CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI

Cinsiyet değiştirme davasının açılabilmesi için ön koşul olarak cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açılması gerekmektedir. Cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davasından lehe sonuç alınmasının ardından kişi, cinsiyet değiştirme davası açabilecektir.

Cinsiyet değiştirme davası esasen kadının erkeğe veya erkeğin kadına dönüşmesi sonucunu sağlama amacı taşıyan davalardır. Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlemesine yer verilen cinsiyet değiştirme davası açabilmek için belirli şartların oluşmuş olması aranmaktadır. Şartların eksikliği halinde cinsiyet değişikliğine izin davasından olumlu sonuç alınması ve dolayısıyla cinsiyet değiştirme davası açılması mümkün olmayacaktır. Yazımız kapsamında bu konunun detaylarına yer verilecektir.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI NEDİR?

Cinsiyet değiştirme davası, bir kadının erkeğe dönüşmesine ya da bir erkeğin kadına dönüşmesine imkân sağlayacak tıbbi müdahalenin gerçekleştirilmesini sağlayacak davadır. Cinsiyet değiştirme davasından olumlu sonuç alınmadığı sürece cinsiyetini değiştirmek isteyen kadın ya da erkek üzerinde herhangi bir tıbbi müdahalede bulunulması mümkün olmayacaktır. Belirtmek gerekir ki cinsiyet değiştirme davasından çıkan olumlu sonuç olmadan tıbbi müdahale gerçekleştiren doktor bakımından da hukuki ve cezai sorumluluk bulunmaktadır.

Cinsiyet değiştirme davası açılmasına ilişkin hukuki düzenleme Türk Medeni Kanunu’nun 40. Maddesinde yer almaktadır. Buna göre “Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin on sekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu (…) bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır. Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.” Denilmiştir.

Madde metninde de açıkça görüldüğü üzere gerekli koşulların sağlanması üzerine cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açılır. Cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davasından alınan olumlu karar sonrasında cinsiyet değiştirme davası açılabilir. Bu şekilde iki safhalı bir hukuki süreç izlenmesi gerekmektedir. En son raddede de cinsiyet değiştirme davasından çıkan olumlu sonuca göre amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı geçirilmesi mümkün olacaktır.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI Avukata sor (2)

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI ŞARTLARI

Cinsiyet değiştirme davasının açılabilmesi için belirli şartların sağlanması koşul olarak aranmaktadır. Bu şartların ne olduğu ise Türk Medeni Kanunu madde 40 hükmünde açıkça yazılmıştır. Buna göre:

1. Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin on sekiz yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.
2. Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin evli olmaması
3. Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin transseksüel yapıda olması
4. Cinsiyet değiştirmek isteyen kişi bakımından, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunun eğitim ve araştırma hastanesinden alınan resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi

Bu dört koşul, cinsiyet değiştirme davası açılabilmesi için kümülatif olarak aranmaktadır. Bu dört koşulun bir arada bulunması halinde öncelikle cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açılabilecektir. Cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davasından alınan olumlu sonuç doğrultusunda ise cinsiyet değiştirme davası açmak mümkün olacaktır. Tüm mahkeme süreçlerinin olumlu sonuçlanmasından sonra ise cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirilebilecek ve kadın olmak isteyen erkek birey ya da erkek olmak isteyen kadın bireyin istemi yerine getirilmiş olacaktır.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI NASIL AÇILIR?

Cinsiyet değiştirme davasının nasıl açılacağı konusunda ilk olarak bilinmesi gereken konu davanın nerede ve hangi mahkemede açılacağı konusudur. Bu sorunun cevabı, yetkili ve görevli mahkemeyi belirlemekle olur. Cinsiyet değiştirme davası bakımından yetkili mahkeme, davacının yerleşim yeri mahkemesidir. Cinsiyet değiştirme davasında görevli mahkeme ise asliye hukuk mahkemesi olarak kabul edilmektedir.

