AİLE İKAMET İZNİ NEDİR? NASIL ALINIR?

Aile ikamet izni, Türk vatandaşlarının, Mavi Kart sahiplerinin yahut Türkiye’de yasal bir şekilde ikamet eden yabancıların, yabancı eşleri ile birlikte yabancı eşin çocukları için verilen kısa dönem ikamet türlerinden birisidir. Yabancıların Türkiye’de ikamet etmelerine ilişkin yasal düzenleme Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda yapılmıştır. İlgili kanunun 34 ile 37. Maddeleri arasında aile ikamet izni düzenlenmiş olup ilgili madde hükümlerindeki şartları haiz olan yabancılar bu oturum iznine başvurabileceklerdir.

Aile ikamet izni, diğer kısa dönem ikamet izinlerine göre birçok fayda sağlamaktadır. Zira, Anayasal bir hak olan aile birliğinin korunması ve sağlanması uyarınca, yabancılar tarafından yapılan aile ikamet başvuruları Göç idaresi tarafından bu minvalde değerlendirilerek karar verilmektedir. Yani, karar konusunda idarenin takdir yetkisi sınırlandırılmaktadır. Bu sebeple de kişi hakkında milli güvenlik ve kamu sağlığı açısından sorun teşkil eden bir hal bulunmamakta ise ikamet izninin verilmesi daha kolay olmaktadır. Detaylı bilgi ve başvuru süreci için yabancılar hukuku avukatlarımıza danışabilirsiniz.

AİLE İKAMET İZNİ NEDİR?

Aile ikamet izni ile Türk vatandaşları ya da Türkiye’de ikamet etmeye izni olan yabancının yabancı eşi, eşinin ya kendisinin ergin olmayan çocukları Türkiye’de kısa dönem ikamet etme hakkı kazanır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca Yabancılara ve Türk vatandaşlarına bu imkânın tanınmasındaki amaç aile birliğinin korunmasını sağlamaktır.

Aile ikamet izninin alınması için bir destekleyici gereklidir. Destekleyici sayesinde diğer aile üyeleri Türkiye’de aile ikamet izni alabilir. Dolayısıyla Türk vatandaşı veya ikamet izni olan yabancı ya da mülteci yahut ikincil koruma statüsündeki kişi destekleyicidir. Destekleyici sayesinde aile ikamet izni alabilen kişiler; eşi, eşinin ya da kendisinin reşit olmayan ya da bağımlı statüsüne giren çocuklarıdır.

Doğum yolu ile Türk vatandaşlığı kazanan kişiler, çıkma izni ile Türk Vatandaşlığından ayrılan kişiler ve bu kişilerin aynı durumdaki çocukları kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanması koşulu ile bu haktan faydalanabilirler.

AİLE İKAMET İZNİNE KİMLER BAŞVURABİLİR?

Aile ikamet iznine; Türkiye yasal ikamet izni olan yabancılar, Türk vatandaşı ile evli olan yabancılar ve ikincil koruma statüsüne giren yabancılarla evli olan yabancılar başvurabilir. Destekleyici kendi çocukları veya eşinin çocukları için ikamet izni alabilir.

Unutulmamalıdır ki; aile ikamet izni 3 yılı aşamaz ve destekleyicinin ikamet izin süresini geçemez.

Destekleyicisi sayesinde aile İkamet iznine başvurabilecek kişiler:

• Yabancı eş
• Kendisinin ya da eşinin ergin olmayan çocuğu
• Kendisinin ya da eşinin bağımlı çocuğu

AİLE İKAMET İZNİ ALMA ŞARTLARI NELERDİR?

Aile ikamet izni almak için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 35 uyarınca öngörülen bu şartlar destekleyici ve başvuru yapan kişi açısından ayrı ayrı düzenlenmiştir. Kanunda öngörülen koşullar yerine getirilmediği takdirde aile izni başvurusu Göç idaresi tarafından reddedilecektir.

