SUÇA TEŞEBBÜS VE CEZASI

SUÇA TEŞEBBÜS NEDİR?

Suça teşebbüs Türk Ceza Kanunu’nun 35.maddesinde ele alınmıştır. İlgili maddede suça teşebbüs, bir suç işleme kastı ile suçun icra hareketlerine başlayan failin elinde olmayan sebepler ile söz konusu suçu tamamlayamaması olarak düzenlenmiştir. Bu durumun bir neticesi olarak ise fail söz konusu icra hareketi sonuçlanıp bir suç ortaya çıkmadığı için suçtan ceza almayacaktır. Failin ceza alacağı kısım olayın yarıda kesildiği bir başka ifadeyle suçun icra hareketlerine başladığı kısımdır.

SUÇA TEŞEBBÜS NEDİR?

Suça teşebbüs TCK madde 35’te düzenlenmiştir. Suça teşebbüs Türk Ceza Kanunu’nun 35. Maddesinde; “Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.” denilmek suretiyle düzenlenmiştir. Yine aynı maddenin ikinci fıkrasında ise suça teşebbüsün yaptırımı “Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.” denilerek düzenlenmiştir.

SUÇA TEŞEBBÜS ŞARTLARI

* Kasıtlı bir suç işleme kararı söz konusu olmalıdır.

Suça teşebbüs hükümlerinin uygulanabilmesi için kasten işlenebilen bir suçun varlığı gerekmektedir. Bunun bir sonucu olarak olası kast, bilinçli taksir ve basit (adi) taksir şeklinde vuku bulan suçlarda teşebbüs olmaz. Bunların yanı sıra ihmal ile işlenen suçlarda teşebbüsün oluşması mümkündür.

* Elverişli hareketlerle suçun doğrudan doğruya icrasına başlanmalıdır.

Suça teşebbüsün söz konusu olabilmesi için failin suçun işlenmesi için gerekli olan icra hareketlerine başlamış olması gerekmektedir. Dolayısıyla suça hazırlık hareketleri suça teşebbüs olarak nitelendirilmez ve cezalandırılmaz. Fakat söz konusu hazırlık hareketlerinin kendisi başlı başına bir suç oluşturuyorsa o suçtan dolayı hazırlık hareketi için de cezai yaptırım söz konusu olur. Örneğin kasten öldürme suçunu işlemeyi düşünen failin, daha suçun icrasına başlamadığını ve kafasında tasarladığı eylemi gerçekleştirmek için bir silaha ihtiyacı olduğunu varsayalım. Eğer fail gerekli olan bu silahı ruhsatsız bir şekilde satın alırsa suçun hazırlık hareketi başlı başına bir suç teşkil ettiği için (Ruhsatsız silah bulundurma suçu) cezai yaptırım uygulanır.

* Failin elinde olmayan sebepler ile suç tamamlanamamalı veya amaçlanan netice gerçekleşememelidir.

Zincirleme suçlarda fail suç teşkil edecek ilk hareketini tamamladıktan sonra ikinci hareketini elinde olmayan sebeplerden ötürü gerçekleştiremez ise fail suça teşebbüs hükümlerine göre yargılanmayacaktır. Gerçekleştirmiş olduğu ilk fiilin neticesine göre yargılanacaktır.

İCRA HAREKETLERİ NEDİR?

Failin gerçekleştirmeyi düşündüğü suçu işleme amacı ile gereken davranışları sergilemeye başlamasına icra hareketi denir. Bu kapsamda doğrudan doğruya icraya başlanmış olması icra hareketi olarak nitelendirilir. Suça teşebbüs durumlarında ise fail söz konusu bu icra hareketleri dolayısıyla yargılanır.

SUÇA TEŞEBBÜSÜN AŞAMALARI

Suça teşebbüs için belli aşamalardan geçilmesi gerekmektedir. Söz konusu bu aşamalar şunlardır:

– Failin suç işleme kastı ile kafasında tasarladığı suçun icra hareketlerine başlaması

-Failin icrasına başlamış olduğu bu suçu elinde olmayan sebeplerden ötürü tamamlayamamış olması

Örneğin, failin öldürme kastı ile başka bir kişiye silah doğrultması ancak yoldan geçen birinin failin eline vurarak silahı düşürmesi sonucu fail icra hareketlerine başlamış ancak elinde olmayan sebeplerden ötürü icra hareketini tamamlayamamıştır. Dolayısıyla fail burada suça teşebbüs hükümlerine göre cezalandırılacaktır.

