AVUKAT AZLETME VE HUKUKİ SONUÇLARI

Avukatı azletmeden söz edebilmek için öncelikle azledecek kişinin vekaletnamesinin azil edilecek avukatta bulunması gerekir. Avukata vekalet vermek için, nüfus cüzdanı veya pasaportla birlikte kişinin bizzat kendisinin herhangi bir notere giderek vekaletname düzenlettirmesi gerekmektedir. Avukatın azli işlemleri ancak usulüne uygun olarak verilmiş geçerli bir vekalet varsa gerçekleştirilebilecektir.

Avukat ve iş sahibi arasında yapılan bu avukatlık sözleşmesi uyarınca avukat, belirli bir hukuki yardımda bulunmayı, iş sahibi ise bu işin maddi değerini ödemeyi üstlenmektedir. Avukat ile iş sahibi arasında kurulan bu özel güven ilişkisi aşağıda açıklanacak olan çeşitli hallerde bozulabilmektedir. Bu güven ilişkisinin bozulması durumunda avukat istifa ile iş sahibi ise azil ile söz konusu sözleşmeyi sonlandırabilecektir.

AZİLNAME NEDİR?

İş sahibinin noter aracılığıyla avukata vermiş olduğu vekil olma yetkisini içerir belgenin iptalini sağlayan işleme azilname denilmektedir. Arapça kökenli azil sözcüğü, ‘’ayırma, uzaklaştırma, görevden alma’’ anlamlarında kullanılabilmektedir. Bu noktada avukatın azledilmesi görevden alınması anlamına gelecektir.

Avukatın azli işlemlerinin hukuki kaynağını 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunun 42. Maddesi oluşturmaktadır. Bu maddeye göre temsil olunan iş sahibi düzenlettirmiş olduğu vekaletnameden doğan temsil yetkisini her zaman sınırlayabilir veya geri alabilir. İş sahibi, avukata vermiş olduğu vekaleti her zaman azilname ile geri alabilmesine karşın yapılan azlin haklı sebebe dayanıp dayanmamasına göre farklı hukuki sonuçlar doğmaktadır. Bu sonuçlar makalemizin ilerleyen kısmında açıklanacaktır.

AVUKAT AZLETME NASIL YAPILIR?

Mahiyeti itibariyle azil, tek taraflı irade beyanıdır. Bu beyan muhatap avukata usulünce tebliğ edildiği anda sonuç doğuracaktır. Diğer taraftan kanunlarımızda avukatın azlini şekle bağlayan bir hüküm bulunmadığı için azil iradesinin avukata duyurulması çeşitli yollarla yapılabilir fakat bu noktada ispat yönünden en uygun olanı noterlikler aracılığıyla yapılmasıdır. Noter aracılığıyla gönderilecek olan azilnamede azledilecek avukatın açık adresinin doğru bir şekilde yer alması önem arz edecektir. Daha önce de belirttiğimiz üzere azil beyanının geçerlilik kazanma anı azledilecek olan avukata bu irade beyanının ulaşma anıdır. Dolayısıyla azilnamenin avukata ulaşması için adresin doğru yazılması gerekmektedir.

Ayrıca belirtilmesi gerekir ki noter kanalı ile azilname düzenlenmesi bir geçerlilik şartı değildir. Avukat ve müvekkil notere gitmeden de yazılı bir sözleşme yaparak vekalet görevinin sona erdiğini belirleyebilir.

AZİLNAMENİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI

Yukarıda da belirtildiği üzere kanunlarımızda azilnamenin geçerliliğini etkileyecek herhangi şekil şartı öngörülmemiştir. Önem arz eden nokta müvekkilin azil beyanının avukata ulaşmasıdır. Bu halde azil sözlü de dahil her türlü yolla yapılabilecektir. Ancak ispat noktasında iş verenin daha sonra bir problem yaşamaması için azilnamenin noter kanalıyla resmi şekilde yapılması önerilmektedir.

