı alınan idari kararlar da iptal davasına konu olabilir. Örneğin, sözleşme süresinin sonunda alınan yenilememe kararı veya sürenin uzatılmamasına ilişkin kararlar iptal davası ile yargıya taşınabilir.
• Başvurunun Reddedilmesi: İdari sözleşmenin hükümlerinin değiştirilmesi amacıyla yapılan başvuruların idare tarafından reddedilmesi durumunda, bu reddetme işlemi iptal davasına konu edilebilir.

Tam Yargı Davasına Konu Olan İşlemler:

• Zararların Tazmini: Sözleşmeden kaynaklanan zararların tazmini için açılan davalar tam yargı davası kapsamına girer. Davacı, idareden zararların karşılanmasını talep eder.

idari dava türleri

İDARİ DAVA HANGİ DURUMLARDA AÇILIR?

İdari dava, idarenin kamu gücünü kullanarak tesis ettiği hukuka aykırı işlemler, eylemler veya idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar nedeniyle açılır. İdarenin kararları, uygulamaları ya da sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle kişilerin hak ve menfaatlerinin ihlal edilmesi durumunda idari dava açılabilir.

İdari davaların açılabileceği başlıca durumlar şu şekildedir:

İdari işlemlerle ilgili uyuşmazlıklar: İdarenin yaptığı bir atama kararı, bir kamu görevlisine verilen disiplin cezası, ruhsatların iptali gibi işlemlerin hukuka aykırı olması durumunda idari dava açılabilir. Örneğin, bir kamu görevlisinin haksız yere görevden alınması ya da disiplin cezası verilmesi gibi durumlar bu kapsama girer.

İdarenin eylemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar: İdarenin bir eylemi nedeniyle kişilerin malvarlığına veya kişisel haklarına zarar vermesi durumunda tam yargı davası açılabilir. Örneğin, kamulaştırma işlemi sırasında mülk sahiplerine zarar verilmesi veya bir kamu hizmetinin hatalı yürütülmesi sonucu mağduriyet yaşanması durumlarında tazminat talebi için idari dava açılabilir.

İdari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar: Kamu hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla yapılan idari sözleşmelere aykırılık nedeniyle de idari dava açılabilir.

Vergi uyuşmazlıkları: Vergi daireleri tarafından haksız ya da yanlış şekilde tahakkuk ettirilen vergi, resim, harç ve cezalar için vergi mahkemelerinde idari dava açılabilir. Örneğin, bir vergi mükellefi, haksız bir vergi cezasına maruz kalması durumunda bu cezaya karşı vergi mahkemelerinde iptal davası açabilir.

İDARİ DAVA HANGİ MAHKEMELERDE AÇILIR?

İdari davalar, uyuşmazlığın türüne ve niteliğine göre farklı mahkemelerde açılır. İdari davalar, idare mahkemeleri, vergi mahkemeleri ve Danıştay’da görülür. Hangi mahkemenin hangi davada görevli olduğu, dava konusuna ve idari işlemin türüne bağlıdır.

İdare Mahkemeleri: İdare mahkemeleri, genel görevli ilk derece mahkemeleridir. İdari işlemlerden kaynaklanan davaların büyük çoğunluğu idare mahkemelerinde açılır. İptal ve tam yargı davalarının genel yetkili mahkemesi idare mahkemeleridir. İdarenin eylem ve işlemlerinden doğan hak ihlallerinden doğan zarar tazmini talepleri, idarenin işlemlerine karşı açılan iptal davaları ve idari sözleşmelerden doğan davalar idare mahkemelerinde görülür. Danıştay ve vergi mahkemelerinin görev alanına girmeyen, adli yargıda çözümlenemeyen her türlü idari uyuşmazlık, idare mahkemelerinde görülür.

Vergi Mahkemeleri: Vergi mahkemeleri, idari davalara özel görevli ilk derece mahkemesi olarak bakar. Vergi yükümlülükleri ve mali yükümlülüklerden kaynaklanan uyuşmazlıklar vergi mahkemelerinde çözümlenir. Örneğin, vergi cezaları, vergi tahakkukları veya idarenin mali işlemlerine karşı açılacak davalar vergi mahkemelerinin görev alanına girer.