Bu davada davacının kim olabileceği Türk Medeni Kanun madde 40’ta belirtilmiştir. Buna göre on sekiz yaşını doldurmuş, evli olmayan, transseksüel yapıda olan ve cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğu resmi sağlık kurulu raporuyla belgelenen kişi tarafından cinsiyet değiştirme davası açılabilir.

Cinsiyet değiştirme davasının ilk aşamasında ön koşul olarak cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açılmalıdır. Buradan olumlu karar aldıktan sonra cinsiyet değiştirme davası açılması aşamasına geçilir. Cinsiyet değiştirme davasından da beklenen olumlu sonuç alındıktan sonra cinsiyet değiştirme operasyonu yapmaya uygun bir sağlık kuruluşu tarafından tıbbi operasyon gerçekleştirilecektir. En son raddede ise kişinin nüfusta kayıtlı kimlik kaydının değiştirilmesi süreci gerçekleştirilecektir.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASINDA GEREKLİ BELGELER

Cinsiyet değiştirme davası açabilmek için kümülatif belirli koşulların sağlanması gerekmektedir. Kadın ya da erkek bireyin cinsiyet değiştirme davası açabilmesi için öncelikli olarak cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açması gerekmektedir. Bunun için de on sekiz yaşının doldurulmuş olması, evli olunmaması, transseksüel yapıda olunması gerekmektedir. Bunlara ek olarak bireyin cinsiyet değiştirmesinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunun bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınan resmi sağlık kurulu raporu ile belgelemesi gerekmektedir.

MAHKEME SÜRECİ NASIL İŞLER?

• Cinsiyet değiştirme davası açmak için gerekli dava dilekçesinin mahkemeye sunulmasının ardından mahkeme, eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak bir resmi sağlık kurulu raporu talep etmektedir. Cinsiyet değiştirme davasını açan davacı kadın ya da erkek, psikiyatri kontrolünden geçmelidir ve ruhen bu sürece hazırlıklı olduğunu ve bu süreci talep ettiğini raporuyla göstermek zorundadır.
• Davacı birey önceden aldığı bir sağlık kurulu raporu varsa, hormon tedavisi aldıysa ve buna ilişkin belgeleri ve benzeri belgeleri bulunmaktaysa bunları da mahkemeye sunabilir, mahkemenin nazara alması halinde süreci olumlu etkileme ihtimali bulunmaktadır.
• Mahkemenin talep ettiği gibi bir resmi sağlık kurulu raporu alınması halinde mahkeme dosyayı tüm detaylarıyla inceleyecek ve cinsiyet değişikliğine izin verecektir.

cinsiyet değiştirme davası Online danışmanlık

MAHKEME KARARI SONRASI SÜREÇ

Mahkemenin cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası sonucunda vereceği izin doğrultusunda cinsiyet değiştirme davasını açan kadın ya da erkeğin cinsiyet değişikliğine yönelik tıbbi operasyonlarına başlanması mümkün olacaktır. Belirtmek gerekir ki hukuk sistemimizde cinsiyet değiştirmeye yönelik tıbbi operasyonların gerçekleştirilebilmesi için mahkemeden cinsiyet değiştirme davası doğrultusunda izin alınmış olması zorunludur.

Cinsiyet değiştirme davası sonrasında cinsiyet değişikliğine dair tıbbi operasyon geçiren trans bireyler, genelde bu aşamalardan sonra isim değişikliği yoluna gitmektedir. Bu noktada nüfus kütüklerinde mevcut ismin değiştirilmesine yönelik isim değişikliği davası açmaları gerekecektir. İsim değişikliği davası sonucunda ise trans birey, halihazırda trans kimliğiyle kullandığı ismini ya da seçeceği ismini nüfus kayıtlarına kaydettirebilecektir.

MAHKEME MASRAFLARI VE AVUKATLIK ÜCRETLERİ

Cinsiyet değiştirme davası bakımından mahkeme masrafları kalemlere ayrılmaktadır. Bir mahkemenin masrafının ne kadar tutacağı konusunda net bilgi vermek mümkün olmasa da her davanın açılışında başvurma harcı, gider avansı, vekalet pulu gibi masrafları yatırmak gerekmektedir. Zira bu masrafları yatırmadan bir mahkemede cinsiyet değiştirme davası açmak kural olarak mümkün olmayacaktır.

