ASLİYE CEZA MAHKEMESİ VE GÖREVİ

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk Ceza Hukukunda ilk derece ceza yargılamasında görevli olan temel mahkemelerden biridir. Asliye Ceza Mahkemesi, Sulh Ceza Hâkimliği ve Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanı dışında kalan kararlar, suçlar ve vakıalarla ilgilenir. 5235 sayılı Teşkilat Kanunu’na göre, Asliye Ceza Mahkemeleri, tek hâkimli mahkemeler olup çok çeşitli suç türlerine ilişkin davaların görülmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Asliye Ceza Mahkemesi, 10 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlar dolayısıyla açılan davalara bakar. Bu bağlamda, kural olarak ağır ceza mahkemesinin ve sulh ceza hâkimliğinin görev alanına giren dava ve işler hariç, diğer tüm ceza davaları Asliye Ceza Mahkemesi tarafından görülmektedir.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ NEDİR? HUKUKİ TANIMI

Asliye Ceza Mahkemesi, Türk yargı sisteminde ceza yargılaması yapan ve ilk derece mahkemeleri arasında yer alan, ceza davalarına bakmakla görevli bir mahkemedir. Asliye Ceza Mahkemesi, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun’a (uygulamada bilinen adıyla Teşkilat Kanunu) göre, ceza hukukuna ilişkin davaların tek hâkimle görüldüğü mahkeme türüdür. Asliye Ceza Mahkemesi, ağır ceza mahkemesi ve sulh ceza hâkimliği gibi diğer ceza mahkemelerinin görev alanına girmeyen işler ve 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlar ile ilgili davalara bakar.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI

5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Kanunu’nun 11. maddesi gereği, Asliye Ceza Mahkemesi, Sulh Ceza Hâkimliği ve Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanı dışında kalan tüm ceza davalarına bakmakla yükümlüdür. Bu hüküm, Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev sınırlarını çizen ve hangi davaların bu mahkemede görüleceğini belirleyen temel bir kuraldır. Asliye Ceza Mahkemesi, görev alanı oldukça geniş olduğu için çok çeşitli suçlara bakar. Asliye Ceza Mahkemesinin görev alanına giren çeşitli suçlara şunlar örnek gösterilebilir:

• Kasten yaralama
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu
• Cinsel taciz
• İftira
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu
• Güveni kötüye kullanma suçu
• Hakaret
• Hırsızlık
• Taksirle öldürme
• Özel belgede sahtecilik
• Dolandırıcılık
• Tehdit

CEZA DOSYANIZ HAKKINDA DANIŞMANLIK ALMAK İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ

CEZA AVUKATINA SOR

ASLİYE CEZA MAHKEMESİNİN GÖREVİNİ BELİRLEYEN KRİTERLER

5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Kanunu’na göre, Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanı, Ağır Ceza Mahkemesi ve Sulh Ceza Hâkimliğinin görev alanı dışında kalan tüm dava ve işlerle sınırlıdır. Kanunlarda, hangi suçla ilgili olarak hangi mahkemenin görevli olduğu açıkça belirtilmişse, o mahkeme bu dava ya da işle ilgilenir. Bu bağlamda, Asliye Ceza Mahkemesi 5235 sayılı Kanun’un 11. Maddesine göre, sadece Ağır Ceza Mahkemesi ve Sulh Ceza Hâkimliğinin yetki alanına girmeyen davalarla ilgilenir. Bu genel ilkenin istisnaları ise, özel kanunlarla belirlenen görevli mahkemelerdir. Asliye Ceza Mahkemesi, genellikle 10 yıl veya daha kısa süreli hapis cezaları gerektiren suçlarla ilgilenir. Bu da demektir ki, 10 yıl veya daha az hapis cezası öngörülen suçlarla ilgili davalar, Asliye Ceza Mahkemesi tarafından görülür.

Bir suçun Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girip girmediği, suçun ceza miktarına göre belirlenir. Suçun ceza kanununda öngörülen cezasının üst sınırı dikkate alınarak karar verilir; yani suçun ağırlaştırıcı ya da hafifletici sebepler göz önünde bulundurulmaz. Suçun cezasının üst sınırına göre, hangi mahkemenin görevli olduğu netlik kazanır. Suçun hangi mahkeme tarafından görüleceğinin tespiti için bir de liste suçlara bakmakta yarar vardır. Kanun koyucu

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ HANGİ DAVALARA BAKAR​

Asliye Ceza Mahkemesi, Türkiye’deki ceza yargılamasında orta dereceli suçlarla ilgilenen, tek hâkimli bir mahkemedir. 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Kanunu’na göre, Asliye Ceza Mahkemesi, Ağır Ceza Mahkemesi ve Sulh Ceza Hâkimliğinin görev alanına girmeyen suçlarla ilgilenir. Asliye Ceza Mahkemesi’nin bakacağı başlıca dava türleri şunlardır:

• Kasten yaralama
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu
• Uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma suçu
• Cinsel taciz
• Israrlı takip
• İftira
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu
• Güveni kötüye kullanma suçu
• Hakaret
• Hırsızlık
• Taksirle öldürme
• İhaleye fesat karıştırma suçu
• Özel belgede sahtecilik
• Dolandırıcılık
• Vergi kaçakçılığı
• Tehdit
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu

Asliye Ceza Mahkemesi, ceza davalarının ilk derece mahkemesi olarak görev yapar ve 10 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlarla ilgilenir. Daha ağır cezalar gerektiren suçları, ağır ceza mahkemeleri ele alır.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİNİN YETKİSİ

Asliye Ceza Mahkemesinin yetkisi hem coğrafi sınırlar hem de suç türleri açısından belirlenir.

• Coğrafi Yetki: Asliye Ceza Mahkemesi, bulunduğu il veya ilçenin sınırları içinde yetkilidir. Bu mahkeme, yalnızca suçun işlendiği yer ile sınırlı bir coğrafi bölgede faaliyet gösterir. Örneğin, suç bir ilçede işlenmişse, o ilçedeki Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir.
• Suç Türüne Göre Yetki: Asliye Ceza Mahkemesi, 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlarla ilgilenir. Bu tür suçlar, nispeten hafif veya orta dereceli suçlar olup, daha ağır cezalar gerektiren suçlar (örneğin, ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis gerektiren suçlar) Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yargılanır. Asliye Ceza Mahkemesi ağırlıklı olarak, kasten yaralama, hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarla ilgilenir.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ VE DİĞER CEZA MAHKEMELERİ ARASINDAKİ FARKLAR

1. Asliye Ceza Mahkemesi ve Ağır Ceza Mahkemesi Arasındaki Farklar

Asliye Ceza Mahkemesi ile Ağır Ceza Mahkemesi arasındaki temel fark, suçların ağırlığına dayanır. Asliye Ceza Mahkemesi, genellikle orta düzeydeki suçlar ile ilgilenir. Bu suçlar, 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlardır. Örnek olarak hırsızlık, dolandırıcılık, taksirle yaralama gibi suçlar Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yargılanır. Öte yandan, Ağır Ceza Mahkemesi, daha ağır suçlar ile ilgilenir. Bu suçlar, 10 yıl ve üzerinde hapis cezası gerektiren suçlardır. Örneğin, cinayet, uyuşturucu ticareti, örgütlü suçlar, tecavüz gibi daha ağır suçlar Ağır Ceza Mahkemesi tarafından görülür. Ayrıca, Ağır Ceza Mahkemesi, bir heyet tarafından yönetilirken, Asliye Ceza Mahkemesi, tek hâkim ile çalışır.

Asliye Ceza Mahkemesi, daha basit ve orta dereceli suçlarla ilgilendiği için yargılama süreçleri genellikle daha hızlı ve kısa olur. Bu mahkeme, dava işlemlerini hızla tamamlayabilir. Ağır Ceza Mahkemesi ise daha karmaşık ve ciddi suçlarla ilgilenir. Bu nedenle dava süreçleri daha uzun ve detaylı olup delil toplama, savunmaların alınması ve tanıkların dinlenmesi gibi işlemler zaman alabilir.

2. Asliye Ceza Mahkemesi ve Sulh Ceza Mahkemesi Arasındaki Farklar

Sulh Ceza Mahkemesi ve Asliye Ceza Mahkemesi arasındaki farklar, genellikle görev alanları ile ilgilidir. Sulh Ceza Mahkemesi, genellikle tedbir kararlarıyla ilgilenir. Örneğin, tutuklama, adli kontrol, zorla getirme ve benzeri önleyici işlemler Sulh Ceza Mahkemesi tarafından karara bağlanır. Bu mahkeme, genellikle daha kısa süreli ve geçici tedbir kararlarına odaklanır.

