Günümüzde, kolluk kuvvetleri tarafından sıklıkla yapılan GBT (Genel Bilgi Toplama) sorgulaması, kişilerin adli sicil durumlarını, aranıp aranmadıklarını ve güvenlik açısından risk teşkil edip etmediklerini belirlemek için kullanılan bir sistemdir. Peki, GBT nedir? Kimler hakkında GBT sorgusu yapılır? GBT sorgulaması ne zaman silinir? İşte, GBT hakkında bilinmesi gereken tüm hukuki detaylar…
İÇİNDEKİLER
1. GBT (Genel Bilgi Toplama) Nedir?
📌 GBT, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma tarafından kullanılan bir veri tabanı sistemidir.
📌 GBT sorgulaması sırasında şu bilgiler kontrol edilir:
✔️ Adli sicil kaydı (Sabıka kaydı)
✔️ Hakkında yakalama kararı olup olmadığı
✔️ Gözaltı veya tutuklama kayıtları
✔️ Kesinleşmiş mahkeme kararları
✔️ Hakkında arama, yakalama veya gıyabi tutuklama olup olmadığı
✔️ Terör örgütleriyle bağlantılı olup olmadığı
✔️ Yurtdışı çıkış yasağı olup olmadığı
📌 GBT, sadece kolluk kuvvetleri (polis, jandarma) tarafından görülebilir ve her vatandaş hakkında yapılabilir.
📌 GBT Sorgulama Yetkisi Kimlerde Var?
- Polis ve Jandarma
- Havalimanı, sınır kapısı ve gümrük memurları
- Savcılık ve mahkemeler
2. GBT Sorgulaması Nerelerde Yapılır?
📌 GBT sorgulamaları genellikle şu durumlarda yapılmaktadır:
✔️ Yol Kontrollerinde: Trafik uygulamalarında ve şüpheli durumlarda araç sürücüsü ve yolcuların GBT’si sorgulanabilir.
✔️ Havalimanları ve Gümrüklerde: Yurtdışına çıkacak kişiler hakkında güvenlik kontrolü amacıyla GBT sorgulaması yapılabilir.
✔️ Toplumsal Olaylarda ve Kamu Güvenliği İçin: Büyük çaplı etkinlikler, mitingler ve toplumsal olaylarda GBT kontrolü yapılabilir.
✔️ Adli ve İdari İşlemlerde: Mahkemeler veya savcılıklar tarafından soruşturma ve dava süreçlerinde GBT kayıtları incelenebilir.
✔️ İşe Alımlarda: Bazı kamu ve özel sektör iş ilanlarında, adaylardan GBT kaydının temiz olması talep edilebilir.
📌 GBT sorgulaması sırasında herhangi bir suç kaydınız bulunuyorsa, kolluk kuvvetleri gerekli işlemleri yapmak zorundadır.
3. GBT’de Hangi Bilgiler Çıkar?
📌 GBT kayıtlarında görülebilen bilgiler şunlardır:
✅ Adli Sicil Kaydı → Sabıka kaydı olup olmadığı
✅ Hakkında Arama Kararı → Polis veya mahkemeler tarafından aranıp aranmadığı
✅ Tutuklama ve Hükümlülük Bilgileri → Kesinleşmiş hapis cezası olup olmadığı
✅ Yurtdışı Çıkış Yasağı → Adli veya idari bir yasak olup olmadığı
✅ Güvenlik Kayıtları → Terör suçlarıyla bağlantısı olup olmadığı
📌 GBT, yalnızca resmi makamlar tarafından görüntülenebilir ve vatandaşların doğrudan bu sisteme erişme hakkı yoktur.
📌 Ancak, bireyler kendi adli sicil kaydını e-Devlet üzerinden öğrenebilir.
4. GBT Kaydı Ne Zaman Silinir?
📌 GBT kaydı, adli sicil kaydıyla bağlantılıdır ve belirli şartlar altında silinir.