Bunun dışında avukata ödenecek ücretler, mahkeme masraflarından ayrı olarak ödenmektedir. Bir vekil ile temsil edilmek isteyen kişi, avukatı ile arasında sözleşme yapmak suretiyle ücret konusunda anlaşma sağlamaktadır. Bu noktada avukat ile anlaşılacak avukatlık ücretinin ne kadar olacağı konusunda da net bir miktar belirtmek mümkün değildir. Yalnızca avukatların ücretsiz olarak bir davaya bakmalarının yasal olmadığını belirtmek gerekir. Bu noktada barolar tarafından her adli yıl için çıkartılan avukatlık asgari ücret tarifeleri bulunmaktadır.

Bu tarifelerde belirtilen ücretler öneri mahiyetinde asgari ücretler olup, daha üstü bir ücrette anlaşıp anlaşmamak vekil ile müvekkil arasındaki sözleşmede belirlenebilecektir. Cinsiyet değiştirme davası asliye hukuk mahkemesinde açılması gereken bir dava olduğundan, 2024 yılı İstanbul Barosu Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca asliye hukuk mahkemelerinde açılacak davalar bakımından asgari ücret 30.000,00 TL olarak belirlenmiştir.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

… NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

DAVACI                                 : (Adı- Soyadı- T.C. No.)

(Adres)

VEKİLİ (Varsa)                    : (Adı – Soyadı)

                                               (Adres)

DAVALI                                 : Hasımsız

KONU                                   : Cinsiyet değiştirme davası açma yönündeki taleplerimizi içerir dava dilekçemizdir.

AÇIKLAMALAR                :

Müvekkilim cinsiyet değiştirmek istemektedir. Cinsiyet değiştirme davası açmamızı zorunlu kılan nedenler doğrultusunda işbu dava dilekçesi ile birlikte cinsiyet değiştirme davası açma zorunluluğumuz hasıl olmuştur.

Müvekkilim, nüfus kaydından da açıkça görüleceği üzere, on sekiz yaşını doldurmuş ve medeni hali bekar olan bir kadındır. Müvekkil transseksüel yapıdadır. Nitekim müvekkil açısından cinsiyet değişikliğinin sağlanması ruh sağlığı açısından önem arz etmektedir. Bu doğrultuda deliller arasında da gösterdiğimiz üzere bir eğitim ve araştırma hastanesinden resmi sağlık kurulu raporu da alınmış bulunmaktadır.

Müvekkilin ruhsal sağlığının korunması ve taleplerinin ifa edilebilmesi uğrunda cinsiyet değiştirme davasını açma zorunluluğu hasıl olmuş olup işbu dava dilekçesi yazılmıştır.

HUKUKİ DELİLLER        : Nüfus kaydı, resmi sağlık kurulu raporu, tanık, yemin ve sair her türlü deliller

HUKUKİ SEBEPLER        : TMK ve sair mevzuatla

NETİCE VE TALEP                       : Yukarıda açıklanan ve izah edilen nedenler doğrultusunda cinsiyet değiştirme davamızın kabulüyle cinsiyet değiştirme talebimizin kabul edilmesini Sayın Mahkemeden saygılarımızla arz ve talep ederiz. …/…/…

DAVACININ/VEKİLİNİN İMZASI

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ İNDİR PDF

SIKÇA SORULAN SORULAR

Cinsiyet Değiştirme Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Cinsiyet değiştirme davası bakımından yetkili mahkeme, davacının yerleşim yeri mahkemesi olarak belirlenmiştir. Cinsiyet değiştirme davası bakımından görevli mahkeme olarak ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görev yapmaktadır. Açılacak cinsiyet değiştirme davası, davacı kadın ya da erkek bireyin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi’ne verilecek bir dava dilekçesi ile mümkün olacaktır.

