ADLİ TATİL NE ZAMAN? 20 TEMMUZ – 31 AĞUSTOS

ADLİ TATİL NEDİR?

Adli tatil, yargı sisteminin işleyişine kısa bir ara verildiği, belirli süreyle sınırlı bir tatil dönemidir. Türkiye’de adli tatil, özellikle hakim, savcı, avukat gibi yargı mensuplarının dinlenmesi ve yoğun dosya yüklerinin daha verimli şekilde düzenlenmesi amacıyla uygulanmaktadır. Bu dönem, mahkemelerin belirli davaları dışında büyük ölçüde durduğu bir süreçtir.

ADLİ TATİLİN TARİHLERİ

Türkiye’de adli tatil her yıl 20 Temmuz’da başlar ve 31 Ağustos’ta sona erer. Bu tarihlerin dışında kalan süreler, mahkemelerin normal işleyişine devam ettiği dönemdir. 1 Eylül itibarıyla yeni adli yıl başlar ve yargı süreci tüm mahkemelerde normal şekilde işler.

ADLİ TATİL NE ZAMAN 20 TEMMUZ – 31 AĞUSTOS

ADLİ TATİLİN HUKUKİ DAYANAĞI

Adli tatilin uygulanması, Türk Hukuk Sistemi’nde 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve 2797 Sayılı Yargıtay Kanunu ile düzenlenmiştir. HMK’nın 102. maddesi adli tatilin kapsamını ve hangi davaların bu süreçte görülebileceğini belirlemektedir.

6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU

MADDE 102- (Değişik: 8/8/2011-KHK-650/33 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.: 2012/108 sayılı Kararı ile.;6 Yeniden düzenleme: 27/6/2013-6494/30 md.) (1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.

MADDE 103-

1. Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür:

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.

b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler. c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.

ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar. d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri. e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.

f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.

g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.

ğ) Çekişmesiz yargı işleri.

h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.

(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.

(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a gönderilmesi işlemleri de yapılır.

(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.

MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

5271 sayılı CEZA MUHAKEMELERİ KANUNU

Madde 331 –

 (1) (Değişik: 8/8/2011-KHK-650/27 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.: 2012/108 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenleme: 27/6/2013-6494/25 md.) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.

(2)  Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.

(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.

(4) Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

2577 SAYILI İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU

Sürelerle ilgili genel esaslar

Madde 8 – 1. Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar.

2. Tatil günleri sürelere dahildir. Şu kadarki, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar.

3. Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

ADLİ TATİLDE SÜRELER

Bu kapsamda adli tatile tabi olan işlerde kanunun tayin ettiği sürelerin bitimi adli tatile (20 Temmuz-31 Ağustos) rastlamışsa bu süre;
Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca 1 hafta, İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca 7 gün, Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca 3 gün uzamış sayılmaktadır.

Adli tatilde görülecek iş ve davalar için ise ilgili kanunlarda öngörülen süreler aynı şekilde işlemeye devam edecektir.

Hak kaybı yaşanmaması adına yasal durumu ve süreleri önemle hatırlatırız.

ADLİ TATİLDE SÜRELER

ADLİ TATİLDE HANGİ DAVALAR GÖRÜLÜR?

Adli tatilde, yalnızca bazı istisnai durumlarda davalar görülmeye devam eder. Bunlar genellikle aciliyeti bulunan davalardır. HMK 103. maddesine göre adli tatilde görülen davalar şunlardır:

1. Çekişmesiz Yargı İşleri: Örneğin, vasi atanması gibi.
2. İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Talepleri: Hakkın kaybolmasını önlemek amacıyla alınan tedbir kararları.
3. Nafaka Davaları: Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası gibi davalar.
4. İşçi-Alacak Davaları: İşçi haklarının korunması amacıyla açılan davalar.
5. İflas ve Konkordato İşlemleri: Ekonomik zorunluluk nedeniyle aciliyeti bulunan davalar.
6. Tahkim Süreçleri ve Kararların İptali: Tahkimle ilgili işlemler.
7. Çocuk Haklarına İlişkin Davalar: Çocuk velayeti ve korunmasına yönelik davalar.
8. Kanunla Özel Olarak Düzenlenmiş Diğer Davalar: Belirli yasal düzenlemelerle acil olduğu belirtilen davalar.

• İhtiyati tedbir, haciz ve delil tespiti
• Nafaka
• Soybağı
• Velayet
• Vesayet
• Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi
• İş davaları
• Ticari defterler veya kıymetli evrakların kaybolması ile ilgili işlemler
• İflas, konkordato, sermaye şirketleri ve koop. yapılandırma işleri
• Keşif
• Tahkim
• Çekişmesiz yargı işleri
• İvedi işler

ADLİ TATİLDE DEVAM EDEN DAVALAR

ADLİ TATİLDE CEZA VE İDARE

ADLİ TATİLDE HUKUKİ SÜREÇLERİN İŞLEYİŞİ

Adli tatil döneminde mahkemelerde yargı süreci büyük ölçüde durur, ancak:
• İstinaf ve temyiz süreleri adli tatilden etkilenir. Eğer dava süreci adli tatil dönemine denk gelirse, bu süre adli tatil sonrasında işlemeye devam eder.
• Adli tatilde görülemeyen davalar, 1 Eylül itibarıyla tekrar işleme alınır.

