SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇU VE CEZASI (TCK 215. MADDE)

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME

Suçu ve suçluyu övme suçu Türk Ceza Kanunu m.215’te “ İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” denilmek suretiyle düzenlenmiştir. İşlenmiş olması zaten cezai yaptırıma tabi tutulmuş olan bir suçun ve failinin övülmesi de cezai yaptırıma tabi tutulmuştur. Bu kapsamada korunmaya çalışılan hukuki değer toplumsal düzen ve barıştır.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇU NEDİR?

Suçu ve suçluyu övme suçu Türk Ceza Kanunun kamu barışına karşı suçlar bölümünde ilgili maddede “İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” denilerek hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda suçu ve suçluyu övme suçunun meydana gelmesi için kişinin işlenmiş olan bir suçu veyahut kendisinin işlemiş olduğu bir suç dolayısıyla bir kişiyi alenen övmesi gerekmektedir. Ancak henüz işlenmemiş olan bir fiilin övülmesi durumunda ise suçu ve suçluyu övme suçu değil suç işlemeye tahrik suçu söz konusu olur.

Suçu ve suçluyu övme suçunun oluşması, eylemin alenen gerçekleşmesine bağlıdır. Örneğin çok sayıda insanın geçmekte olduğu bir otoyol girişindeki köprüye suçu veya suçluyu övecek bir biçimde pankart asılması bu kapsamdadır.

Suçu ve suçluyu övme suçu resen soruşturulur ve kovuşturulur. Suçu ve suçluyu övme durumu şikâyete tabi suçlar arasında olmadığından dolayı bu suç için herhangi bir şikâyet süresi öngörülmemiştir.

Görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir ve basit yargılama usulü uygulanır.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇUNDA KORUNAN HUKUKİ DEĞER

Suçu veya suçluyu övme suçunda korunan hukuki değer toplumsal düzen ve barıştır. Bunun nedeni ise söz konusu fiil yaptırım altına alınmamış olacak olsaydı söz konusu fiilin iyi bir şey olduğuna dair bir toplumsal kanı oluşacak olması ve bunun neticesinde toplumsal düzen ve barış zarar görecek olmasıdır. Tüm bunların neticesinde ise söz konusu suç tipinin yaptırıma bağlanmış olması ile suç işlenmesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇUNUN UNSURLARI

Ceza hukukunda suçun unsurları maddi ve manevi unsurlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Maddi unsurlar haksızlığı şekillendiren objektif unsurlardır. Manevi unsur ise suçu meydana getiren insan davranışının kusurlu iradesidir.

Suçu ve suçluyu övme suçunun maddi unsurları şunlardır:

• Suçun konusu: Suçun konusu üzerinde hareketin gerçekleştirildiği şey veyahut kişidir. Bu suç tipinde ise suçun konusu övme fiilin yöneldiği suç veya suçu işlemiş kişidir.
• Fail: Söz konusu suçun faili herkes olabilir.
• Mağdur: Bu suçun yaptırıma bağlanması ile amaçlanan hedef kamu barışı olduğundan dolayı buradan hareketle bu suçun mağduru toplum olarak kabul görmektedir.
• Fiil: Bu suç tipinin meydana gelmesi için işlenmiş olan bir suçu yahut suçluyu övmek gerekmektedir. Aynı zamanda söz konusu övmek fiili alenen gerçekleştirilmelidir.
• Netice: Söz konusu suçu yaptırıma bağlayan madde metninde kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması denilerek olması gereken netice de ortaya koyulmuştur.

Suçun manevi unsuru ancak bilerek ve isteyerek yani kasten işlenmesi durumunda suç meydana gelir ve cezalandırılır. Dolayısıyla suçun manevi unsuru kasıtlı bir fiildir.

SUÇUN HUKUKİ KONUSU NEDİR?

Bir suçun hukuki konusu işlenen suç ile beraber ihlal edilen hukuki varlık veyahut menfaattir. Suçu ve suçluyu övme suçunun hukuki konusu ise TCK m.215’te “ kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde” denilmesinden hareketle toplumsal düzen ve barıştır.