Danıştay: Danıştay, bazı davalarda ilk derece mahkemesi olarak görev yapar. Bu bakımdan Danıştay, özel görevli ilk derece mahkemesidir. Özel kanunlarda belirlenen yüksek düzeydeki idari işlemler ve düzenleyici işlemler Danıştay’ın görev alanına girer. Aynı zamanda, Danıştay, idari yargı mercilerinin verdiği kararlar için temyiz mercii olarak görev yapar.

Bölge idare mahkemesi ise, idari davalarda istinaf incelemesi yapan ikinci derece mahkemedir; bölge idare mahkemesi ilk derece mahkemesi olarak görevli değildir. Bu nedenle, ilk derece mahkemesi sıfatıyla idari dava doğrudan bölge idare mahkemesinde açılamaz.

İDARİ DAVA NASIL AÇILIR?

İdari dava açmak öncelikle davanın konusuna göre yetkili ve görevli mahkeme belirlenir. Daha sonra idari dava dilekçesi hazırlanır ve idari dava dilekçesine gerekli belgeler eklenir. Dilekçe ve belgeler mahkemeye sunulur, gerekli harç ve masraflar da ödendikten sonra idari dava açılmış olur.

1. Yetkili ve Görevli Mahkemenin Belirlenmesi: Davanın konusuna ve niteliğine göre yetkili ve görevli mahkeme belirmelidir. İdari işlemlerle veya eylemlerle ilgili davalar genel olarak idare mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıkları ise vergi mahkemelerinde görülür. Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak görev yaptığı davalar ise, özel kanunlarda belirlenmiştir.
2. İdari dava Dilekçesinin Hazırlanması: İdari Yargılama Usulü Kanunu’na (İYUK) uygun bir dilekçe hazırlanır.
3. Gerekli Belgelerin Dilekçeye Eklenmesi: İdari işlem veya eyleme ait belgeler (tebliğ belgesi, idari işlem yazılı bildirim tarihi), deliller (raporlar, tutanaklar, ihbarnameler vb.), dava vekil aracılığıyla dava açılıyorsa vekâletname de dava dilekçesi ile mahkemeye verilir.
4. İdari dava Dilekçesinin Mahkemeye Verilmesi: Dava dilekçesi ve ekleri, davanın görüleceği mahkemeye verilir. Davacı, başka bir yerde bulunuyorsa dilekçeyi bulunduğu yerdeki idare veya vergi mahkemesine, bu mahkemeler yoksa asliye hukuk hâkimliğine verilir. Yurt dışındaki davacılar ise dilekçeyi Türkiye’ye gönderilmek üzere Türk konsolosluklarına teslim edebilir. Dava, UYAP üzerinden de açılabilir.
5. Harç ve Masrafların Ödenmesi: Dava dilekçesi mahkemeye verilirken davacıdan gerekli posta ve harç ücretleri alınır. Harç veya posta ücreti verilmeden kesinlikle dava açılamaz. Bu nedenle harç ve posta ücretlerinin eksiksiz verilmesi gerekir. Harç veya posta ücreti eksik verilmesine rağmen dava açılmışsa 30 gün içinde eksik kısmın tamamlanması hususu davacıya tebliğ edilir. Tebligata rağmen talep edilen husus yine yerine getirilmezse bildirim tekrar yapılır. Buna rağmen eksik kalan kısım tamamlanmazsa davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.

İDARİ DAVA NASIL AÇILIR

İDARİ DAVA AÇMADA YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

İdari davalar, yetkili ve görevi mahkemelerde açılır. Mahkemenin görevli olması kuralı, bir davanın konusu ve niteliğine göre hangi tür mahkemenin o davaya bakacağını belirler. İdari davalar bakımından görevli mahkemeler; idare mahkemeleri, vergi mahkemeleri ve Danıştay’dır. İdari işlem ve eylemlerle ilgili davalar genel olarak idare mahkemelerinde görülür. Ancak bu idari eylem veya işlemler vergiye ilişkin ise vergi uyuşmazlıkları vergi mahkemelerinde görülür. Danıştay ise bazı davalarda ilk derece mahkemesi, bazı davalarda ise temyiz olarak görev yapar. Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak karara bağladığı bazı davalar Danıştay Kanunu’nda belirlenmiştir. Buna göre Danıştay, ilk derece mahkemesi olarak,

1. Cumhurbaşkanı kararlarına
2. Cumhurbaşkanınca çıkarılan düzenleyici işlemlere
3. Bakanlıklar, kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ülke genelinde uygulanacak düzenleyici işlemlere
4. Danıştay İdari Dairesi’nce veya Danıştay İşler Kurulu’nca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere

karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarına bakar. Ayrıca tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleriyle ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davalara bakar. Danıştay Kanunu dışında Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak karara bağlayacağı idari davalar, özel kanunlarda da düzenlenmiştir.