Aile oturma izni alırken destekleyicinin sahip olması gereken şartlar şu şekildedir:

• Destekleyici, ailedeki kişi sayısı başına en az asgari ücretin 1/3’ü kadar aylık gelir sahibi olmalıdır.
• Destekleyici en az asgari ücret kadar aylık gelir sahibi olmalıdır.
• Destekleyici Türkiye’de en az 1 yıl ikamet etmiş olmalıdır.
• Destekleyicinin adresi devlet kayıt sistemlerinde kayıtlı olmalıdır.
• Destekleyicinin son 5 yıl içerisinde kesinleşmiş aleyhe bir suç kaydı olmamalıdır.

Aile oturma iznine başvuracak yabancıların da taşıması gereken bazı şartlar vardır. Göç İdaresi Başkanlığı’nın yabancıların yapmış olduğu aile oturma izni başvurularını reddetmemesi için yabancıların yerine getirmesi gereken koşullar şu şekildedir:

• Yabancı aile ikamet izni alma hakkını sağlayan belgeleri sunmalıdır.
• Aile ikamet izni başvurusunda bulunan yabancı, destekleyici ile birlikte yaşadığını veya yaşama niyetini açıkça belirtmelidir.
• Yabancı, aile ikamet izni almak için destekleyici ile evlenmiş olmamalıdır. Yani ikamet izni için anlaşmalı bir evlilik yapılmamalıdır eğer bu amaçla bir evlilik yapılmışsa Göç İdaresi Müdürlüğü başvuru talebini reddeder.
• Yabancı 18 yaşından büyük olmalıdır.

AİLE İKAMET İZNİ İÇİN GEREKLİ BELGELER

Aile ikamet izni başvurusu için gereken belgeler de yabancı için ve destekleyici için değişiklik göstermektedir:

Türk vatandaşı ile evli yabancıdan istenen belgeler:

• Evlilik Cüzdanı
• Pasaportunun aslı ve fotokopisi
• Destekleyici kişinin nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi
• 4 adet biyometrik fotoğraf
• Yabancı sağlık sigortasını gösterir evrak
• Destekleyici kişinin gelirini gösterir evrak
• Adli sicil belgesi
• Yerleşim, ikamet yeri bilgilerini gösterir evrak

Türkiye ikamet izni olan yabancı ile evli yabancıdan istenen belgeler:

• İkamet izni başvuru formu
• Pasaportunun aslı ve fotokopisi
• Destekleyici kişinin pasaportunun aslı ve fotokopisi
• 4 adet biyometrik fotoğraf
• Yabancı sağlık sigortasını gösterir evrak
• Destekleyici kişinin gelirini gösterir evrak
• Adli sicil belgesi
• Yerleşim, ikamet yeri, çalışma izni bilgilerini gösterir evrak aslı ve fotokopisi
• Evlilik Cüzdanı

AİLE İKAMET İZNİ BAŞVURU SÜRECİ NASIL İŞLER?

Aile ikamet izni başvurusunda bulunan yabancı, ikamet ettiği ildeki İl Göç İdari Müdürlüğü’ne internet sitesi üzerinden bilgilerini girerek bir kayıt formu oluşturmalıdır ve randevu almalıdır. Başvuruyu yabancının kendisi de 3.kişiler de aracı kurumlar da yapabilir. Başvuru esnasında girilen bilgilerin tamamının sorumluluğu başvurucuya aittir. Yabancı kişi, başvuru formunu imzalamalı ve randevu tarihinde İl Göç İdari Müdürlüğü’ne giderek başvurusunda gerekli diğer evraklarla birlikte kayır formunu da teslim etmelidir.