SUÇA TEŞEBBÜS VE CEZASI

ELVERİŞSİZ TEŞEBBÜS NEDİR?

Fail tarafından suçun icrası için gerçekleştirilen fiilin ve suçun konusunun neticeyi meydana getirmeye elverişli olması gerekmektedir. Aksi takdirde suça elverişsiz teşebbüs söz konusu olacaktır. Bu durumun bir sonucu olarak suça elverişsiz teşebbüs cezalandırılmayacaktır. Örneğin, failin eşini öldürme amacı ile eşinin çayına zehir atmak yerine şeker atması elverişsiz teşebbüs durumunu meydana getirir ve fail için bir cezai yaptırım öngörülmemiştir. Ancak failin eşinin çayına öldürmeye yetmeyecek derecede zehir katması ise suça teşebbüs hükümlerini ortaya çıkaracaktır ve fail suça teşebbüs hükümlerine tabi olacaktır.

İŞLENEMEZ SUÇ KAVRAMI

 Bir kişinin suç işlemek kastı ile beraber gerçekleştirdiği eylem vasıta elverişsizliği veyahut suçun konusunun yokluğunun verdiği sebepten ötürü failin elinde olmayan sebeplerle gerçekleşeme ise işlenemez suç kavramı gündeme gelmiş olur. İşlenemez suç kavramının ortaya çıkmasının iki ihtimali vardır. Bu kavramlar şunlardır;

• Failin suç işlemek amacı ile kullandığı vasıta elverişsiz olmalıdır
• Suçun maddi konusunun olmaması gerekir.

Örneğin, yerde ölü bir biçimde yatan bir kişiye silahla beraber 2 el ateş edilmesi sonucunda suçun maddi konusunun olmamasından ötürü işlenemez suç meydana gelmiş olacaktır.

TEŞEBBÜSE TABİ SUÇLAR

Suça teşebbüsün varlığından bahsedilmek için kasıtlı bir suçun olması gerekir. Dolayısıyla taksirli suçlarda ve buna ek olarak olası kast ile meydana gelen suçlar hariç işlenen suçlar teşebbüse tabidir. İhmal sureti ile icra biçiminde işlenen suçlarda da teşebbüs mümkündür.

KASTEN ÖLDÜRMEYE TEŞEBBÜS SUÇU VE CEZASI

Kasten öldürmeye teşebbüs suçu Türk Ceza Kanununda basit ve nitelikli hal olarak iki şekilde düzenlenmiştir.

Basit kasten öldürme suçuna teşebbüs cezası: Failin cezası 9 ile 15 yıl arasında değişen hapis cezasıdır.

Nitelikli kasten öldürme suçuna teşebbüs cezası: Failin cezası 13 ile 20 yıl arasında değişen hapis cezasıdır.

Kasten öldürmeye teşebbüs suçu hapis cezasını gerektiren bir suçtur ve dolayısıyla adli para cezasına çevrilemez. Kasten öldürmeye teşebbüs suçu aynı zamanda uzlaştırmaya da tabi değildir ve şikâyet ile düşmez.

KASTEN YARALAMAYA TEŞEBBÜS SUÇU VE CEZASI

Kasten yaralama suçu Türk Ceza Kanunu madde 86,87 ve 88’de ele alınmıştır. Eğer suça teşebbüs için gerekli olan şartların tamamını mevcut ise kasten yaralamaya teşebbüs suçu meydana gelmiş olacaktır ve TCK m.35/2 uyarınca verilecek olan ceza indirilir.

GÖNÜLLÜ VAZGEÇME NEDİR?

Gönüllü vazgeçme failin suç işlemek maksadıyla giriştiği yoldan isteyerek vazgeçmiş olması veyahut neticenin meydana gelmesini önlediği durumlarda ortaya çıkmaktadır. Gönüllü vazgeçme Türk Ceza Kanunu madde 36’da “Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.” denilmek suretiyle düzenlenmiştir.

Gönüllü vazgeçme cezayı kaldıran kişisel bir nedendir. Bu sebepten ötürü faile ceza verilmez. Ancak failin gönüllü vazgeçme anına kadar gerçekleştirdiği eylemler başlı başına bir suç teşkil ediyor ise failin bu suçlardan ötürü sorumluluğu söz konusu olacaktır.