Görevli mahkeme, davanın konusu ve niteliğine göre belirlenirken yetkili mahkeme, coğrafi olarak davanın hangi bölgedeki mahkemede görüleceğini belirler. Bir mahkemenin yetkili olması demek, davanın yer bakımından o mahkemeye sunulması gerektiğini ifade eder.  Görevli mahkeme dava konusuna göre belirlenirken, yetkili mahkeme dava yerinin coğrafi sınırlarına göre belirlenir. Yetkili mahkeme, idari davalarda genel olarak idari eylem ve işlemin gerçekleştiği yerdeki mahkemedir. Ancak bazı özel durumlarda yetkili mahkeme, değişebilmektedir.

• Kamu görevlileri ile ilgili davalarda, kamu görevlisinin görev yaptığı yer mahkemesi yetkilidir. (İYUK m.33)
• Taşınmaz mallara ilişkin davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. (İYUK m.34)
• Taşınır mallara ilişkin davalarda taşınırın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. (İYUK m.35)
• Tam yargı davalarında idarenin eyleminin veya işleminin gerçekleştiği yer mahkemesi veya davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. (İYUK m.36.)
• Vergi uyuşmazlıklarında işlemin yapıldığı vergi dairesinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. (İYUK m.37)

İdari davanın açılabilmesi için yetkili ve görevli mahkeme belirlendikten sonra bir idari dava dilekçesi yazılmalıdır. İdari dava dilekçesi ile idari dava açılır.

İDARİ DAVA DİLEKÇESİ NASIL YAZILIR?

İdari dava dilekçesi, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda (İYUK) belirtilen şekil şartlarına uygun olarak yazılmalıdır. İdari dava, Danıştay veya görevli mahkeme başkanlıklarına hitaben yazılmış idari dava dilekçesiyle açılır. Danıştay’ın ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakacağı bir dava açılmışsa dava dilekçesi Danıştay Başkanlığına hitaben yazılır, ayrıca daire numarası yazılmasına gerek yoktur. İdare ve vergi mahkemelerinin de birden fazla olduğu yerlerde mahkeme numarasının belirtilmesine gerek yoktur.

Dilekçelerde yer alması gereken hususlar İYUK’ta sayılmıştır. Buna göre idari dava dilekçesinde yer alması noktalar şunlardır:

1. Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
2. Davanın konusu ve sebepleri
3. Deliller
4. Dava konusu idari işlemin yazılı bildirim tarihi (Yazılı bildirim yapılmamışsa idari işlem nasıl öğrenildiyse idari işlemin öğrenildiği tarih eklenmelidir.)
5. Uyuşmazlık konusu miktar Türk lirası cinsinden (Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalar ve tam yargı davalarında)
6. Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi(türü) ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası
7. Millî Savunma Bakanlığı kadrolarında çalışan kamu görevlileri ile 7179 sayılı Askeralma Kanunu kapsamında askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaş ve erleri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklar söz konusu ise ayrıca sicili, varsa sınıfı ve rütbesi
8. Dava vekil tarafından açılıyorsa dilekçe ekinde vekâletname
9. Temsilciler arafından açılan davalarda temsile ilişkin belgeler

Dördüncü maddeyle ilgili olarak, idareye yapılan ve talep içeren başvurular idare tarafından zımnen (cevap vermemek suretiyle) reddedilmişse ve bu redde karşı iptal davası açılacak ise idareye başvuru tarihi dava dilekçesinde belirtilir ve idarenin bu başvuruyu zımnen reddettiği yazılır.

Dava dilekçesinde yukarıdaki unsurlar mutlaka yer almalıdır. Bu hususların dilekçede yer almaması halinde dilekçe ret kararı verilir. Dilekçe ret kararından sonra ilgili eksiklikler süresi içinde tamamlanırsa dava dilekçesi yeniden mahkemeye sunulabilir. Bu süre 30 gündür. Ancak yeniden verilen dilekçede de eksiklikler mevcutsa dava reddedilir.

İDARİ DAVA DİLEKÇESİ NEREYE VERİLİR?