AİLE İKAMET İZNİ BAŞVURUSU HARÇ VE MASRAFLARI

Türkiye’de aile ikamet izni almak için ödenmesi gereken harç yabancının uyruğuna göre değişiklik göstermektedir. Nitekim vize muafiyeti olan bazı ülkelerden gelen yabancıların tek giriş vize harcı ödemesi de mümkündür. Örneğin Alman vatandaşı bir kişi Türk vatandaşı ile olan evliliği sayesinde aile ikamet izni almak isterse harç ödemeyecektir.

Harç ödemelerinin haricindeki masraflar; yabancının yaşı, sağlık sigortası, adres kayıt belgesi, noter ve başvuru hizmet gideri masraflarıdır.

Öncelikle Türkiye’ye yasal yolla yani vize ile giriş yapan yabancı, aile ikamet izni almak istiyorsa ikamet izni kart ücreti ve ikamet izni harç bedelini ödemelidir. 2024 yılı tek giriş vize harcı 5476,80 TL ve 2024 yılı ikamet izni belge ücreti 356,0-TL’dir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi ikamet izni harç bedeli yabancının uyruğu olan ülkeye göre ve ikamet izni istenen süreye göre hesaplanır Vize muafiyetine dâhil olan ülkelerde ise durum daha farklıdır. Vize muafiyeti kapsamındaki ülkelerden gelen yabancılar harç ve masraf olarak ikamet izni kart ücreti, ikamet izni harç bedeli, tek giriş vize harcı ödemek zorundadırlar.

AİLE İKAMET İZNİNİN SAĞLADIĞI HAKLAR NELERDİR?

Aile ikamet izni Türk vatandaşları ve Türkiye’de oturma izni olan yabancıların aile yapısının korunması amacıyla getirilmiş bir haktır. Nitekim uygulamada da çoğunlukla Türk Vatandaşı ile evlenen yabancı kişiler bu haktan faydalanır. Aile ikamet izninin sağladığı bir diğer hak, ilköğretim ve ortaöğretim yaş grubundaki öğrencilerin on sekiz yaşına kadar öğrenci ikamet izni almadan Türkiye’de kalmaları imkânını tanımasıdır.

AİLE İKAMET İZNİ REDDEDİLİRSE NE YAPILIR?

Bazı koşulların sağlanmaması veya başvurucu hakkında Göç İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan araştırmalarla bazı durumların tespit edilmesi halinde izin reddedilecektir. Şayet bu olumsuz durumlar aile ikamet izni alındıktan sonra veya izin uzatılmak istendiğinde gerçekleşmişse izin iptal edilecektir ve süresi uzatılmayacaktır. Açıkladığımız bu olumsuz haller 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda sayılmıştır;

• Destekleyicinin ya da aile oturma izni talebinde bulunan kişinin yerine getirmesi gereken koşulları sağlamaması
• Yabancının aile oturma izni şartlarını karşılamadıktan sonra kısa dönem ikamet izni alamamış olması
• Yabancı hakkında sınır dışı kararı veya ülkeye giriş yasağı kararı verilmiş olması
• Yabancının aile ikamet iznini belgesini başka amaçlarla kullanması

Aile ikamet izni ret kararı üzerine tekrar ülkeye giriş yapmak mümkündür. İzin başvurusunun ret kararının bildirilmesinden sonraki 180 gün içerisine yeniden başvuru yapmak istenirse başka bir ikamet izni başvurusunda bulunulması gerekir. Şayet yabancı aynı ikamet izni başvurusunda bulunmak istiyorsa ret kararının yabancıya bildirilmesinin ardından 6 ay süre geçmelidir.

AİLE İKAMET İZNİNİN UZATILMASI NASIL YAPILIR?

Aile ikamet izninin uzatılması için ikamet izninin bitimine 60 günden az bir zaman kaldığında yenileme başvurusu yapılmalıdır. Aile ikamet izni süresi bittikten sonra yapılan başvurulan uzatma işlemi olarak değil yeni bir başvuru olarak değerlendirilir.