AVUKAT AZLEDERKEN AZİLNAMEYE YAZILACAK HAKLI SEBEPLER

Azilnameyi haklı kılacak sebepler şu şekilde sıralanabilir;

1. Aleyhe kararlara karşı kanun yoluna gitmemek veya süreyi kaçırmak
2. Müvekkilinin açık talimatlarına uymamak
3. Aydınlatma ve hesap verme yükümlülüğüne uymamak
4. Duruşmalara mazeret sunmaksızın katılmamak (davanın uzamasına neden olma gibi hak kaybı oluşmalı)
5. Mazereti belgelendirmediği için mazeretin reddine sebebiyet vererek yargılamanın uzamasına neden olmak
6. Menfaati zıt tarafa hukukî yardımda bulunmak/avukatlığını üstlenmek
7. Yanlış dava ve takipler açarak zarara neden olmak
8. Talimat olmadığı hâlde adlî yardımdan yararlanma imkânı olmayan davacı için adlî yardım talebinde bulunmak
9. Hacizlerin ve takiplerin düşmesine neden olmak
10. Tahsilat yapmadığı hâlde serbest meslek makbuzu düzenleyip müvekkile göndermek
11. Ara kararların gereğini yapmamak, verilen kesin süreye rağmen işlemleri yapmamak
12. Yargı yolunu doğru belirlememek suretiyle, adlî yargı yerine idarî yargıda dava açmak
13. Müvekkilin açılmasını istemediği davaya dair ödenen parayı iade etmemek
14. Teminat parasını müvekkile bilgi vermeden çekmek
15. Müvekkiliyle yazışmalarda güven sarsıcı üslup kullanmak
16. Müvekkili aşağılamak, bürodan kovmak
17. Dosyalarda eksik işlemler yapmak
18. Yanlış faiz hesabı yapmak
19. Dilekçede faizin türünü belirtmeyerek zarara neden olmak, faize hükmetmeyen mahkemenin bu kararına karşı kanun yoluna gitmemek
20. Talimata aykırı şekilde veya talimat olmadan sulh olmak
21. Hapis hakkını usulüne uygun kullanmamak
22. Vakıf senedini özensiz ve eksik hazırlayarak sürecin uzamasına neden olmak
23. Vekâlet ücreti alacağını müvekkilin menfaatinin önüne koymak
24. Henüz muaccel olmamış karşı yan vekâlet ücreti alacağını icraya yatan paradan tahsil etmek

AVUKAT AZLETME NOTER ÜCRETİ

Söz konusu ücret avukatın e-tebligat adresinin olup olmamasına, vekaletnamenin özel veya genel nitelikte olmasına göre değişiklik göstermektedir. Net bir ücret belirtilmemekle birlikte ödenecek tutarın vekil ve sayfa sayısı göre 1.500 TL ila 5.000 TL arasında değişiklik göstereceği söylenebilir. Bu tutar avukatın azlini talep eden müvekkilce noterliğe ödenecektir.

HAKSIZ AZİL NEDİR

Haksız azil, müvekkilin vekalet sözleşmesi yapmış olduğu avukatı kanunda veya içtihatta belirtilmiş olan herhangi haklı sebep olmaksızın azletmesi olarak özetlenebilir. Yapılan azlin haksız olması için sınırlı sayıda sebep bulunmamaktadır ancak azil sebepli davalarda uygulanması gereken esaslar çerçevesinde haksız azle ilişkin fikir sahibi olunabilir. Söz konusu ilkeler şu şekildedir;

1. ‘’Gördüğüm lüzum üzerine’’ açıklamasıyla yapılan ve başkaca azil nedeni bildirilmeyen azillerde azlin haklı nedene dayanıp dayanmadığı mahkemece incelenmelidir.
2. Azlin haklı olup olmadığı tanık dahil her türlü delille ispat edilebilmektedir.
3. Haksız azil tüm dosyalara sirayet eder. Zira vekalet ilişkisi bir bütündür. Her bir dosya için azlin haklı olup olmadığı ayrı ayrı değerlendirilmez.
4. Azlin haklı veya haksız olduğu mahkemece somutlaştırılmalıdır.