Gönüllü vazgeçmede fail, fiilin icra hareketlerini tamamladıktan sonra neticenin meydana gelmemesini ister ve bu durumu engellemek için elinden geleni yapar ancak neticenin meydana gelmesini engelleyemez ise fail gönüllü vazgeçme hükümlerinden yararlanamayacaktır.  Fail kastettiği ve icra hareketlerini tamamladığı suçtan ötürü cezalandırılacaktır.

GÖNÜLLÜ VAZGEÇME ŞARTLARI

*Gönüllü vazgeçme için kasten işlenebilen bir suçun varlığı gerekir.

Buradan hareketle taksirli işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanmaz.

*Fail, suç tamamlanmadan önce suç işlemekten vazgeçmelidir.

*Söz konusu vazgeçme gönüllü olmalıdır. Yani fail bilerek ve isteyerek neticenin meydana gelmesini önlemelidir.

*Suçun tamamlanmasının önlenmesi veya sonucun gerçekleşmesinin engellenmesi failin çabaları ile meydana gelmelidir. Netice başka bir neden yüzünden engellenmiş ise gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanmaz.

GÖNÜLLÜ VAZGEÇME VE TEŞEBBÜS FARKLARI

*Suça teşebbüs olası kastta mümkün değilken gönüllü vazgeçme olası kastta mümkündür.

*Suça teşebbüsün olduğu durumlarda suça teşebbüs öngörülen cezai yaptırımın indirilmesini sağlarken gönüllü vazgeçme direkt olarak cezai yaptırımı ortadan kaldırır.

*Suça teşebbüste fail suçu meydana getiren icra hareketlerini kendi elinde olmayan sebeplerden ötürü gerçekleştiremez ancak gönüllü vazgeçmede fail söz konusu neticenin meydana gelmesini kendi çabalarıyla engellemeye çalışmaktadır.

SUÇA TEŞEBBÜS VE GÖNÜLLÜ VAZGEÇMEYE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI

YARGITAY 1. CEZA DAİRESİ   Esas: 2014/4386 Karar: 2014/4800 Tarih: 03.11.2014

Toplanan deliller karar yerinde incelenip, sanık …’ın maktul …’ı kasten öldürme, mağdur …’i kasten öldürmeye teşebbüs suçlarının sübutu kabul, oluşa ve soruşturma sonuçlarına uygun şekilde suçlarının niteliği tayin, cezayı azaltıcı tahrik ve takdiri indirim sebebinin nitelik ve derecesi takdir kılınmış, savunmaları inandırıcı gerekçelerle değerlendirilip kısmen reddedilmiş, sanık …’ın kasten öldürme ve kasten öldürmeye teşebbüs, sanık …’ın kasten

öldürmeye ve kasten öldürmeye teşebbüse azmettirme suçları ile ilgili olarak elde edilen delillerin mahkumiyete yeter nitelik ve derecede bulunmaması nedeniyle beraatlerine karar verilmiş, incelenen dosyaya göre verilen hükümlerde bozma nedeni dışında isabetsizlik görülmediğinden, sanık … ve müdahiller…, …, …ve … vekilinin bir sebebe dayanmayan, Cumhuriyet Savcısının haksız tahrik hükmünün uygulanmaması, sanık …’nin öldürme ve öldürmeye teşebbüse azmettirme suçlarından cezalandırılması gerektiğine yönelen ve yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle;

1- Sanık … hakkında kasten öldürme suçundan kurulan mahkûmiyet hükmü ile sanıklar … ve … hakkında kasten öldürme ve kasten öldürmeye teşebbüs suçlarından kurulan beraat hükümlerinin tebliğnamedeki düşünce gibi ONANMASINA,

2- Sanık … hakkında mağdur …’i kasten öldürmeye teşebbüs suçundan kurulan hüküm yönünden yapılan incelemede;

Sanığın tabanca ile ateş ederek mağduru sol ön kol bölgesinden isabetle basit tıbbi müdahale ile giderilemeyecek ve sol Radius proksimalinde hayat fonksiyonlarını 3. (orta) derecede etkileyecek nitelikte parçalı kırığa neden olacak şekilde yaraladığı, bu yaralanma nedeniyle mağdurun yaşamsal tehlike geçirmediği olayda; teşebbüs nedeniyle 9 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası öngören TCK’nin 35. maddesi ile uygulama yapıldığı sırada meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığı birlikte değerlendirilerek alt ve üst sınırlar arasında makul bir ceza yerine 15 yıl hapis cezasına hükmedilmesi suretiyle fazla ceza tayini,

