BRÜT NE DEMEK? BRÜT MAAŞ VE NET MAAŞ REHBERİ

Brüt sözlük anlamıyla “kesintisi yapılmamış, kesintisiz para” anlamına gelmektedir. Dilimize Fransızca’dan geçmiş bir kelime olan brüt, günümüzde daha çok “ücret” kavramında karşımıza çıkmaktadır. Brüt maaş, işveren tarafından çalışana verilen toplam ücreti ifade eder. Toplam brüt maaş, işçiye verilen prim, ikramiye, komisyon, fazla çalışma; yemek ve yol ücret vb. sosyal yardımları içerir. Brüt ücrette yapılan yasal kesintilerle net ücret elde edilir. Aylık olarak çalışanın eline brüt ücret geçmez, net ücret geçer.

Genellikle her yılın sonunda yetkili merciiler tarafından gelecek yılın asgari ücret miktarı belirlenir. Belirlenen brüt asgari ücret miktarıyla işverenin çalışanına verebileceği en düşük miktarı ifade eder. Bu bakımdan belirlenecek brüt asgari ücret miktarı, ülkede enflasyon oranı; ekonomik koşullara göre değişkenlik gösterir.

İş akdinde brüt ücret net ve açık olarak belirtilmelidir. Çalışanın alacağı brüt ücret bilmesi büyük önem arz eder. Yapılacak yasal kesintilerle eline geçecek net ücret, alacağı saatlik fazla çalışma ücreti ve tazminat miktarı gibi önemli hususlar brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır.

BRÜT NEDİR? HUKUKİ TANIMI

Brüt kavramı günümüzde birçok alanda karşımıza çıkmaktadır. Brüt, gelirin kesinti yapılmamış; vergi düşmemiş ve tüm ekleri eklenmiş toplam halidir. Hukuki olarak İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku alanında özellikle kullanılmaktadır. Gayrimenkul alanında konutun duvarlarının dışından ölçülen alanın toplamına brüt alan denilmektedir. Ekonomi alanında ise brüt kar kavramı, satış ile elde edinilen gelirden satışı için sarfedilen maliyetin çıkarılması ifade eder.

BRÜT MAAŞ NEDİR?

Brüt maaş, çalışması sonucu aylık kazanca sahip kişilerin vergi vb. herhangi bir kesinti yapılmadan önceki toplam maaşıdır. Brüt ücretten kesilen prim, vergi gibi unsurlar maaş bordosunda yer alır.

Brüt maaş hesaplanırken net maaşla, SGK ve İşsizlik primi ile Gelir ve Damga vergisi toplanmaktadır. Fazla mesai ücreti, ikramiye, yol ücreti, yemek ücreti de brüt maaşa dahildir. Kısaca brüt maaş kişinin çalışma sonucu elde ettiği aylık gelirin tümüne denir.

NET MAAŞ NEDİR?

Net maaş, çalışma sonucu elde edilen aylık kazançtan prim ve vergi kesintiler düşürülmüş halidir. Çalışanın aylık eline geçen kazançtır ve hesaplanması için brüt ücretten kesintilerin çıkarılması gerekir. Aynı zamanda net maaş, vergi oranlarının değişmesiyle beraber değişebilir. Örneğin 2024 yılında asgari ücretle çalışan bir çalışan 20.002,50 TL brüt maaş almaktadır. Ay sonu/başı maaşından SGK primi, İşsizlik Primi ve vergilerin kesilmesiyle net maaş 17.002,12 TL olarak banka hesabına yatmaktadır.

2024 YILINDA BRÜT ASGARİ ÜCRET NE KADAR?

2024 yılı için brüt asgari ücret ne kadar olduğu çalışanlar tarafından merak edilen bir konudur. Asgari ücret işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci ile kurulan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından asgari ücret belirlenir. Brüt asgari ücret, işveren ve çalışanın o yıl içinde anlaşabileceği en düşük miktarı ifade eder. 2024 yılı için %49 zam belirlenerek, asgari ücret 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle brüt 20.002,50 TL, net 17.002,12 TL olarak kararlaştırılmıştır.

BRÜT ÜCRET VE NET ÜCRET ARASINDAKİ FARKLAR

Brüt ücret ve net ücret arasında birden fazla temel farklılık bulunur. İlki, brüt ücret çalışan ve işverenin anlaştığı aylık toplam miktarı ifade ederken net ücret ise aylığın yasal kesintiler yapılmış halini ifade eder. Bir diğeri ise işçinin eline ay sonu geçecek miktar net ücret miktarı kadardır . Brüt ücret şeklinde işçinin eline aylığı geçemez.