İdari dava dilekçesinin nereye verileceği hususu İYUK madde 4 hükmünde düzenlenmiştir. Buna göre, idari dava dilekçesi, idari davanın görüleceği mahkemeye verilir. Dava Danıştay’da görülecekse dilekçe Danıştay’a, idare veya vergi mahkemelerinde görülecekse idari dava dilekçesi o mahkemelere verilir. Eğer davacı, davanın görüleceği yerden başka bir yerde bulunuyorsa dilekçeyi bulunduğu yerdeki idare veya vergi mahkemelerine verebilir. Davacının dilekçeyi verdiği mahkeme, ilgili dilekçeyi yetkili mahkemeye gönderir. Davacının bulunduğu yerde idare veya vergi mahkemesi de bulunmuyorsa dava dilekçesi o yerdeki asliye hukuk hâkimliklerine verilebilir. Davacı yabancı bir ülkede ise dava dilekçesini veya diğer dilekçeleri, Türkiye’ye gönderilmek üzere Türk konsolosluklarına verebilir.

İdari dava dilekçesi, doğrudan yetkili mahkemeye değil, yetkili mahkemeye gönderilmek üzere başka bir mahkemeye verilmişse dava, dilekçenin bu mahkemelerin kaydına girdiği anda açılmış olur.

İdari dava, UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) üzerinden elektronik ortamda da açılabilir. UYAP üzerinden dava açabilmek için, davacının elektronik imzaya sahip olması gerekir. Öncelikle, bilgisayar ya da mobil cihaz üzerinden UYAP’a giriş yapılır, dava dilekçesi ve ekleri sisteme yüklenir. Dava harç ve masrafları da kredi kartı ile ödenebilir. Dava esas numarası ve davanın hangi mahkemede görüleceği UYAP sistemi tarafından davacıya bildirilir. Böylelikle mahkemeye gitmeden, idari dava süreci elektronik ortamda açılabilir.

İDARİ DAVA NASIL AÇILIR

İDARİ DAVA AÇARKEN GEREKEN BELGELER NELERDİR?

İdari dava açmak için gerekli belgeler şunlardır:

1. İdari Dava Dilekçesi: İdari Yargılama Usulü Kanunu’na uygun olarak hazırlanmış, yetkili ve görevli mahkemeye hitaben yazılmış idari dava dilekçesi gerekir.
2. İlgili İdari İşlem veya Eyleme Ait Belgeler: İdari davanın konusu olan idari işlemin tebliğ edildiği tarih, tebliğ belgesi ya da yazılı bildirimle ilgili belgeler de eklenmelidir.
3. Deliller: Davanın dayandığı tüm deliller (raporlar, ihbarnameler, tutanaklar, makbuzlar vb.) eklenmelidir.
4. Vekâletname: Dava vekil aracılığıyla açılıyorsa vekilin yetkisini gösteren vekâletname eklenmelidir.
5. Temsil Belgeleri: Eğer dava bir temsilci tarafından açılıyorsa, temsile ilişkin belgeler de yer almalıdır.
6. Vergi Davalarında Gerekli Bilgiler: Vergi davalarında, verginin türü, yılı, tebliğ tarihi ve ihbarname; varsa mükellef hesap numarası gösterilmelidir.
7. Mali Belgeler: Dava harç ve masraflarının ödendiğine dair makbuzlar eklenmelidir.

İDARİ DAVA AÇMANIN SÜRESİ

İdari dava açma süresi davanın görüleceği mahkemeye göre farklılık gösterir. Vergi mahkemelerinde idari dava açma süresi 30 gündür. Bu 30 günlük süre, tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın; tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin; tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin; tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı ve idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği tarihi izleyen günden itibaren başlar.

Özel kanunlarda farklı bir süre öngörülmediği takdirde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde dava açma süresi 60 gündür. Bu süre idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihten itibaren başlar.

İlan edilmesi gereken düzenleyici işlemlerin konu olduğu davalar için dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar.

Adresleri belli olmayan kişilere, özel kanunlarındaki düzenlemelere göre ilan yoluyla bildirim yapıldığında, eğer özel kanunda aksi bir hüküm yoksa, süre son ilan tarihinden itibaren başlayan günün ardından 15 gün geçtikten sonra işlemeye başlar.

İDARİ DAVA AÇMADA AVUKAT TUTMAK ZORUNLU MU?