Örneğin, temyiz süresinin son günü adli tatile denk geliyorsa, bu süre tatilin bitiminden sonraki ilk beş gün içinde tamamlanır.

ADLİ TATİLİN AVUKATLAR İÇİN ÖNEMİ

Adli tatil, avukatlar açısından dinlenme fırsatı sunmakla birlikte, dosya inceleme ve hazırlık sürecini organize etmek için de bir avantaj sağlar. Ancak:
• Müvekkillerin hak kaybı yaşamaması için aciliyeti bulunan dava türlerinde dikkatli olunması gerekir.
• Adli tatil döneminde dahi bazı mahkemelerde nöbetçi hakimler ve mahkemeler görev yapar.

ADLİ TATİLİN ÖNEMİ

ADLİ TATİLDE MAHKEMEYE BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?

Adli tatilde mahkemeye başvuru yapmak mümkündür. Ancak başvurular aciliyeti olan konularla sınırlıdır ve bu davalar nöbetçi mahkemeler tarafından görülür.

Adli tatil döneminde açılabilecek davalar şunlardır:
• Nafaka artırımı veya azaltımı davaları.
• İhtiyati tedbir veya ihtiyati haciz talepleri.
• Çocukla kişisel ilişki kurulması davaları.
• Acil durum gerektiren iş davaları.

ADLİ TATİLİN YARGITAY’DAKİ İŞLEYİŞİ

Yargıtay, adli tatil döneminde yalnızca belirli birimler ve nöbetçi dairelerle çalışır. Adli tatil sürecinde Yargıtay’da görülen işler:
• İhtiyati tedbir kararlarının incelenmesi.
• Aciliyeti bulunan temyiz başvuruları.
• Ceza davalarında tutuklama gibi hak kaybına yol açabilecek süreçlerin incelenmesi.

ADLİ TATİLİN FAYDALARI VE ELEŞTİRİLERİ

Faydaları:
1. Yargı Mensuplarının Dinlenmesi: Hakim, savcı ve avukatlar için yoğun çalışma temposunun ardından bir mola niteliğindedir.
2. Dosya Düzenleme ve Hazırlık Süreci: Mahkemeler, yeni adli yıl öncesinde dosyalarını düzenler ve işleyişi optimize eder.
3. Dava Stratejisi Oluşturma: Avukatlar, yeni davalar için strateji belirleyebilir ve mevcut davalara odaklanabilir.

Eleştirileri:
1. Dava Sürelerinin Uzaması: Adli tatil, yargı sürecinin zaten uzun olduğu Türkiye’de daha fazla zaman kaybına yol açabilir.
2. Hak Kaybı Riski: Acil olmayan davalarda hak kaybı yaşanabilir.
3. Yoğunluk Artışı: Tatil sonrası, mahkemelerde iş yükü artabilir.

ADLİ TATİL SIRASINDA VATANDAŞLAR NE YAPMALI?

Adli tatil döneminde vatandaşların dikkat etmesi gerekenler şunlardır:
1. Sürelerin Takibi: Dava süreleri tatil nedeniyle etkilenebilir, bu nedenle avukatlarla düzenli iletişim kurulmalıdır.
2. Nöbetçi Mahkemelerden Faydalanma: Acil durumlarda nöbetçi mahkemelere başvuru yapılabilir.
3. Dava Açma Hazırlıkları: Adli tatil sonrasında açılacak davalar için belgeler hazırlanabilir.

ADLİ TATİL SONRASI SÜREÇ NASIL İŞLER?

Adli tatilin sona erdiği 1 Eylül itibarıyla mahkemeler tüm iş yüküyle çalışmaya başlar. Tatil nedeniyle bekletilen davalar işleme alınır. Aşağıdaki hususlar önemlidir:
• Öncelikli dosyalar sıraya konur.
• Tatil nedeniyle ertelenen duruşmalar yeniden planlanır.
• Yeni davalar için başvurular alınır ve işlemler hızlandırılır.

SONUÇ

Adli tatil, yargı mensuplarının dinlenmesini ve sistemin verimli şekilde yeniden yapılandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan bir düzenlemedir. 20 Temmuz-31 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen bu süreç, hukuk sisteminin sürekliliği açısından önemli bir yere sahiptir. Ancak hak kayıplarının önüne geçmek için vatandaşların ve avukatların adli tatil sürelerini dikkatle takip etmeleri gereklidir.

Bu rehber, adli tatil sürecini anlamanıza yardımcı olurken, hukuki haklarınızı korumak için dikkat edilmesi gereken noktaları da kapsamlı şekilde ele alır.