BRÜT MAAŞ NASIL HESAPLANIR?

Brüt maaş hesaplanırken net maaş, SGK primi, işsizlik primi, gelir vergisi, damga vergisi toplanmaktadır. Net maaş, işçi ve işveren arasında sözleşme veya anlaşma ile belirlenen temel ücrettir. Brüt ücret hesaplanırken ek ödemeler de dikkate alınır. Ek ödemeler; yemek ücreti, yol ücreti, çalışma performansına bağlı primler, sağlık sigortası, erzak yardımı gibi çeşitlendirilebilir.2022 yılı itibariyle yapılan değişiklikler sonucu Asgari Geçim İndirimi (AGİ) uygulamadan kalkmış ve 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmamaya başlanmıştır. Brüt asgari ücret hesaplanacak vergi miktarını aşamaz.

İŞ HUKUKUNDA BRÜT ÜCRETİN ÖNEMİ

İş Kanunu 32. maddesi hükmünce ücret düzenlemiş ve yapılan iş karşılığı işveren yahut üçüncü kişilerle para ile ödenen miktar olarak tanımlanmıştır. Ücretin ödenmesi konusunda iki tutar bulunur biri net ücret diğer ise brüt ücrettir. Brüt ücret aynı zamanda uygulamada giydirilmiş ücret olarak sıkça ifade edilir. Bu ifadenin ortaya çıkışındaki sebep brüt ücretin; net ücrete ek olarak ikramiye, komisyon, prim gibi yanlar ve yemek, yol vb. yardımların da ücrete dahil oluşudur.

İş Hukuku bakımından brüt ücretin önemi kıdem tazminatı ve ihbar tazminatın hesaplanmasında esas alınışıdır. İş sözleşmesi, kıdem veya ihbar tazminatına hak kazanmaya uygun biçimde sonlandırıldıysa;

• Kıdem tazminatı her 1 yıl içinde 30 günlük brüt ücret şeklinde ödenir
• İhbar tazminatı ise gerekli sürelere uyulmadığı ve şartlar oluştuğu takdirde ihbar süresi ve brüt giydirilmiş ücret çarpılarak hesaplanır.

BRÜT ÜCRET ÜZERİNDEN YAPILAN VERGİ KESİNTİLERİ

Brüt ücret net ücretten farklı olarak vergi, prim kesintileri uygulanır. İşçilerin aylık ücreti gerçek usulde vergilendirmeye tabidir. Vergi yatırılmasında çıkacak bir pürüzde sorumluluk işveren üzerinedir.

Gelir vergisi kesinti dilimleri 2024 yılı için şu şekildedir:

Sosyal güvenlik primleri bakımından çalışandan %14 katkı payı ve %1 İşsizlik sigortası primi kesintisi yapılır. Damga vergisi %0,759 oranında kesilir.

BRÜT NE DEMEK BRÜT MAAŞ VE NET MAAŞ REHBERİ

SIKÇA SORULAN SORULAR

Brüt Maaş Ne Anlama Gelir?

Brüt maaş kişinin aylık aldığı giydirilmiş ücreti ifade eder. Brüt maaş kişinin maaşında yapılan vergi, prim kesintilerinin yapılmaksızın aylık eline geçecek net maaş ve yemek, yol yardımı, ikramiye, komisyon, prim, erzak yardımı, giyim yardımı, bayram ikramiyesi vb. ekleri içeren maaştır. Brüt maaş üzerinden yasal kesintiler yapılmaktadır. Brüt maaş hukuken tazminat hesaplanmasında önem arz etmektedir.

Maaş ödemesinde sıkıntı yaşıyorsanız MAAŞI ÖDENMEYEN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR? konulu yazımızdan detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Brüt Net Farkı Nedir?

Brüt ve net maaş birbirinden farklı ücret tutarlarıdır. Aradaki temel farklılığı ödenen tutar ve ödenme koşulları oluşturmaktadır. Brüt maaş denildiğinde akla gelmesi gereken kişini işvereniyle anlaştığı ham halde, herhangi bir kesintiye uğramadığı maaştır. Fazla çalışma ücreti hesaplanırken de brüt tutar üzerinden yapılan saatlik hesaplama üzerinden yapılır.Net ücret ise brüt tutardan farklıdır, brüt ücretin içinde yer alır .Net tutar, ay sonu kişinin eline geçen, banka hesabına yatan aylık ücretidir. Uygulamada çıplak ücret olarak da sık sık karşılaşılır.