1. Öncelikle Göç İdaresi Başkanlığına bağlı e-ikamet sisteminden form doldurularak ön başvuru yapılır.
2. Ardından gereken belgeler toplanıp hazırlanır.
3. İl Göç idaresinin verdiği randevu tarihinde hazırlanan belgelerle müdürlüğe gidilerek başvuru tamamlanır.

Uzatma başvurusu ikamet izninin süresinin bitmesinden önceki 60 gün içerisinde yapılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra uzatma başvurusu yapılamaz. Uzatma için gereken belgeler başvuru belgeleri ile neredeyse aynıdır. Ek olarak uzatma başvuru formunun fotokopisi ile mevcut ikamet izninin fotokopisi de sunulmalıdır.

Aile ikamet izni aldıktan sonra izni alan kişinin pasaport bilgilerinde veya kişisel bilgilerindeki kayıtlarında bir değişiklik olursa bu değişiklik 20 gün içerisinde il göç idaresi müdürlüğüne bildirilmelidir.

AİLE İKAMET İZNİNİN İPTALİ VE İPTAL SEBEPLERİ

Aile ikamet izninin iptal edilmesi için gereken koşullar kanunumuzca düzenlenmiş olup bu sebeplerin varlığı halinde aile ikamet izninin iptali söz konusu olmaktadır. Bunlar,

• Aile ikamet izninin veriliş amacı dışında kullanılması,
• Aile oturum izni koşullarının bir veya birkaçının yerine getirilmemesi

Hallerinde yabancı hakkında sınır dışı kararı verilir ya da ülkeye giriş yasağı alırsa almış olduğu izin iptal edilir.

AİLE İKAMET İZNİ UZATMA BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ VE İPTAL DAVASI

İkamet izni talebi reddedilirse tekrar başvuru yapmak mümkündür. Oturma izni ya da uzatma başvurusu reddedildikten sonra altı ay içerisinde yeni başvuru yapılır. İkamet izni başvurusunun reddi halinde başvurulacak hukuki imkânlar ile Uzatma başvurusunun reddedilmesi durumunda başvurulacak hukuki imkânlar aynıdır.

Uzatma başvurusu reddedilirse yabancı 60 gün içerisinde itiraz ve iptal davası yollarına gidebilir. İtirazda bulunulacak yetkili merci ret kararı veren makam veya ret kararı veren makamın bir üst makamıdır. İptal davasının açılacağı görevli mahkeme idare mahkemesidir.

Red yahut iptal kararının ilgiliye tebliğinden itibaren başvurusu reddedilen yabancı kendisi ya da yasal temsilcisi aracılığı ile iptal davası açabilecektir. İptal davası, yetkili idare mahkemesinde açılacak olup iptal davasının dilekçesinde işlemin ne yönden hukuka aykırı olduğu hususu ve buna ilişkin deliller sunulmalıdır. İptal davası konusunda kıdemli idare mahkemesi avukatlarımızdan destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

AİLE İKAMET İZNİ KİMLERE VERİLİR?

Aile ikamet izni destekleyici kişinin yabancı eşine, kendi ya eşinin ergin olmayan çocuğuna veya kendisinin ya da eşinin bağımlı yabancı çocuğuna verilir.

AİLE İKAMET İZNİ İLE VATANDAŞLIK ALINIR MI?

Aile ikamet izni, Türkiye’de yasal kalış hakkı vermekle birlikte hem genel yoldan vatandaşlığa hem de evlilik nedeniyle vatandaşlığa imkan vermektedir.

KİMLER AİLE İKAMET İZNİ ALAMAZ?

Ülkeye giriş yasağı bulunan yabancılar aile ikamet izni alamazlar çünkü başvuran kişinin Türkiye’ye giriş yasağının olması doğrudan başvurunun reddi sebebidir. Ayrıca yabancı kişinin ergin çocuklarına aile ikamet izni verilmemektedir.

AİLE OTURMA İZNİ İLE ÇOCUKLAR OKULA GİDEBİLİR Mİ?