İdari dava açmak için avukat tutma zorunluluğu yoktur. Gerçek kişiler davalarını bizzat kendileri, tüzel kişiler ise yetkili temsilcileri aracılığıyla idari dava açabilir ve yürütebilirler. Ancak, dava sürecinde teknik ve hukuki bilgi gerekliliği bulunduğundan, yapılacak bir hata, davanın reddine veya kaybedilmesine neden olabilir. Bu tür risklerden kaçınmak için uzman bir avukattan profesyonel destek almak faydalı olacaktır. Eğer, maddi durumunuz avukat tutmaya uygun değilse, bulunduğunuz ildeki Baroya başvurarak “Adli Yardım” talebinde bulunma hakkınız vardır. Bu kapsamda davanız için ücretsiz avukat atanmasını talep edebilirsiniz.

E-DEVLETTEN İDARİ DAVA AÇMAK MÜMKÜN MÜ?

E-Devlet üzerinden UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) sistemi kullanarak idari dava açmak mümkündür. Öncelikle, bilgisayar ya da mobil cihaz üzerinden UYAP’a E-devlet şifresi ile giriş yapılır, dava dilekçesi ve ekleri sisteme yüklenir. UYAP üzerinden dava açabilmek için, davacının elektronik imzaya sahip olması gerekir. Dava harç ve masrafları da kredi kartı ile ödenebilir. Dava esas numarası ve davanın hangi mahkemede görüleceği UYAP sistemi tarafından davacıya bildirilir. Böylelikle mahkemeye gitmeden, idari dava süreci elektronik ortamda açılabilir. Ancak UYAP dışında bir sistem kullanarak E-devlet üzerinden idari dava açmak mümkün değildir.

İDARİ DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

Aşağıda örnek bir idari dava dilekçesi yer almaktadır.

İSTANBUL NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞI’NA

Yürütmeyi Durdurma Taleplidir

Davacı: [Davacının Adı, Soyadı ve Adresi]

Vekili: [Varsa Avukatın Adı Soyadı, Adresi]

Davalı: [Dava Açılan İdarenin Adı, Soyadı, Adresi]
[Örnek: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Şehzadebaşı Cad. No:25, Fatih/İstanbul]

DAVA KONUSU:
Davalı idare tarafından [tarihi] tarihinde alınan ve tarafıma tebliğ edilen [işlem numarası] sayılı idari işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması talebidir.

İŞLEM:
Davacı olarak [tarih] tarihinde davalı idareye verdiğim [dilekçe numarası] sayılı dilekçe ile [talebinizi belirtin, örneğin: bir kamusal hizmetin yerine getirilmesi] talep edilmiş olup, davalı idare bu talebimi [tarihi] tarihinde zımnen/red ile yanıtlamıştır. Bu işlemin iptalini talep etmekteyim.

AÇIKLAMALAR:

1. Davalı idare tarafından tesis edilen işlem hukuka aykırı olup, idari işlemin tesisinde yetki, şekil ve sebep yönünden açıkça hukuka aykırılık bulunmaktadır.
2. [Kısa şekilde idari işlemin neden hukuka aykırı olduğunu belirtilir.]

HUKUKİ SEBEPLER:

• Anayasa, İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK), 2577 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat.

DELİLLER:

• [Dilekçe numarası] sayılı dilekçe,
• İdareden gelen [tarihli] yanıt,
• İlgili yazışmalar,
• Her türlü yasal delil.

SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda açıklanan nedenlerle,

1. Davalı idare tarafından tesis edilen [tarihli] ve [numaralı] işlemin iptali,
2. Davalı idareye karşı açılan bu davada, gecikmesi durumunda telafisi imkânsız zararlar doğacağından, İYUK’un 27. maddesi uyarınca yürütmenin durdurulmasına,
3. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı idare üzerine bırakılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.

Tarih: [Tarih]
Davacı: [Adınız Soyadınız]
İmza: [İmzanız]

EKLER:

1. [Dilekçe numarası] sayılı dilekçeniz,
2. Davalı idarenin verdiği yanıt,
3. İlgili belgeler (yazışmalar, raporlar, vb.),
4. Vekâletname (varsa).