Yasaya aykırı ve sanık … müdafi ile müdahil Adil vekili ve Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmekle, sanık hakkında kurulan hükmün tebliğnamedeki düşünce gibi BOZULMASINA, 03/11/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY 2. CEZA DAİRESİ Esas: 2018/2560 Karar: 2018/5845 Tarih: 8.05.2018

1- 5237 sayılı TCK’nın 36/1. maddesinde düzenlenen gönüllü vazgeçme hükmünün failin icra hareketlerini bitirme olanağı varken iradesi ile pişmanlık duyarak kendiliğinden eylemine son vermesi veya icra hareketlerini sürdürme ya da sonucu gerçekleştirme olanağı bulunduğu halde gönüllü olarak neticenin meydana gelmesini önlemesi halinde uygulanabilen bir yasa normu olduğu; somut olayda, 24/04/2013 tarihinde düzenlenen tutanak içeriğine göre olay tarihinde saat 01:05 sularında hareketlerinden şüphelendikleri sanığı uzaktan izleyen kolluk görevlileri sanığın müştekinin konutuna girdiğini gördükleri ancak her hangi bir müdahalede bulunmaksızın müştekinin konutunun etrafını sanığın kaçma ihtimaline karşı sardıklarını, sanığın 01:35 sularında konuttan ayrıldığı sırada yakaladıklarını ancak sanığın üzerinde konuttan çalınan herhangi bir eşyanın bulunmadığını, konutun bahçe bölümünde müştekiye ait tüfeğin duvara dayalı şekilde bulunduğunu belirtildiği ve sanığın aşamalarda alınan savunmalarında hırsızlık amacıyla girdiği konuttan tüfeği aldığını ancak sonrasında vazgeçerek bahçe içerisine bıraktığını beyan ettiği gözetildiğinde sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 36. maddesinde öngörülen gönüllü vazgeçme hükümlerinin uygulanması gerekip gerekmediğinin karar yerinde tartışılmaması,

2- Sanık hakkında hırsızlık suçundan kurulan hükümde temel ceza alt sınırdan belirlendiği ve teşebbüs nedeniyle de en üst oranda indirim yapıldığı halde, eylemin gece vakti gerçekleştirilmesi nedeniyle TCK’nın 143. maddesi ile yasal ve yeterli gerekçe gösterilmeden üst sınırdan 1/3 oranında artırım yapılması,

Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan bu sebepten dolayı hükmün istem gibi BOZULMASINA, 08/05/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

HARBİYE HUKUK BÜROSU OLARAK CEZA HUKUKUNA YÖNELİK HİZMETLERİMİZ

Ceza davaları hassas ve aynı zamanda karmaşık süreçlerdir. Dolayısıyla ceza davalarında tarafların avukatları büyük önem arz eder. Tüm bu durumlar göz önüne alındığında iyi bir ceza hukuku hizmeti almak çok önemlidir. Söz konusu bu davalarda en iyi hizmeti vermek amacı ile Harbiye Hukuk Bürosu olarak alanında uzman ve tecrübeli avukat kadromuzla beraber hizmetinizdeyiz.

SUÇA TEŞEBBÜS VE CEZASI

SIKÇA SORULAN SORULAR

– Suça teşebbüs ne demek?

Suça teşebbüs TCK m.35’te düzenlenen failin suç işleme kastı ile beraber icra hareketlerine başladığı ancak elinde olmayan sebeplerden ötürü arzuladığı neticeyi meydana getiremediği durumlardır.

-Hangi suçlarda teşebbüs mümkündür?

Kasıtlı bir biçimde işlenen suçlarda suça teşebbüs mümkün olmaktadır. Dolayısıyla bilinçli ve bilinçsiz taksire ek olarak olası kast ile işlenen suçlar hariç suça teşebbüs mümkün olabilmektedir.

-Teşebbüs cezası ne kadardır?

Suça teşebbüs halinde verilecek ceza TCK m.35/2’de düzenlenmiştir. Söz konusu madde şöyledir: “Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.”

-Tam teşebbüs suçu nedir?

Suça teşebbüs için gerekli olan şartların varlığının oluşmasının yanı sıra icra hareketlerinin tamamlanması durumunda tam teşebbüs söz konusu olacaktır.

Emir Berkay İYİBİL