Brüt Maaş Nasıl Hesaplanır?

Brüt maaşın hesaplanmasında öncelikle bilinmesi husus brüt maaşın içinde net ücret ile, ikramiye prim ve sosyal yardım eklerinin dahil olduğudur.

Brüt maaş üzerinden gelir vergisi, damga vergisi, SGK primleri ve İşsizlik Sigortası primi kesintileri yapılır. Kişi adına yapılan bu yasal kesintiler ve eline geçen net ücreti toplayarak brüt ücretini hesaplayabilir.

2024 Brüt Asgari Ücret Ne Kadar?

2024 yılı itibariyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan tabloya göre asgari brüt ücret şu şekildedir:

2024 Asgari Ücret SGK Primi Ne Kadar?

Sosyal Güvenlik primi, brüt ücret üzerinden yapılan yasal kesintilerden biridir. Primlerin ödenmesi işveren tarafından yapılır ve kişinin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi ve emekli olabilmesi için önem arz eder.

2024 yılı itibariyle SGK primi %14 olarak maaştan kesilir. Bu miktar asgari ücret için 2,800.35 TL’dir. Buraya tıklayarak SGK priminin maaş bordrosundaki yeri hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Brüt Asgari Ücret Nedir?

Brüt asgari ücret, yıl içinde sıklıkla Ocak ve Temmuz aylarında güncellenir, brüt asgari ücret 2024 yılı itibariyle 20,002.50 TL’dir. Brüt asgari ücrete yapılan kesintilerle beraber net asgari ücret elde edilir. İşverenin çalışanına ödeyebileceği en düşük miktarı ifade eder.

ASGARİ ÜCRET VE BİLİNMESİ GEREKEN DETAYLAR başlıklı yazımızdan asgari ücret hakkında detaylı bilgiye erişebilirsiniz.

Asgari Ücret Brüt Saat Ücreti Ne Kadar?

Asgari ücret brüt saatlik ücret, brüt asgari ücretin aylık çalışma saatine oranıyla hesaplanır.2024 yılı itibariyle brüt aylık asgari ücret 20.002,50 TL olarak belirlenmiştir. Günlük çalışma süresi ise haftalık 45 saat çalışma ve izin günü ile hesaplandığında 7.5 saattir.

Bu durumda brüt asgari ücret 20.002,50 TL, 30 güne bölündüğünde günlük brüt asgari ücret   666,75 TL olarak hesaplanır. Günlük brüt asgari ücret olan 666,75 TL, günlük çalışma süresi olan 7,5 saate bölündüğünde asgari brüt saatlik ücret elde edilir. Bu durumda 2024 yılı itibariyle saatlik brüt asgari ücret 88,90 TL’dir.

Tazminat Brüt Ücret Üzerinden Mi Ödenir?

Çalışanların işten ayrılırken merak ettiği noktaların başında “tazminat” yer alır. İş akdinin feshedilmesi, işçi-işverenin birbirini zarara uğratması, iş kazaları ve başka nedenlerden dolayı tazminat talep hakkı doğabilir.

Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve iş kazası tazminatı en çok merak edilen tazminat türleridir. Her üç tazminat talebinde de kişinin aldığı son brüt ücret esas alınır. Tazminat hesaplaması son brüt (giydirilmiş) ücret esas alınarak yapılır.

İŞÇİ ALACAK VE TAZMİNAT TÜRLERİ konulu yazımızdan tazminat türleri hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Ayrıca İletişim sayfamızdan avukatlarımızdan destek alabilir ve Kıdem/İhbar/İş Kazası tazminatı ve diğer işçi alacaklarınız için profesyonel yardıma ulaşabilirsiniz.

Asgari Ücret Brüt Ne Kadar? Yıllara Göre

Asgari ücret brüt olarak yıldan yıla değişiklik göstermektedir. Gelecek yılın asgari ücret belirlenmesinde ülkenin ekonomik durumu, enflasyon oranı, işveren-işçi sendikaları görüşmeleri, gıda; barınma gibi temel ihtiyaçların fiyatları ve sosyal politikalar gibi birçok husus etkilidir.

Erol Efe BAYEZİT