HARBİYE HUKUK BÜROSU OLARAK İDARE HUKUKUNA YÖNELİK HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu olarak, idare hukuku alanındaki geniş bilgi birikimimiz ve tecrübeli avukat kadromuzla müvekkillerimize kapsamlı hukuki hizmetler sunmaktayız. İdare hukuku alanında uzmanlaşmış kadromuzla, idarenin hukuka aykırı işlemlerine karşı müvekkillerimizin haklarını savunuyoruz. Müvekkillerimizin hak ve menfaatlerini korumak adına dava süreçlerinin her aşamasında profesyonel destek sağlıyoruz.

idari dava nasıl açılır iletişim

SIKÇA SORULAN SORULAR

İdari dava hangi durumlarda açılır?

İdari dava, idarenin hukuka aykırı bir işlem tesis etmesi, bir eylem gerçekleştirmesi veya idari sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini ihlal etmesi durumlarında açılır. Örneğin, idarenin bir atama kararının hukuka aykırı olması, haksız bir disiplin cezası verilmesi veya bir kamu hizmeti sunumunda eksiklik olması durumlarında idari dava açılabilir.

UYAP’tan idari dava açılabilir mi?

Evet, UYAP sistemi üzerinden idari dava açılabilir. E-Devlet aracılığıyla UYAP sistemine erişerek dava dilekçenizi elektronik ortamda verebilir, gerekli belgeleri yükleyebilirsiniz. Bunun için elektronik imza veya mobil imzaya ihtiyacınız olacaktır.

İdari dava kaç ay sürer?

İdari davaların sonuçlanma süresi, davanın niteliğine ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişir. Genel olarak, bir idari dava ilk derece mahkemesinde yaklaşık 1 yıl sürebilir. Eğer dava istinaf veya temyize giderse, Bölge İdare Mahkemesi’nde ve Danıştay’da süreç toplamda 2-3 yılı bulabilir.

İdari dava açma süresi kaç gündür?

İdari dava açma süresi, idari işlemin tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gündür. Vergi davalarında ise bu süre 30 gündür. Özel kanunlarda dava konusuna göre farklı bir süre de belirlenebilir.

İdari dava açmak için kaç para gerekli?

İdari dava açmak için dava harcı ve giderleri ödenmelidir. İdare ve vergi mahkemelerinde dava açılırken peşin alınan posta giderleri, davanın yürütme veya duruşma talepli olup olmamasına göre değişmektedir. İdari davayı duruşma talep ederek, yahut yürütmenin durdurulmasını talep ederek veya bu taleplerde bulunmayarak açabilirsiniz. Bulunduğunuz taleplere göre ödenmesi gereken posta gideri miktarı değişmektedir.

Buna göre 2024 yılı için idari yargı posta masrafları,

• Yeni Dava Açılış Posta Masrafı 1.200,00 TL
• Yeni Dava (Duruşma İstemli) 1.440,00 TL
• Yeni Dava (Yürütmeyi Durdurma İstemli) 1.680,00 TL
• Yeni Dava (Duruşma ve Yürütmeyi Durdurma İstemli) 1.920,00 TL
• İstinaf/Temyiz Posta Masrafı 600 TL- 800 TL

Posta giderleriyle birlikte harç masraflarının da ödenmesi gerekmektedir.

Buna göre 2024 yılı için idari yargı harç masrafları,

İdare Mahkemesi:

• Başvuru Harcı 427,60 TL
• Karar Harcı 427,60 TL
• Yürütmeyi Durdurma Harcı 704,50 TL
• Delil Tespiti Harcı 704, 50 TL
• Sûret Harcı 22,10 x sayfa sayısı
• Vekâlet Harcı 60, 80 TL
• Keşif Harcı 3.030,30 TL
• Vergi Mahkemesi:
• Başvuru Harcı 427,60 TL
• Sûret Harcı 14, 70 TL
• Vekâlet Harcı 60, 80 TL

Avukat olmadan idari dava açabilir miyim?

Evet, avukat tutma zorunluluğu olmaksızın idari dava açabilirsiniz. Gerçek kişiler kendileri, şirketler ise yetkilileri aracılığıyla idari davalarını açabilir ve takip edebilir.

Bölge İdare Mahkemesi dava açma süresi nedir?

Bölge İdare Mahkemesi, ilk derece mahkemesi olarak idari davalara bakmaz. Bu nedenle bölge idare mahkemesinde dava açılamaz. Ancak, idare ve vergi mahkemelerinde görülen davalar için istinaf başvurusu yapılabilir. İstinaf başvuru süresi, mahkeme kararının tebliğinden itibaren 30 gündür.

                                                                                                                      Işılay Sarıkaya

İDARİ DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