Suçu ve suçluyu övme suçu için aynı zamanda işlenmiş olan bir suçu veyahut suç işlemiş kişinin övülmesi gerekmektedir. Örneğin belediye otobüsü duraklarına terör örgütü mensubu ile ilgili onu öven yücelten afiş, pankart vb. şeylerin asılması durumunda bu suç meydana gelmiş olmaktadır.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇUNUN ALENEN İŞLENMESİ ŞARTI

Suçu veya suçluyu övme suçunun ortaya çıkması için gereken şartlardan birinin de fiilin alenen işlenmesi olduğu TCK m.215’te açık bir biçimde belirtilmiştir. Örneğin bu şartın yerine getirilmesi köprülere, otobüs duraklarına vb. yerlere pankart afiş gibi şeylerin asılması ile sağlanabilir. Yahut internet aracılığıyla sosyal medya hesaplarından suçu veya suçluyu öven herhangi bir şey yazılıp paylaşılması fiilin alenen işlenmesi şartını yerine getirir.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇUNDA AÇIK VE YAKIN TEHLİKE ŞARTI

Suçu övme veya suçluyu övme suçunun ortaya çıkması için gereken şartlardan birinin de gerçekleştirilen fiil sonucunda açık ve yakın tehlike durumun meydana gelmesi olduğu TCK m.215’te açık bir biçimde belirtilmiştir. Buradan hareketle açık ve yakın tehlike şartıyla aslında anlatılmak istenen durum suçu ve suçluyu övme neticesinde kitlelerin tahrik olması ve bunun neticesinde yakın zamanda gerçekleşmesi beklenen tehlikelere mehil vermesidir. Örneğin televizyonda canlı yayında konuşan bir kişinin terör örgütü liderini alenen övmesi durumunda seyircilerin stüdyoyu basması bu duruma örnektir.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME SUÇUNUN BASIN VE YAYIN YOLUYLA İŞLENMESİ

Suçu ve suçluyu övme suçunun basın ve yayın yoluyla işlenmesi suçu ve suçluyu övme suçunun nitelikli halidir ve basın ve yayın yoluyla işlenmesi durumunda verilecek ceza normale göre yarı oranında artırılır. Söz konusu bu durum, TCK m.218’de “Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların basın ve yayın yoluyla işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır. Ancak, haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.” denilerek hüküm altına alınmıştır. Ancak söz konusu maddede de bahsedildiği üzere eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları haber verme sınırlarını aşmadığı sürece suç oluşturmaz bu durumun sebebi hukuka uygunluk durumudur.

 Örneğin televizyonda bir kanalda gerçekleştirilen canlı yayında stüdyodaki konuklardan bir kişinin kasten öldürme suçundan hükümlü bir kişiyi övmesi durumunda verilecek ceza normale göre yarı oranında artırılır.

SUÇU VEYA SUÇLUYU ÖVME SUÇUNUN MUHAKEMESİ VE CEZASI

Suçu ve suçluyu övme suçu şikâyete tabi suçlar arasında düzenlenmemiştir. Dolayısıyla suçu ve suçluyu övme suçu resen soruşturulan ve kovuşturulan bir suç tipidir. Suçu ve suçluyu övme suçu için kanunda öngörülen ceza TCK m.215’e göre 2 yıla kadar hapis cezasıdır. 2 yıl veya daha altına hükmedilen suçu veya suçluyu övme suçunun söz konusu hapis cezası ertelenebilir. Aynı zamanda hükmedilecek olan hapis cezası 1 yıl veyahut daha altında olur ise hapis cezası adli para cezasına da çevrilebilir.

Suçu ve suçluyu övme suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir ve aynı zamanda basit yargılama usulü uygulanır. Suçu ve suçluyu övme suçunda olağan zamanaşımı süresi 8 yıldır. Söz konusu suç bu süreler içerisinde her zaman soruşturulabilir ancak bu sürelerin bitimi sonrasında soruşturma yapılamaz. Suçu ve suçluyu övme suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir.

SUÇU VEYA SUÇLUYU ÖVMEYE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI

YARGITAY 3. CEZA DAİRESİ   Esas: 2022/37418 Karar: 2022/7351 Tarih: 03.11.2022

Dosya incelenerek gereği düşünüldü:

1-Silahlı terör örgütüne üye olma, suç ve suçluyu övme suçları bakımından;

İlk derece mahkemesince, sanık hakkında silahlı terör örgütüne üye olma, suç ve suçluyu övme suçlarından verilmiş bir karar olmadığı anlaşılmakla; o yer Cumhuriyet savcısının temyiz isteminin REDDİNE,

2-Türkiye Cumhuriyeti’ni Devletini kurum ve organlarını aşağılama suçu bakımından;