 HAKSIZ AZİL DURUMUNDA AVUKATIN HAKLARI

Avukatın azlinin haklı bir nedene dayanması durumunda avukatın ücrete hak kazanıp kazanmaması noktasında ikili bir ayrıma gidilmektedir. Şayet avukat haklı bir nedenle azledilmişse ve söz konusu takip işleri devam etmekteyse avukat bir ücrete hak kazanamayacaktır. Bununla birlikte avukatça takip edilip sonuçlandırılmış işler bakımından azlin haklı veya haksız olduğuna bakılmaksızın avukat, ücrete hak kazanacaktır.  Konuya ilişkin Yargıtay kararı aşağıda verilmiştir.

HGK 2019/15 E. , 2020/749 K. : ‘’ Avukat, takip edip sonuçlandırmış olduğu işler yönünden, azlin haklı olup olmadığına bakılmaksızın ücrete hak kazanır. Azil, ancak azil tarihi itibariyle henüz sonuçlandırmamış olan işler bakımından hukuki sonuç doğurur. ‘’

Ayrıca belirtilmelidir ki avukatın haksız olarak azledilmesi halinde avukat işleri takip etmede hangi aşamada olursa olsun üstlendiği işe dair avukatlık ücretinin tamamını isteme hakkına sahiptir.

HAKSIZ AZİL DURUMUNDA VEKALET ÜCRETİ

Avukatlık Kanunun 174. Maddesinde bu husus açıklanmıştır. Söz konusu maddeye göre, azil işleminin haklı nedene dayandığının kanıtlanması halinde müvekkil avukata o zamana kadar yapılan iş ve işlemlere ait vekalet ücretini ödemekle yükümlüdür. Yani haklı azil halinde azil tarihi itibariyle avukat yapmış olduğu iş ve masraflarını istemek hakkına sahiptir.  Zira vekalet ilişkisi bir bütün olup azil, taraflar arasındaki tüm dava ve takiplere sirayet edeceğinden, azlin haklı olduğunun kabul edilmesi halinde, avukatın azil tarihi itibariyle sonuçlanıp kesinleşmeyen işlerden dolayı vekalet ücreti talep edebilmesi mümkün değildir. Azil haksız ise, kesinleşmeyen işler de dahil olmak üzere avukat vekalet ücretine hak kazanır. Bunun için, kesinleşmeyen işlerin sonuçlanmasının beklenmesi gerekmez.

SÖZLÜ VEKALET ÜCRETİ HALİNDE HAKSIZ AZİL

Kural olarak vekalet sözleşmesinin yazılı olması gerekmemektedir. Taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunmasa da avukatın haksız azil halinde avukat takip ettiği iş ve işlemleri sonuçlandırmış gibi TÜM VEKALET ÜCRETİNE HAK KAZANMAKTADIR. Bu durumda vekil hem haksız azil eden müvekkilinden aralarındaki sözlü anlaşmadan doğan akdi vekalet ücretini talep edebilecek hem de kanunen kendisine ödenmesine karar verilen ilam vekalet ücretinin ödenmesini isteyebilecektir.

Aralarında sözlü bir anlaşma olan vekil ile müvekkil arasındaki akdi vekalet ücretinin miktarı Avukatlık kanunu madde 164 kapsamında belirlenebilecek bu madde hükmüne göre Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi kapsamında belirlenen ücretlerin tamamını haksız azil edilen vekil tarafından, müvekkilinden istenilmesi mümkün hale gelecektir.

YAZILI VEKALET ÜCRETİ HALİNDE HAKSIZ AZİL

Kural olarak vekalet sözleşmesinin yazılı olması gerekmemekle beraber taraflar arasında yazılı bir avukatlık hizmet sözleşmesinin varlığı halinde ise; avukatın haksız azli halinde avukat takip ettiği iş ve işlemleri sonuçlandırmış gibi hem akdi hem de kanuni vekalet ücretinin tamamına hak kazanır.

Yazılı bir sözleşmenin varlığı durumunda yine Avukatlık kanunun 164. Maddesinde belirlenen düzenleme gereği taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre avukatlık ücreti belirlenir. Avukat tarafından bu hükümler kapsamında sözleşmede düzenlenen bedelin tamamını haksız edilen müvekkilinden istemek hakkı bulunmaktadır.