Asliye Ceza Mahkemesi ise maddi ceza yargılamaları ile ilgilenir. Yani, suçun kendisi hakkında karar verir ve ceza uygular. Örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlar Asliye Ceza Mahkemesi’ne yönlendirilir ve burada suçun işlenip işlenmediği, suçlu olup olmadığı değerlendirilir.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİNDE YARGILAMA USULÜ

Asliye Ceza Mahkemesinde yargılama usulü; Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre yürütülür ve bu süreç, suçların yargılanmasında belirli bir düzeni takip eder. Ceza Muhakemesi Kanunu, suç işlediği iddia edilen sanıkların haklarını güvence altına alırken, adil bir yargılamanın yapılmasını sağlar. Mahkeme, iddianameyi kabul ettikten sonra davanın görülmesine başlar. Duruşmalar açık yapılır ve sanığa savunma hakkı tanınır. Yargılama süreci, delil toplama, tanıkların dinlenmesi ve savunmaların alınması gibi aşamaları içerir. Mahkeme, iddia (savcılık) ve savunma makamlarını da dinledikten sonra, sanığın suçlu olduğuna karar verir ve bir hüküm verir. Karara karşı itiraz, istinaf ve temyiz hakları da bulunmaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, mahkeme süreçleri şeffaf bir şekilde işler, tüm deliller ve savunmalar dikkate alınır ve karar, hukuka uygun şekilde verilir.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ AVUKATLIK ÜCRETİ

Asliye Ceza Mahkemesi Avukatlık Ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenir. Bu tarifeye, Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl güncellemeler yapılır. Ancak, davanın niteliği, suçun ağırlığı, işin zorluk derecesi ve avukatın deneyimi gibi faktörler, ücretin arttırılmasına ya da düşürülmesine neden olabilir. Güncel olarak 2025 yılı itibariyle Asliye Ceza Mahkemeleri’nde takip edilen davalar için belirlenen maktu avukatlık ücreti 30.000 TL olarak belirlenmiştir.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ KARARINA İTİRAZ

Asliye Ceza Mahkemesi’nin verdiği bazı kararlara karşı itiraz edilebileceği gibi, bu itirazların nasıl yapılacağı da Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirli kurallara bağlanmıştır. Örneğin, görevsizlik kararı gibi önemli kararlar üzerine itiraz yoluna gidilebilir. İtiraz, kararın tebliğinden veya öğrenildiği tarihten itibaren 2 hafta içinde yapılmalıdır ve itiraz kararı veren asliye ceza mahkemesine yapılır. İtirazın değerlendirilmesi aşamasında, aynı yerdeki ağır ceza mahkemesi yetkilidir. Ağır Ceza Mahkemesi, itirazı değerlendirirken duruşma yapmadan karar verebilir. Ancak, gerekirse Cumhuriyet Savcısı ile birlikte müdafi veya vekil de dinlenebilir.

Bu dinlemeler, mahkemenin kararı daha sağlıklı bir şekilde inceleyebilmesi için önemlidir. Eğer itiraz haklı bulunursa, ağır ceza mahkemesi yalnızca itiraz üzerine karar vermez, aynı zamanda itiraz edilen karara ilişkin de bir hüküm verir. Yani, Asliye Ceza Mahkemesi’nin verdiği kararın doğruluğu yeniden değerlendirilir ve gerekli düzenlemeler yapılır.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ ONLİNE DANIŞMANLIK

SIKÇA SORULAN SORULAR

Asliye Ceza Mahkemesi Kararına İtiraz Nereye Yapılır​?

Asliye Ceza Mahkemesi kararına itiraz, ilgililerin kararın ilgililere tebliğinden yahut öğrenilmesinden itibaren 2 hafta içinde, kararı veren Asliye Ceza Mahkemesi’ne yapılmalıdır.

Asliye Ceza Mahkemesi İstinaf Süreleri Ne Kadar?

Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilen kararlar veya hüküm için istinaf kanun yoluna başvuru kararın veya hükmün taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde yapılmalıdır.

Asliye Ceza Mahkemesi ile Ağır Ceza Mahkemesi Arasındaki Fark Nedir?

Asliye Ceza Mahkemesi ile Ağır Ceza Mahkemesi arasındaki en temel fark, yargıladıkları suçların ağırlığı ve cezalarıdır. Asliye Ceza Mahkemesi, genellikle daha hafif suçlarla ilgilenir ve 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçları yargılar (örneğin, hırsızlık, hakaret, dolandırıcılık). Ağır Ceza Mahkemesi ise, daha ciddi suçlarla ilgilenir ve ağır cezalar gerektiren davalara bakar (örneğin, cinayet, uyuşturucu ticareti, terör suçları). Ayrıca, Ağır Ceza Mahkemesi daha karmaşık ve uzun yargılama süreçlerine sahipken, Asliye Ceza Mahkemesi genellikle daha hızlı yargılama yapar.

Asliye Ceza Mahkemesi’nde Dava Nasıl Açılır?

Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevli olduğu bir suç durumunda, suç duyurusunda bulunan kişi üzerine Cumhuriyet Savcısı soruşturma başlatır. Soruşturma işlemleri, savcılık tarafından doğrudan veya adli kolluk (polis, jandarma, vb.) aracılığıyla yapılır. Savcı soruşturma evresinde tanık dinleme, bilirkişi görevlendirme, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde keşif yapma gibi işlemleri gerçekleştirebilir ve bunun yanı sıra sanık lehine olan delilleri de toplar. Soruşturma sonunda savcı, yeterli şüphe oluştuğunda iddianame hazırlar ve bu iddianame Asliye Ceza Mahkemesi’ne sunulur.

Mahkeme iddianameyi kabul ederse dava açılmış olur ve kovuşturma süreci başlar. Bu aşamada şüpheli, sanık statüsü kazanır ve mahkeme duruşma günü belirler. İddianame ve çağrı kâğıdı sanığa tebliğ edilir. Ayrıca, sanık veya diğer ilgili kişilerin duruşmaya katılmaması durumunda zorla getirme kararı verilebilir.

Asliye Ceza Mahkemesi’nin Görev Alanı Nasıl Belirlenir?

Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanı, suçun türü ve cezai yaptırımına göre belirlenir. Genellikle 10 yıl veya daha kısa süreli hapis cezası gerektiren suçlarla ilgilenir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlar (örneğin cinayet, uyuşturucu ticareti) bu mahkemenin dışında kalırken, sulh ceza mahkemesinin görevine giren işlemler de Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevine dahil değildir.

Asliye Ceza Mahkemesi Kararlarına Nasıl İtiraz Edilir?

Asliye Ceza Mahkemesi kararlarına itiraz, kararı öğrendikten sonra 2 hafta içinde yapılmalıdır. İtiraz, kararın verildiği Asliye Ceza Mahkemesi’ne yapılır. Karara karşı yapılan itirazlar, aynı yerde bulunan Ağır Ceza Mahkemesi tarafından incelenir. Ağır Ceza Mahkemesi, itirazı duruşma yapmadan değerlendirir ancak gerekirse Cumhuriyet savcısı ve avukatlar dinlenebilir. İtiraz haklı bulunursa, Asliye Ceza Mahkemesi’nin verdiği kararın yerine geçecek yeni bir karar verilir.

Asliye Ceza Mahkemesi’nde Temyiz Hakkı Var Mı?

Asliye Ceza Mahkemesi kararlarına karşı temyiz hakkı vardır. Ancak temyiz, yalnızca Asliye Ceza Mahkemesi’nin verdiği son kararlara karşı kullanılabilir. Yani, ilk derece mahkemesi olarak Asliye Ceza Mahkemesi’nin verdiği hükme karşı temyiz başvurusu yapılabilir. Temyiz başvurusu, Yargıtay’a yapılır ve temyiz süresi, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftadır.

Asliye Ceza Mahkemesi’nde Avukat Tutmak Zorunlu Mu?

Asliye Ceza Mahkemesi’nde avukat tutmak zorunlu değildir, ancak sanığın savunma hakkının korunabilmesi için avukat tutması oldukça önemlidir. Dolayısıyla Harbiye Hukuk Bürosu olarak ceza davalarındaki deneyimimizle, müvekkillerimize en güçlü savunmayı sunarak yasal haklarının tam olarak korunmasını sağlıyoruz.

Asliye Ceza Mahkemesinde Savcı Bulunur Mu?

Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmalarda Cumhuriyet savcısının katılmaması kuralı, 31 Mart 2011 tarihli 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kabul edilmiştir. Bu düzenlemeyle, 1 Ocak 2014’e kadar asliye ceza mahkemelerinde duruşmalara savcının katılmaması ve görüşünün alınmaması kararı getirilmiştir.

Ancak, 2020 yılında yapılan değişiklikle bu uygulamaya son verilmiştir. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 2024 tarihli İmret/Türkiye kararında, bu uygulamanın adil yargılanma hakkını ihlal ettiği sonucuna varmış ve bu durumun yargılamanın dürüstlük ilkesine aykırı olduğunu belirtmiştir. Bu sebeple, günümüzde asliye ceza mahkemelerinde savcının duruşmalara katılması zorunludur.

Asliye Ceza Mahkemesi’nde Görülen Bir Dava Ne Kadar Sürer?

Asliye Ceza Mahkemeleri, genellikle 10 yıl veya daha az hapis cezası öngören suçlarla ilgilenir. Ancak, yeni düzenlemelerle birlikte hedef süre uygulaması getirilmiştir. Bu uygulama kapsamında, Asliye Ceza Mahkemelerinde görülen davaların 300 ile 390 gün içinde tamamlanması hedeflenmektedir.

Şeymanur Güney