Aile oturma izni, on sekiz yaşına kadar öğrenci ikamet izni almaksızın evli ilk ve ortaokul eğitiminin alınması hakkını sağlar bu sebeple aile oturma izni olan çocuklar Türkiye’de eğitim görebilir. Buradaki önemli husus çocuğun on sekiz yaşından küçük olması gerektiğidir.

AİLE İKAMET İZNİ KAÇ YILLIK VERİLİR?

Aile ikamet izni üç yılı aşmayacak süreyle verilir. Her aile ikamet izni alındığında da durum aynıdır bu süre üç yıldan fazla olamaz. Nitekim aile ikamet izni süresi destekleyicisinin ikamet izin süresini aşamaz.

AİLE OTURMA İZNİ NE KADAR SÜREDE ÇIKAR?

Aile oturma izni başvurusu işleme alındıktan sonraki en geç 90 gün içinde sonuçlanır ve 15 gün ile 30 gün içerisinde de aile ikamet izni çıkar. Bu süre zarfında başvuru yapan yabancıya Türkiye’de kalabilmesi için müracaat belgesi verilir.

AİLE İKAMET İZNİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Yabancı ikamet ettiği ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bağlı e-ikamet sisteminden form doldurularak ön başvuru yapmalıdır. Ardından gerekli belgeler ile İl Göç idaresinin verdiği randevu tarihinde müdürlüğe gidilerek başvuru tamamlanır.

AİLE İKAMET İZNİ İÇİN GEREKLİ OLAN BELGELER NELERDİR?

1. İkamet izni başvuru formu
2. Pasaport fotokopisi ( ya da yerine geçen belgenin)
3. 4 adet biyometrik fotoğraf ( son 6 ay içerisinde çekilmiş)
4. İkamet harç bedelinin ödendiğini gösterir makbuz
5. Evlilik cüzdanı/evli olunduğunu gösterir belgenin fotokopisi (belgenin aslı randevu günü götürülecektir)

AİLE İKAMETGÂH BELGESİ NASIL ALINIR?

E-devlet üzerinden “yerleşim yeri belgesi” olarak veya “vukuatlı nüfus kayı örneği” olarak aratıp fotokopi olarak almak mümkündür. Bir diğer seçenek ise il veya ilçe nüfus müdürlüklerine giderek oradan aile ikametgâh belgesi almaktır.

AİLE İKAMET İZNİ KAÇ GÜNDE ÇIKAR?

Aile oturma izni 15 gün ile 30 gün içerisinde çıkar. Bu süre zarfında başvuru yapan yabancıya Türkiye’de kalabilmesi için müracaat belgesi verilir.

AİLE İKAMET İZNİ NEDEN REDDEDİLİR?

Aile ikamet izni başvurusunda bulunan yabancı hakkında sınır dışı kararı varsa veya Türkiye’ye girişi yasaklanmış ise aile ikamet izni başvurusu reddedilir. Bunların yanında başvuruda usule ilişkin eksik bulunması, başvuru gerekçesinin gerçekçi/ikna edici olmaması da ret sebebidir.

AİLE İKAMET İZNİ ÇALIŞMA İZNİ YERİNE GEÇER Mİ?

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun ilgili hükümleri gereği çalışma izni ikamet izni yerine geçer ancak ikamet iznine sahip olmak yasal çalışma izni imkânı tanımaz. Çalışma izni almak gerekir.

Müvekkillerimizin hukuki süreçlerinde yaşayabilecekleri olası olumsuzlukları, hak kayıplarını engellemek ve dava süreçlerini profesyonel olarak yürütebilmek adına Harbiye Hukuk Bürosu olarak tecrübeli ekibimizle ceza hukuku, medeni hukuk, borçlar hukuku, yabancılar hukuku gibi birçok uzmanlık isteyen alanda danışmanlık hizmeti sağlıyoruz.

Stj. Av. Fatma Melis YARALI