HAKSIZ AZLETMENİN SONUÇLARI

Haksız olarak azledilen avukat, dava hangi aşamada olursa olsun tüm dava için belirlenen ücretin tamamını almaya hak kazanacaktır. Haksız azli gerçekleştiren taraf ücreti ödememekte ısrarcı olursa avukat icra daireleri marifetiyle hak kazanmış olduğu ücreti alabilmektedir. Bu durumda talep edilecek sadece taraflar arasında belirlenen akdi vekalet ücreti değil ayrıca avukatın lehine hükmedilecek olan kanuni vekalet ücretinin de istenilmesidir.

AVUKAT AZİLNAME ÖRNEĞİ

Türkiye Noterler Birliğinin yayınlamış olduğu işlem formüllerine göre gönderilecek olan azilname aşağıdaki şekilde düzenlenmektedir:

AZİLNAME-İHBARNAME-İHTARNAME-İSTİFANAME

(İMZA ONAYLI)

(NK 60, 72-83, 90-93, 106, NKY 90- 93, 98)

(İlgilinin getirdiği veya dairede yazdırdığı ve ilgilinin imzasının onaylandığı işlem)

 İLGİLİ

 ADI VE SOYADI

 T.C KİMLİK NUMARASI

 ADRESİ

 İMZA

Bu (azilname, ihbarname, ihtarname, istifaname) altındaki imzanın, gösterdiği ……….. verilmiş ……….. gün, ………. kayıt ve ………. seri numaralı, fotoğraflı ………….. göre ………… ili, ………… ilçesi, …………. mahallesi/köyü nüfusuna ……… cilt, ……

aile sıra, …… sıra numaralarında kayıtlı olup, baba adı ………., ana adı …………, doğum tarihi …………. olan, ……………. T.C. kimlik numaralı, halen yukarıdaki adreste bulunduğunu söyleyen ……….…………… ait olduğunu, Daire’de huzurumda imzaladığını, (dışarıda imzalayarak Daire’de huzurumda kendisine ait olduğunu kabul ettiğini) bir nüshasının kendisine verildiğini, ….. adedinin muhataba tebliğ için işleme alındığını, birinin de Daire’de saklandığını onaylarım. ………… yılı………… ayının …………günü …/……/……

 NOTER

 ADI VE SOYADI-ÜNVANI

 RESMİ MÜHÜR VE İMZA

MAHKEMEYE DİLEKÇE SUNMA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

 ….. MAHKEMESİNE

DOSYA NO:

DAVACI/DAVALI:

VEKİLİ:

KONU: İşbu davayı takip eden avukatımın dosyadan azledilmesi talebidir.

AÇIKLAMALAR

            Yukarıda bilgileri yazılı dosyada davacı/davalı sıfatı ile bulunmaktayım. Dosyamda vekil olarak bulunan Av. ………. dosyamdan (Yukarıda sıralanan haklı sebeplerden biri veya birkaçı yazılabilir.) sebepleri dolayısıyla azlettiğimi sayın mahkemenize bildirmekteyim. Adı geçen avukatın dosyadan kayıtlarının silinmesini ve gerekli işlemlerin yapılmasını talep ederim.

DAVACI/DAVALI

SIKÇA SORULAN SORULAR:

Vekalet Nasıl İptal Edilir?

Avukata resmi şekilde verilen vekalet, yukarıda açıklanan usullerle noter aracılığıyla, avukat ve müvekkilin anlaşarak sözleşme imzalamalarıyla veya sözlü şekilde ( bu halde ispat bakımından problem meydana gelebilir) müvekkil tarafından azletme ile iptal edilebilir. Vekaletin iptal edilmesinden sonra avukat azledilmiş olacaktır Azledilen avukat vekaletin iptali ilgili beyanın kendisine ulaşması anından itibaren müvekkilin davalarından el çekecektir.

Vekaletnamenin İptali E- Devletten Yapılabilir Mi?

Dava takip yetkisi içeren ve avukata verilen vekaletname ancak söz konusu davaya bakan mahkemeye verilecek dilekçe azletme ile iptal edilebilir. Bununla birlikte Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü gibi çeşitli devlet kurumlarına ibraz edilen vekaletnamelerin iptali için e-devlet üzerinden işlem gerçekleştirilebilir. Kişi, vermiş olduğu vekaletnameleri e-devlet üzerinden Türkiye Noterler Birliği sayfasından görebilmektedir.