✔️ Hapis cezası tamamlandığında → Ceza infaz edildikten sonra belirli bir süre içinde sistemden silinir.
✔️ Adli sicil kaydı silindiğinde → Eğer sabıka kaydınız silindiyse, GBT’den de düşmesi gerekir.
✔️ Zamanaşımı süresi dolduğunda → Suçun türüne göre belirlenen süre geçtikten sonra kayıtlar silinir.
✔️ Mahkeme Kararıyla → Haksız veya yanlış kaydedilen bilgiler mahkeme kararıyla silinebilir.
📌 GBT kayıtlarının tamamen silinmesi için Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılabilir.
5. GBT Kaydı Nasıl Sorgulanır?
📌 GBT sorgulaması yalnızca Emniyet, Jandarma ve resmi makamlar tarafından yapılabilir.
📌 Ancak, vatandaşlar kendi adli sicil kayıtlarını şu yöntemlerle sorgulayabilir:
✔️ e-Devlet üzerinden “Adli Sicil Kaydı Sorgulama” hizmeti ile
✔️ Adliye ve savcılıklardan adli sicil kaydı talep ederek
✔️ Emniyet müdürlüğüne başvurarak (GBT sorgulaması için yetkili mercilere başvurmanız gerekmektedir.)
📌 GBT sorgulamasını özel bir kişi veya kurumun yapması yasal değildir.
6. GBT Kaydı Olanlar İşe Girebilir mi?
📌 GBT kaydı olan kişilerin işe girme durumu, işin niteliğine ve adli sicil kaydına bağlıdır.
✔️ Özel sektörde çoğu işveren sabıka kaydı sorgulamaz.
✔️ Kamu kurumlarına girişte, bazı suçlardan mahkum olanlar memur olamaz. (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre)
✔️ Bankacılık, güvenlik, eğitim gibi sektörlerde temiz sabıka kaydı istenebilir.
📌 Eğer sabıka kaydınız iş başvurularınızı etkiliyorsa, sabıka kaydını sildirmek için hukuki yolları araştırabilirsiniz.
7. GBT Sorgulaması Hukuka Aykırı Mıdır?
📌 GBT sorgulaması, hukuki yetkilere sahip olan emniyet ve jandarma tarafından yapıldığı sürece yasaldır.
📌 Ancak, şu durumlarda hukuka aykırılık teşkil edebilir:
❌ Kolluk kuvvetleri tarafından hukuksuz yere sürekli GBT yapılması
❌ Özel şirketler veya bireyler tarafından izinsiz GBT sorgulaması yapılması
❌ Hukuki dayanak olmadan GBT kaydına dayanarak işe alımın engellenmesi
📌 Eğer GBT kaydınızın hukuka aykırı şekilde kullanıldığını düşünüyorsanız, hukuki yollara başvurabilirsiniz.
📌 GBT kayıtlarının düzeltilmesi veya yanlış kayıtlara itiraz etmek için İdare Mahkemesi’ne başvuru yapılabilir.
GBT Nedir Genel Bilgi Toplama Sorgulaması
8. Sonuç: GBT Nedir ve Hangi Bilgileri İçerir?
✅ GBT, Genel Bilgi Toplama sisteminin kısaltmasıdır ve emniyet ile jandarma tarafından kullanılır.
✅ GBT sorgulaması sırasında kişinin adli sicil kaydı, arama kararı, tutukluluk durumu, yurtdışı çıkış yasağı gibi bilgiler kontrol edilir.
✅ GBT sorgulaması genellikle polis kontrolleri, havalimanları ve kamu güvenliği amacıyla yapılır.
✅ GBT kayıtları belirli şartlarda silinebilir ve yanlış kayıtlar için mahkemeye başvurulabilir.
✅ GBT sorgulaması hukuka aykırı şekilde yapıldığında, kişi hukuki yollara başvurabilir.
📌 Eğer GBT kaydınızın hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsanız, bir avukata danışarak haklarınızı öğrenebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için avukata sor hizmetinden faydalanabilirsiniz!