Suç tarihinde 15-18 yaş grubunda bulunduğu anlaşılan suça sürüklenen çocuğun eylemine uyan 5237 sayılı TCK’nın 301., 31/3. maddelerinde düzenlenen suçun gerektirdiği cezanın türü ve üst haddine göre, zaman aşımını kesen son işlem olan suça sürüklenen çocuğun 22.05.2013 tarihinde alınan esas hakkındaki savunması ile inceleme tarihi arasında, 5237 sayılı TCK’nın 66/1-e, 66/2, 67/4. maddelerinde öngörülen “5 yıl 4 aylık” olağan zaman aşımı süresinin gerçekleşmiş olması nedeniyle,

o yer Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün bu sebepten dolayı BOZULMASINA, ancak bu husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 5320 sayılı Kanunun 8/1 maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMK’nin 322. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, 5271 sayılı CMK’iın 233/8. maddesi uyarınca suça sürüklenen çocuk hakkında açılan kamu davasının gerçekleşen zaman aşımı nedeniyle DÜŞÜRÜLMESİNE, 03.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

YARGITAY 16. CEZA DAİRESİ   Esas: 2017/2759 Karar: 2017/5672 Tarih: 06.12.2017

1-Terör örgütünün propagandası suçundan verilen karara yönelik yapılan incelemede;

6352 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin 1. fıkrasına göre verilen kovuşturmanın ertelenmesine ilişkin kararın anılan maddenin 4. fıkrası ile CMK’nın 223. maddesinin 8. fıkrası 2. cümlesi hükmü karşısında durma kararı niteliğinde itiraza tabi olup CMK’nın 223/1. maddesinde sayılan hüküm niteliğindeki kararlardan olmadığından, temyiz incelemesine yer olmadığına, gereğinin itiraz merciince yapılmak üzere dosyanın mahalline iadesi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,

2-Silahlı terör örgütüne üye olma, suçu ve suçluyu övme, kamu malına zarar verme, tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması ve kasten yaralama suçlarından kurulan hükümlere yönelik olarak temyizin kapsamına göre vekalet ücreti ile sınırlı olarak yapılan incelemede;

Suça sürüklenen çocuk hakkında terör örgütünün propagandasını yapma suçundan kovuşturmanın ertelenmesine karar verilmiş olması karşısında, suça sürüklenen çocuk lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinde bir isabetsizlik görülmemiş olduğundan, suça sürüklenen çocuk müdafiinin temyiz itirazlarının reddi ile hükümlerin ONANMASINA, 06.12.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

SUÇU VE SUÇLUYU ÖVME TCK 215. MADDE

HARBİYE HUKUK BÜROSU OLARAK CEZA HUKUKUNA YÖNELİK HİZMETLERİMİZ

Ceza hukuku, hukuk dalları arasında kişilerin hayatlarını, özgürlüklerini, malvarlıklarını ve hatta toplumları koruyan bir disiplindir. Ceza davalarında uzman avukatlarla çalışmak haklarınızın korunması açısından en güvenli yoldur.

Harbiye Hukuk Bürosu olarak yalnız ceza hukuku alanında değil, çok geniş bir hukuk yelpazesinde hukuki hizmet vermekten gurur duyuyoruz. Siz sayın müvekkillerimizin haklarını en iyi şekilde koruyabilmemiz için sitemizde bulunan yazılarımızı okuyabilir, avukata sor butonuyla aklınıza takılanları sorabilir ve hatta online randevu alabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Suçu ve suçluyu övme nedir?

Suçu ve suçluyu övme suçu Türk Ceza Kanunu m.215’te “İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” denilmek suretiyle düzenlenmiştir.

Suçu ve suçluyu övme cezası ne kadardır?

Suçu ve suçluyu övme suçu için kanunda öngörülen ceza TCK m.215’e göre 2 yıla kadar hapis cezasıdır. 2 yıl veya daha altına hükmedilen suçu veya suçluyu övme suçunun söz konusu hapis cezası ertelenebilir. Aynı zamanda hükmedilecek olan hapis cezası 1 yıl veyahut daha altında olur ise hapis cezası adli para cezasına da çevrilebilir.

Suçu ve suçluyu övmede iştirak mümkün müdür?

Suçun özel görünüş biçimlerinde olan iştirak hali, bir suçun birden fazla fail veya yardım edenle birlikte işlenmesi anlamına gelir. Bu bakımdan suçu ve suçluyu övmenin iştirak halinde gerçekleşmesi mümkündür. Zira iştirak bakımından farklı bir özellik göstermemektedir.

Suçu ve suçluyu övme adli para cezasına çevrilebilir mi?

Hükmedilecek olan hapis cezası 1 yıl veyahut daha altında olur ise hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Suçu ve suçluyu övme şikâyete tabi midir?

Cevap: Suçu ve suçluyu övme suçu şikâyete tabi suçlardan değildir. Re ‘sen soruşturulur.

Suçu ve suçluyu övme suçunda uzlaştırma olur mu?

Suçu ve suçluyu övme suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir.

Emir Berkay İYİBİL