Avukat Azil Sebepleri Nelerdir?

Avukat azletme sebepleri haklı ve haksız olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Azli haklı kılan sebepler yukarıda sıralanmıştır. Bununla birlikte örnek vermek gerekirse aleyhe kararlara karşı kanun yoluna gitmemek veya süreyi kaçırmak, müvekkilinin açık talimatlarına uymamak, aydınlatma ve hesap verme yükümlülüğüne uymamak, duruşmalara mazeret sunmaksızın katılmamak (davanın uzamasına neden olma gibi hak kaybı oluşmalı) ,mazereti belgelendirmediği için mazeretin reddine sebebiyet vererek yargılamanın uzamasına neden olmak… şeklinde örnekler sıralanabilir.

Azledilen Avukatın Görevi Ne Zaman Sona Erer?

Müvekkilce avukata tek tarafı irade beyanı olarak iletilen azil talebi avukata vardığı anda hukuki sonuç doğuracaktır. Bu andan itibaren azledilen avukat, müvekkili vekaleten temsil edemeyecek ve onun yerine hukuki işlemleri gerçekleştiremeyecektir. Hukuken sonuç doğurmuş azilnameye rağmen azledilen avukat müvekkil adına işlem yapmaya devam ederse meydana gelen zarardan sorumlu tutulacaktır.

Azledilen Avukat Para Talep Edebilir Mi?

Azledilen avukat, azil anına kadar tamamlamış olduğu hukuki işlemler için vekalet ücreti talep edebilecektir. Ancak tamamlanan işlemler haksız olarak müvekkilin zarara uğramasına yol açmışsa herhangi ücret talep edilemeyecektir. Bununla birlikte avukatın azli haklı bir sebebe dayanmamaktaysa azledilen avukat işin başında anlaşılan ücretin tamamını talep etme hakkına sahiptir.

Avukatımı Değiştirmek İstiyorum, Ne Yapmalıyım?

Avukatın değiştirilebilmesi için öncelikle mevcut avukata noter aracılığıyla azilname gönderilmelidir. Ardından anlaşılan diğer avukata yine noter kanalı ile şahsen, kimlik veya pasaportla başvurularak vekaletname çıkartılmalıdır. Bu aşamada eski avukatın artık müvekkili temsil yetkisi kalmamakla birlikte belirlenen yeni avukat müvekkil adına hukuki işlemleri yapacaktır.

Azilnamenin Tebliği Gerekir Mi?

Kanunda avukat azletmenin hangi usulle yapılması gerektiği sınırlandırılmamış olmakla beraber azilnamenin hukuki sonuç doğurabilmesi için avukata tebliğ edilmesi şartı koyulmuştur. Bu noktada azil talebinin hangi tebliğ kanalı ile gerçekleştirilmesi gerektiği düzenlenmemiş olmakla birlikte azilnamenin noter kanalı ile bildirilmesi ispat bakımından kolaylık sağlayacaktır.

Notere Gitmeden Azilname Nasıl Yapılır?

Müvekkil ile azledilecek avukat arasında yapılacak bir sözleşme ile de avukat azledilebilmektedir. Bununla birlikte resmi şekil şartı aranmaksızın yazılı veya sözlü olarak da azil beyanı avukata ulaştırılarak azletme işlemi gerçekleştirilebilir. Ancak müvekkil elinde bir azilname olmasını istiyorsa bu talebini yazılı olarak azledilecek olan avukata iletmelidir.

Avukat Azilnameyi Dosyaya Sunmak Zorunda Mı?

Avukatın vekillik görevi, azilnamenin dosyasına veya kendisine tebliği ile sona ermektedir. Bu andan itibaren avukat müvekkil adına hiçbir hukuki işlem gerçekleştiremeyecektir. Dolayısıyla şayet müvekkil avukatı azlettiğini avukata bildirmişse avukat azilnameyi dosyaya sunamayacaktır, bu sorumluluk avukatın azlini isteyen müvekkil üzerindedir.

                                                                                                                           Rümeysa İspirli