Cinsiyet Değişikliği İçin Hangi Belgeler Gerekir?

Cinsiyet değiştirme davası açabilmek için Türk Medeni Kanunu madde 40 uyarınca öncelikle cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası açılmalı, devamında bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporu ile, transseksüel yapıdaki dava açmak isteyen kadın veya erkek birey açısından cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunun belgelenmesi gerekmektedir. Bunun bir zorunluluk olmasının yanı sıra, kişinin on sekiz yaşını doldurduğu ve evli olmadığını kanıtlamaya yarar belge olarak nüfus kaydı sunulması mümkündür. Ek olarak cinsiyet değiştirme davası açmak isteyen kadın veya erkek birey, önceden hormon tedavisi gördüyse ya da bir sağlık kuruluşundan rapor aldıysa, bu belgeleri de mahkemeye sunması davanın seyrini olumlu yönde değiştirecek nitelikte olacaktır.

Cinsiyet Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer?

Cinsiyet değiştirme davasının ne kadar süreceği konusunda net bir bilgi vermek mümkün değildir. Fakat Türk hukuk sisteminde makul sürede yargılama ilkesi söz konusudur. Bu ilke doğrultusunda mahkeme sürecinin kötü niyetli olarak uzatılması engellenmeye çalışılmakta ve mümkün olan en kısa sürede ve en makul ücretle hukuk yargılaması tamamlanmaya çalışılmaktadır. Ortalama olarak bir hukuk davasının ise 1-1,5 yıl arasında tamamlanmaktadır.

Cinsiyet Değiştirme Davası Olmadan Ameliyat Olunabilir Mi?

Türk hukukunda cinsiyet değiştirmeye yönelik hukuki düzenleme, Türk Medeni Kanunu’nda yer almaktadır. Türk Medeni Kanunu’nda ise cinsiyet değiştirme davası açmadan ameliyat olunabileceğine dair bir düzenleme yer almamaktadır. Bu bağlamda Türk hukukunda cinsiyet değiştirme davası açılmadan cinsiyet değişikliğine ilişkin tıbbi operasyon yapmak yasal değildir.

Cinsiyet Değiştirme Davasında Gizlilik Nasıl Sağlanır?

Hukuk davalarında esas olan aleniyettir ve davalar halka açık olarak görülür. Fakat genel ahlakın ya da kamu güvenliğinin gerektirdiği noktalarda ya da yargılamayla ilgisi bulunan kişilerin korunmaya değer üstün bir menfaatinin kesin olarak gerekli kıldığı durumlarda gizlilik kararı verilebilir. Gizlilik kararı ilgilinin talebi üzerine ya da mahkemece re ’sen verilebilmektedir.

Cinsiyet Değiştirme Davası Avukat Olmadan Açılabilir Mi?

Hukukumuzda avukatla ile temsil edilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Kişi vekil olmadan dava açabileceği gibi dilerse vekil aracılığıyla da dava açılabilir. Vekil ile temsil edilmek hukuki bilgiye erişimin kolaylığı ve hangi noktada nasıl adımla atılacağı noktasında kolaylık sağlamaktadır.

Dava Sonrası Kimlik Değişir Mi?

Davadan sonra kişinin nüfus kaydında kendiliğinden bir değişiklik yapılmamaktadır. Cinsiyet değiştirme sonrasında kimlikte ve nüfus kaydında değişiklik yapılabilmesi için bir nüfus davası açılmalı ve bu kapsamda kişinin nüfusundaki cinsiyeti ve ismi değiştirilmektedir.

Cinsiyet Değişen Biri Askere Gider Mi?

Askerlik hizmetlerine yönelik yürütülen politika kapsamında resmi olarak “cinsiyet kimliği ve davranış bozukluğu” bulunan kişiler açısından askerlik hizmeti icra edilmemektedir, bu kişiler askerlik hizmetinden muaf tutulmaktadırlar.

Beyza Sultan TÜRKMEN

CİNSİYET DEĞİŞTİRME DAVASI İletişim